جاذبه های گردشگری و مناطق حفاظت شده استان بوشهر

 

سواحل خلیج فارس

یکی از اصلی ترین جاذبه ای که همه ساله مسافران زیادی را به استان بوشهر می کشاند سواحل نیلگون خلیج فارس است. کرانه های خلیج فارس در استان بوشهر بسیار متنوع، تمیز و آرامش بخش هستند. استفاده از پارکهای ساحلی تمیز و آرام، تماشای طلوع و غروب آفتاب، پیاده روی برشنهای ساحلی و نشستن بر لبه ی سواحل صخره ای استان از لذت بخش ترین لحظات اقامت در استان بوشهر به شمار می رود. همچنین امکان انجام ورزشهای آبی، قایق سواری، جت اسکی و غیره در برخی نقاط ساحلی استان بوشهر میسر است. برخی جزایر بکر منطقه نیز گردشگاه مناسبی جهت ماهیگیری، مشاهده ی پرندگان و گردش در طبیعت است. سواحل ماسه ای بندر دیلم با امکانات دسترسی مناسب از مقاصد گردشگری در استان است که امکان خرید و اسب سواری را نیز فراهم می آورد. ساحل بندر گناوه و پارک ساحلی مجهز آن نیز امکاناتی مانند آب درمانی، شنا، موتورسواری با موتورهای شارژی و غیره را در اختیار بازدیدکنندگان قرار میدهد. لازم به ذکر است که بازار مشهور گناوه در فاصله ای اندک از ساحل قرار دارد.

عمارت دهدشتی

عمارت دهدشتی یا عمارت روغنی در عهد قاجار در بندر بوشهر ساخته شده است. سبک معماری بنا از نوع حیاط مرکزی با اتاقهای زیاد دور حیاط است و بلندتر از ساختمانهای دو طبقه و سه طبقه ی معمول در آن زمان، در چهار طبقه بنا شده. اتاق شاهنشین عمارت در آخرین طبقه واقع شده و سقفی گنبدی دارد. آینه کاری های سقف شاه نشین، نقاشی رنگ روغن به سبک اروپاییِ سقف سالن پذیرایی، گچبری ها و ارسی ها با شیشه های رنگین از تزئینات برجسته ی بنا به شمار می روند. عبور نور از شیشه های رنگ و تابش آنها در اتاقها زیبایی خاصی می آفریند. همچنین حوض وسط حیاط که زیر آن آب انباری نیز تعبیه شده است صفا و آرامشی خاص به حیاط می بخشد.

عمارت کازرونی

عمارت کازرونی شهر بوشهر مربوط به عهد قاجار و متعلق به یکی از تاجران مشهور شهر بوده است. معماری بنا الهام گرفته شده از معماری بندرهای کراچی و بمبئی است. طبقات متعدد و ارتفاع زیاد ساختمان از مشخصه های عمارت و راهی جهت کاهش گرمای تابستان است. در و پنجره های زیاد که رو به حیاط باز می شوند، بالکن وسیع و گلها و گیاهان حیاط از دیگر مشخصه های این عمارت زیبا و باطراوت به شمار می روند.

قلعه ی شیخ نصوری

قلعه ی شیخ نصوری از سنگ، گِل و گچ در زمان قاجار در حوالی بندر سیراف ساخته شده است. در ورودی منقوش قلعه به یک هشتی بزرگ با هشت طاقچه ی ساده باز می شود. حیاط بیرونی با پلکانی به بخش اندرونی می رسد. گچبری قسمتهای مختلف، درهای چوبی، بادگیر و سبک معماری قاجاری بنا از امتیازات آن به شمار می روند.

خانه های اعیانی سیراف

خانه های اعیانی سیراف برجای مانده از دوران رونق این بندر هستند و از لحاظ معماری و بافت شهری حائز اهمیت اند. عرض اندک و نظم کوچه های اصلی و فرعی که در اکتشافات باستان شناسی سربرآورده اند از نقاط بارز این شهراند. در خانه های امروزی سیراف اتاقی رو به دریا به نام منظر جهت تهویه ی هوا، خنک کردن فضا و تماشای دریا ساخته می شود. این گونه اتاق در خانه های اشرافی قدیمی دیده نمی شوند و شاید دلیل این امر تراکم زیاد خانه ها باشد. همچنین این خانه ها حیاط مرکزی دارند اما به نظر نمی رسد که معماری غالب سایر نقاط با بخشهای بیرونی و اندرونی در این خانه ها اجرا شده باشد.

مسجد جامع بردستان

مسجد جامع بردستان از توابع بندر دیر از قدیمیترین مساجد ساخته شده بعد از ورود اسلام به ایران است. بنای مسجد به شکل مستطیل، دو شبستان و دو اتاق دارد. بادگیری نیز جهت کاستن از گرمای هوا و خنک کردن شبستان وسیع برفراز آن تعبیه شده است. این مسجد با نمای سفید رنگ برفراز تپه ای مشرف به شهر بنا شده و فاقد حیاط است. گچبری ها، طاق نماهای بیرونی و پنجره های مقرنس از تزئینات مسجد جامع بردستان به شمار می روند. همچنین در نزدیکی مسجد گورستان تاریخی بردستان قرار دارد.

خانه ی رئیسعلی دلواری

خانه ی رئیسعلی دلواری در اواخر عهد قاجار در بندر دلوار در جنوب بندر بوشهر ساخته شده و در سالهای اخیر در موزه ای که در آن برپاشده اسناد و اشیای که از مقاومت رئیسعلی دلواری و مردم بوشهر در مقابل اشغالگران انگلیسی حکایت دارد، نگهداری می شود. تزئینات خانه ساده و مختصر است و با تبدیل شده به موزه مزین به سلاح جنگی مقاومان تنگستان و تندیسهای آنان گشته است. این موزه بیشتر به جهت یادآوری رشادت مردم در مقابل بیگانگان ارزش و اهمیت دارد.

قبر ژنرال

از اماکن تاریخی استان بوشهر که حکایت از استقامت و استادیگی مردم در مقابل استعمارگران انگلیسی دارد قبرستانی تاریخی است که هم اینک به پارک تبدیل شده است. یک ژنرال و تعدادی سرباز انگلیسی در این محل مدفون اند. هویت ژنرال به درستی مشخص نیست اما بنای مقبره به شکل ستونی مکعبی از آجر ساخته شده است. مقبره ی این سربازان متجاوز که در با جنگ مردم کشته شده اند از شواهد مسلم تاریخ منطقه به شمار می رود.

نخلستانهای استان بوشهر

نخلستانها در اکثر نقاط استان بوشهر دیده می شوند. خرمی و سرسبزی این نخلستانها علاوه بر خرمای مرغوبشان از دیگر جاذبه های استان بوشهر به شمار می رود. خرم ترین و باصفا ترین نخلستان های استان بوشهر در منطقه ی دشتستان و حوالی رودخانه های دالکی و شاپور به وجود آمده اند و به شهر ها و روستاهای منطقه، جاده ها و مزارع جلوه و زیبایی خاصی می بخشند. اطراف و ورودی شهر آب پخش در این منطقه با این نخلستانها و همچنین آب جاری در میان آنها زینت یافته و یکی از جاذبه های منحصر به فرد استان بوشهر را آفریده است. علاوه بر زیبایی و طراوتی که این نخلستانها به منطقه می بخشند، در آبادی و اقتصاد آن نیز نقشی موثر ایفا می کنند و باعث رونق آن می گردند.

گنبد نمکی جاشک

گنبد نمکی جاشک از زیباترین و اعجاب آورترین گنبدهای نمکی کشور است که حوالی روستای گنخک استان بوشهر قرار گرفته. این گنبد نمکی از دور مانند کوهی پوشیده از برف می نماید اما در واقع زلزله و حرکات لایه های مختلف زمین باعث سربرآوردن قشرهای نمک زیرزمینی به صورت کوهی از نمک شده اند. گنبدهای نمکی اشکال متفاوتی دارند و همین امر آنان را متمایز و منحصر به فرد می سازد. آنچه گنبد نمکی جاشک را نیز برجسته می کند ظاهر رنگارنگ و حیرت انگیز آن است. نمکهای این گنبد با توجه به ترکیب شدن با کانی های مختلف رنگهای گوناگونی به خود گرفته اند. برای نمونه ترکیب عنصر آهن با نمکهای گنبد به آن رنگ قرمز و قهوه ای می بخشد و گوگرد نمکها را به رنگ زرد طلایی در می آورد. پتاسیم عامل پدیدار شدن رنگ نارنجی است و زغال سنگ و کربن رنگ سیاه را نمایان می سازند.

علاوه بر گنبد، نمک در این منطقه نمک فشان، غار، دریاچه، آبشار و قندیلهایی زیبایی نیز ساخته است. این پدیده های طبیعی اکثرا پس از تبخیر آبهای روان تشکیل می شوند و بلورها و مناظر زیبایی برجا می گذارند. در میان این پدیده ها غارها از جالب ترینها هستند. این غارها که در گوشه و کنار گنبد و با طولهای مختلف به وجود آمده اند قندیلهای متفاوتی دارند. یکی از این غارها با توجه به شکل انگور مانند قندیلهایش غار انگوری و دیگری که قندیلهایی شبیه شاخه های نبات دارد غار شاخه نبات نامیده می شود. یکی دیگر از بخشهای شگفت انگیز این منطقه دره ی گل کلم است که سطح آن از بلورهای نمک شبیه گل کلم پوشیده شده. شکل و اندازه ی متفاوت این بلورها در کنار هم منظره ای بدیع و چشم انواز می آفریند.

چشمه های نمک که در قسمتهای مختلف گنبد نمکی جاشک و از جمله غارهای آن دیده می شوند، تضمین کننده ی حیات گنبداند و بدون آنها این همه زیبایی شگفت انگیز از بین می رود. چشمه ها آب شور را از اعماق زمین به سطح می آورند و پدیده های مختلف را شکل می دهند. از این رو گنبد نمکی جاشک از گنبدهای نمکی فعال به شمار می رود و همچنان بر ارتفاع و وسعت آن افزوده می گردد. اما در کنار این افزایش عواملی طبیعی مانند آب و باد آن را فرسایش میدهند. این فرساینده ها باعث بوجود آمدن ستونهایی با ارتفاع های مختلف که تخت دیو یا دودکش جن نامیده می شوند می گردند.

مناطق حفاظت شده استان بوشهر

 

منطقه ی حفاظت شده ی مند

منطقه ی حفاظت شده ی مند در استان بوشهر در جنوب شهر ستان دیر قرار دارد. این منطقه جنوب رودخانه ی مند و حاشیه ی خلیج فارس را در بر می گیرد و زیستگاه گونه های مختلف گیاهی و جانوری است. در شوره زارهای ساحلی این منطقه ی حفاظت شده گیاهان گرمسیری مانند کهور، گز، استبرق، خارشتر، کنار و غیره می رویند. همچنین نخلستانهایی پراکنده نیز در آن دیده می شوند. در این جلگه ی کویری پستاندارانی مانند آهو، گراز، گربه جنگلی، خارپشت، روباه، کفتار و غیره زندگی می کنند. ماهی های مختلف مانند ماهی مرکب، گربه ماهی، سنگسر، کفال و غیره در آبهای ساحلی دیده می شوند. این منطقه همچنین زیستگاه پرندگان دریایی بومی و مهاجر فراوانی مانند فلامینگو، پرستوهای دریایی، کاکلی های بزرگ و کوچک و غیره است.

پارک ملی دریایی نخیلو

چهار جزیره ی نخیلو، تهمادو، گُرم و ام الکرم و جنگلهای حرای ساحلی در شمال شهرستان دیر پارک ملی نخیلو را تشکیل می دهند. این پارک ملی محل تخم گذاری انواع ماهی ها، پرندگان و لاک پشتهای دریایی است. انواع پرندگان دریایی بومی و مهاجر مانند باکلان ها، سلیم خرچنگ خوار، درنا، گیلانشاه، فلامینگو، لک لک، پرستوهای دریایی و غیره در آسمان آبی آن به پرواز در می آیند و از منابع مختلف آن تغذیه می نمایند.

منطقه ی حفاظت شده و پارک ملی نایبند

پارک ملی نایبند در جنوب شرقی استان بوشهر خلیج و دماغه ی نایبند، منطقه ی حفاظت شده ی نایبند، جنگلهای حرای سواحل عسلویه، بساتین و هاله را در بر می گیرد. خورهای متعدد، چمنزارهای علف دریایی، گونه های مختلف ساحل مانند مرجانی، صخره ای، ماسه ای، حفره ای در این منطقه چشم اندازهای بی بدیلی می آفرینند و بر غنای زیستی آن می افزایند. در این منطقه ی حفاظت شده جانورانی مانند جبیر، قوچ، میش، کل و بز دیده می شوند. انواع مختلف پرندگان مانند بازهای شکاری، تیهو و کبک و نیز آبزیان مختلف مانند دلفین در این پارک ملی زندگی می کنند. گیاهان پارک ملی نایبند از انواع گرمسیری و شورپسند شامل کنار، کهور ایرانی، انارشیطان، استبرق و غیره هستند.

منطقه حفاظت شده ی حله

تالاب حله حوالی بندر گناوه در محل تلاقی دو رود دالکی و شاپور قرار دارد و زیستگاه گونه های مختلف گیاهی و جانوری به شمار می رود. درختان نخل اطراف تالاب بر زیبایی و صفای منطقه می افزایند. نیمی از منطقه تالابی است و آب رود تشکیل شده ی مند آن را آبیاری می نماید. علاوه بر این گیاهان تالابی مانند نخل مرداب، نی بزواش و نیز گیاهان شورپسند و خشکی زی مانند گز و کهور در این منطقه ی حفاظت شده دیده می شوند. پرندگان مختلفی مانند درنا، فامینگو، اگرت، انواع اردک و سلیم و باز شکاری در این منطقه زندگی می کنند. از گونه های مختلف حیوانات می توان به روباه، کفتار، گراز و گرگ اشاره کرد. این منطقه ی تالابی علاوه بر مناظر زیبا و غنای حیات وحش نقش موثری در شرایط آب و هوایی، تعدیل گرمای هوا و نیز تثبیت خاک دارد.

پناهگاه حیات وحش کوه ‌سیاه

پناهگاه حیاط وحش کوه سیاه در منطقه ی دشتستان در جنوب شرقی شهر برازجان قرار گرفته است. این منطقه از دیرباز محل قشلاق برخی عشایر ایل قشقایی بوده است. از حیواناتی که در این منطقه زندگی می کنند می توان به بز، کل، میش وحشی، قوچ و – اشاره کرد. شکار در این منطقه تحت شرایط خاصی مجاز است.

صنایع دستی استان بوشهر

 

گرگور بافی

گرگور نوعی تور ماهیگیری به شکل قفس است که در استان بوشهر بافته می شود و کمترین آسیب را به ماهی ها و آبزیان وارد می کند. این ابزار ماهیگیری انواع و اشکال مختلف دارد. گرگورهای سنتی خلیج فارس به شکل نیم کره هستند و در قدیم از نوعی چوب هندی و چینی تهیه می شدند. اما امروزه گرگورها را با استفاده از سیم می بافند و صیادان گرگور را با طناب به اعماق دریا می فرستند. ماهی های بزرگتری که از دریچه ی قفس به آن وارد می شوند، راهی برای خروج ندارند و در آن گرفتار می گردند. مناسب ترین مکانها برای به آب اندازی گرگورها مسیرهای مهاجرت ماهیان کف زی، اطراف سواحل مرجانی یا صخره ای و سکوهای نفتی است.

حصیر بافی

حصیرهای استان بوشهر با استفاده از لیف خرما بافته می شوند. مهمترین محصول حصیری استان زیراندازی به نام تک است. زنبیل، سبد، کلاه، بادبزن، نوعی ظرف دردار به نام کپو از دیگر بافته های حصیری استان بوشهر است.

عبا بافی

عبا بافی از هنرهای دیرینه ی استان بوشهر است. عباها را از پشم مرغوب شتر می بافند. از این رو محصول نهایی بسیار محدود و گران است. عباهای بافته شده در استان بوشهر در شیخ نشینهای خلیج فار س طرفداران فراوانی دارند.

دست بافتهای استان بوشهر

از مهمترین دست بافتهای استان بوشهر می توان به گبه و خرسک اشاره کرد. در فصل زمستان و پس از چیدن پشم گوسفندان بافت انواع گبه و گلیم در این منطقه رونق می گیرد. طرح این دست بافتها که بیشتر در مناطق روستایی بافته می شوند بیشتر الهام گرفته از طبیعت و نقش حیواناتی مانند بز، درخت و پرنده است.

آداب و رسوم مردم استان بوشهر

 

سنت ساخت لنج و دریانوردی با آن؛ میراث فرهنگی ناملموس یونسکو

لنج سازی یکی از صنایع قدیمی استان بوشهر است که از زمان افشاریه در منطقه رونق داشته. لنج ها کشتی های کوچکی هستند که در خلیج فارس جهت انتقال کالا، مسافرتهای دریایی، ماهیگیری و غواصی مورد استفاده بوده اند. سنت و فنون ساخت لنج و دریانوردی با فرهنگ شفاهی و موسیقی منطقه در آمیخته و یکی از میراث بارازرش ایرانیان است. از این رو این هنر-صنعت در لیست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبت رسیده است. مهارت ساخت لنج از چوبهای جنگلی مقاوم در برابر رطوبت، هدایت لنج و مسیریابی دریایی نسل به نسل سینه به سینه منتقل می شده. در گذشته دریانوردان ایرانی جهت حرکت بر دریا از محاسبات خاص، موقعیت خورشید، ماه و ستارگان و انواع بادها بهره می برده اند و همین امر ارزش مهارت و حرفه ی آنان را دو چندان می کرده است. همچنین موسیقی و آوازخوانی در حین کار از سنتهای کشتیرانی در خلیج فارس بوده است.

اما متاسفانه امروزه لنجها با قایقای جدید و ارزانتر جایگزین شده اند و انتقال موسیقی مخصوص آنها به نسلهای بعد متوقف گردیده. فرهنگ و این سنت دیرینه رو به فراموشی است. تا آنجا که امروزه اسکله ی بندر عامری در جنوب بندر بوشهر که در قدیم محل پهلو گرفتن لنجها و محل تعمیر آنها بوده به محل تجمع لنج های از کار افتاده بدل شده است.

آواز و موسیقی بوشهری

موسیقی و آواز جاشوهای استان بوشهر از مشهورترین انواع موسیقی ایرانی است که با حرفه ی آنها در آمیخته و همراه مهارتهای کار در لنج سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. نیِمه خوانی از انواع این آوازهاست که در آن یک نفر تک خوان است؛ سایر افراد با پاسخ دادن و همراهی آوازش با کلماتی مانند “هله” یا “هله مالی” در آن مشارکت می کنند و با سازهای دایره و دمام توأم می شود. انواع نیمه ها که با لهجه ی جنوبی و گاه بداهه است همواره نیروبخش و قوت قلب جاشوان و ماهیگیران بر دریا و هنگام کارهای مختلف بوده. هر نیمه با توجه به زمان و موقعیت اجرا و نیز کاری که جاشوها همزمان با آن انجام میدهند، ضرب آهنگ و ریتم ویژه ای دارد. از میان این نیمه های می توان به  نیمه ی اوشار که در هنگام راهی کردن لنج به دریا و نیمه ی لنگرکشی و گرگور کشی اشاره کرد.

خیام خوانی خواندن رباعیات خیام و شعر شاعران برجسته ی ایرانی با سبک خاص بوشهری است. خیام خوانی در محافل و مراسم خاص برگزار می شود؛ سازهای اصلی این مراسم فلوت، ضرب و دایره است که با دست زدن به سبک بوشهری همراهی می گردد. در فواصل مختلف خیام خوانی یزله و نیمه خوانی نیز اجرا می شود و گاه حاضران دایره وار و به گونه ای خاص به پایکوبی می پردازند.

در استان بوشهر از موسیقی در مراسم شادی و غم استفاده می شود. نواختن سنج و دمام در سوگواری ها معمول و بسیار دلنشین است. همچنین در میان سازهایی که در استان بوشهر از دیرباز در اجرای موسیقی سنتی مورد استفاده بوده اند می توان به نی تکی، نی جفتی، نی انبان، عود، سنج، دمام، دهل و کاسوره اشاره کرد. کاسوره نوعی ساز کوبه ای است که بدنه ای سفالی دارد و شبیه به دو تنبک متصل به هم است. دمام نیز سازی کوبه ای و استوانه است که مقطع آن با پوست پوشانیده شده است.

رقص های بوشهری

با توجه به موقعیت جغرافیایی منطقه، رقص های بوشهری و حرکات آنها از رقص های لری و نیز عربی و آفریقایی تاثیر پذیرفته است. از آن جمله یَزله یا شانه لرزانی رقصندگان و خم و راست شدن آنها است که رنگ و بویی از فرهنگهای دریانوردان غیربومی دارد. رقصندگان بوشهری معمولا به صورت دایره و زنجیروار در کنار هم جای می گیرند و با آوازی خاص رقص آغاز می گردد. مشارکت همگانی، لرزش شانه ها و دورهای آهسته از دیگر حرکات مشترک رقصهای بوشهری است. رقص مراسم عروسی متفاوت است و با اشعاری در وصف عروس و داماد آغاز می گردد. ساز دایره، دست زدن و کِل کشیدن از اجزای جدانشدنی رقص و موسیقی عروسی در استان بوشهر است.

غذاهای سنتی استان بوشهر

همانند سایر مناطق ساحلی، اکثر غذاهای سنتی استان بوشهر با ماهی و میگو تهیه می شود. از معروفترین این غذاها می توان به قلیه ی ماهی و قلیه ی میگو اشاره کرد. قلیه را میتوان با ماهی هایی مانند شیر، شوریده و سنگسر تهیه کرد. علاوه بر ماهی یا میگو، سیر، گشنیز، شنبلیله، تمبر هندی و انواع ادویه جات از مواد لازم برای پخت قلیه هستند. میگو پلو، ماهی لای پلو، خوراک کوسه و دمی لخلخ از دیگر غذاهایی است که با انواع ماهی ها تهیه می شوند. برای دمی لخلخ ماهی را با برنج، سیر، گشنیز، شنبلیله، شوید، کره و ادویه جات دم می کنند.

از دیگر غذهای خوش طعم و مورد علاقه ی مردم استان بوشهر لَلَک است که از گندم آسیاب شده تهیه می شود. برای این غذا گندم ها کاملا پودر نمی شوند و دانه دارند. پخت للک کاملا شبیه دم کردن برنج است و جایگزین آن حساب می شود. للک را با ماهی و یا مرغ سرو می کنند. قیمه ی بوشهر نیز با قیمه ای که در سایر نقاط کشور طبخ می شود متفاوت است. در این استان گوشت قیمه را آنقدر می کوبند تا خورشت حالت کش دار پیدا کند. از دسرهای خوشمزه ی جنوب و از جمله استان بوشهر رنگینک را می توان نام برد. برای رنگینک هسته ی خرما را با گردو جایگزین میکنند، روی آن آرد بوداده می ریزند و سپس تزئین می نمایند.

سوغات استان بوشهر

آبزیان

انواع ماهی های خلیج فارس در استان بوشهر صید می شوند و از این رو تازه ترین ماهی ها را می توان در بازار ماهی فروشان بنادر این استان پیدا کرد. با توجه به آب شور خلیج فارس و دسترسی آن به آبهای آزاد انواع ماهی های خوش طعم مانند صُبور، قباد، شیر، سنگسر و غیره و سایر آبزیان مانند میگو، خرچنگ و کوسه در آن به وفور یافت می شوند.

خرما

یکی از مهمترین سوغات و ره آوردهای استان بوشهر خرماست که از نخلستانهای وسیع آن برداشت می شود. از انواع مختلف خرما در این استان می توان به خرمای کبکاب، محبوبی، برهی، قندی و غیره اشاره کرد. علاوه بر خرما و شیره ی آن، از درختان نخل پنیر نیز به دست می آید که ماده ای شیری رنگ، شیرین و گس و بسیار مقوی است. همچنین از شکوفه ی درختان نخل نیز عرق تارونه به دست می آید که در طب سنتی ایرانی جایگاهی ویژه دارد. سرکه ی خرما نیز از دیگر فراورده های خرماست که طعم و طرفداران خاص خود را دارد.

مرکبات

در دشتستان استان بوشهر علاوه بر نخلستان، باغات مرکبات به خصوص لیمو ترش، لیمو شیرین و نیز انار، انجیز و انگور نیز فراوان دیده می شود و محصولات مرغوبی در آنها به عمل می آید.

ارده

ارده ی استان بوشهر بسیار مرغوب و مقوی است. این فرآورده که از کنجد به دست می آید با خرما و یا به صورت حلوای ارده مصرف می شود و زینت بخش سفره ی مردم جنوب است. همچنین با ارده و شیره خرما نوعی حلوا به نام راشی بوشهری تهیه می شود که بسیار خوشمزه است.