وقتی مسجد شیخ لطف‌الله فریاد می‌زند که به داد من برسید
قصه پرغصه گنبد شیخ لطف‌الله
مهدی جعفری، رئیس هیات مدیره بنیاد تاریخ، فرهنگ و تمدن آریا در این نشست با اشاره به مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله گفت: همه در سراسر دنیا نسبت به محبوبیت و حساسیت این مسجد آگاه هستند و در تمام سفرنامه‌ها به حساسیت‌های معماری و تزیینات مسجد شیخ لطف‌الله اشاره شده است.
وی ادامه داد: طی یک سال گذشته مرمت گنبد شیخ لطف‌الله آغاز شد و ادامه پیدا کرد، اما متاسفانه در اصفهان و در سراسر کشور، بناهای تاریخی ثبت ملی و حتی ثبت جهانی داشتیم که حوادث مرمتی فاجعه‌بار درباره آن‌ها اتفاق افتاد و به این دلیل که مرمت یک مبحث کاملا تخصصی و در نقطه علمی هم به‌مراتب سلیقه‌ای است، توجهی به این موضوعات نمی‌شد، تا اینکه کار به شاخصه گنبد مسجد شیخ لطف‌الله رسید.
جعفری خاطرنشان کرد: چون مرمت گنبد شیخ لطف‌الله یک نقطه تصویری ذهنی برای کل مردم داشت، وقتی یک ترک آن مرمت شد و همه مشاهده کردیم که دارای تغییر رنگ و تغییر فاصله است، رسیدگی به این موضوع به یک خواستۀ مردمی و خواسته فعالان تبدیل شد.
رئیس هیات مدیره بنیاد تاریخ، فرهنگ و تمدن آریا گفت: متأسفانه سازمان متولی منکر اشتباهات مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله شد به‌طوری‌که موضوع در سازمان ایکوموس مطرح شد و مهندس حجت، ریاست این کمیته در خصوص اشتباه در مرمت گنبد شیخ لطف‌الله هشدار داد.
وی افزود: پس از این تذکر، موضوع دارای حساسیت بسیاری شد و سریعا سازمان میراث فرهنگی اصفهان واکنش نشان داد و فعالان، خبرنگاران و دوستداران مصاحبه‌های هوشمندانه‌ای با کارشناسان مختلف انجام دادند و این موضوع به‌صورت تخصصی و جدی پیگیری شد، ولی همچنان میراث فرهنگی اصفهان منکر این موضوعات بود و می‌گفت هیچ اشتباهی در این مرمت رخ نداده است درحالی‌که هرجایی جلوی فاجعه را بگیریم بُرد است و می‌شود مرمت اشتباه را تکرار نکرد.
جعفری توضیح داد: وقتی واکنش‌های بسیار، موضوع را به خواسته‌ای عمومی تبدیل کرد، نهاد ایکوموس که زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری هم بود، با معاون اول رئیس‌جمهور مکاتبه‌ای کرد و در جلسۀ شورای فرهنگی کشور از رئیس سازمان یا وزیر امروز میراث فرهنگی درخواست کردند که کمیته‌ای برای حقیقت‌یابی تشکیل شود.
جعفری با بیان اینکه درخواست فعالان و کنشگران این بود که طرح مطالعاتی مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله به معرض عموم گذاشته شود ولی تا امروز چنین اتفاقی نیفتاده و مسئولان می‌گویند طرح مرمت داریم ولی نمی‌توانیم آن را در اختیار هرکسی قرار دهیم، تصریح کرد: مدیریت پایگاه نقش‌جهان طی مصاحبه‌ای گفت اشتباه ما در خصوص مرمت گنبد شیخ لطف‌الله این بود که داربست‌ها را خیلی زود جمع کردیم. این جمله یعنی چه!؟ یعنی می‌خواستید شبیه مرمت گنبد مدرسه چهارباغ، مسجد امام یا ایوان چهل‌ستون و یا عالی‌قاپو ۲۰ دهه و بیشتر ادامه می‌دادید تا ازلحاظ بصری مردم دچار خطا شوند و گذشتۀ این موضوع را به یاد نیاورند!؟
وی با اشاره به ننشستن برف بر روی ترک مرمت‌شده گنبد شیخ لطف‌الله ادامه داد: بعد از سالیان سال برفی در اصفهان بارید و فاجعه ننشستن برف بر روی گنبد رخ داد و این موضوع مطرح شد که قطعا مواد آب‌گریزی روی گنبد استفاده‌شده است ولی متاسفانه پایگاه نقش‌جهان و میراث فرهنگی عنوان کردند که عکس‌های تهیه‌شده از ننشستن برف روی گنبد فتوشاپ است و موضوعات دیگری را مطرح کردند. درنهایت وزیر میراث فرهنگی به اصفهان آمد و این کار را تائید کرد و درخواست ادامۀ کار دادند اما همچنان فعالین پیگیر این موضوع هستند.
هوشنگ رسام، پیشکسوت معرق تراشی نیز در این نشست اظهار کرد: در دوره پهلوی شرکت ایزمئو ایتالیا به ایران آمدند و بخشی از بناهای تاریخی را مرمت کردند به همین دلیل شیوه مرمت آثار ایران نزدیک به مرمت ایتالیایی است.
وی با شرح شیوه مرمت گنبد شیخ لطف‌الله توسط رحمت‌الله رضایت که شامل دوغاب‌ریزی، کف‌مال کردن، برس سیمی‌کشیدن و سپس روغن بزرک زدن بود ادامه داد: شاید روغن بعد از دو سال توسط عوامل جوی از بین برود ،اما همین دو سه سال ضربه جبران‌ناپذیری به گنبد می‌زند چون راه تنفس آن را می‌گیرد چنان‌چه اگر امروز شاهد محراب مسجد شیخ لطف‌الله باشید خواهید دید که لعاب کاشی‌ها در حال ریختن است.
رسام نسبت به وضعیت این مسجد تاریخی هشدار داد و اظهار کرد: مسجد شیخ لطف‌الله فریاد می‌زند که به داد من برسید چون در ضلع شمالی و جنوبی آن یک کافی‌شاپ و یک نمایشگاه خط ایجاد کرده‌اند و کف کافی‌شاپ با سنگ مرمر پوشانده شده. برای استحکام این سنگ حتما از بتن استفاده‌شده و هیچ‌چیزی مثل آب و سیمان برای بنا تاریخی مضر نیست.
وی افزود: در قدیم ناکش‌هایی (مجراهایی) برای بنا طراحی می‌شد که چرخه هوا جریان داشته و پایه‌های بنا همیشه خشک باشد اما متأسفانه با بستن این ناکش ها و همچنین با کاشی‌کاری ازاره شبستان مسجد شیخ لطف‌الله، راه، نفس مسجد گرفته‌شده و این بسیار خطرناک است.
رسام که سال‌ها پیش مرمت گنبد شیخ لطف‌الله را بر عهده داشته، تصریح کرد: گنبد مسجد شیخ لطف‌الله ۱۶ نیم ترک یا به عبارتی ۸ ترک دارد و ما وقتی می‌شنویم که مسئول پایگاه نقش‌جهان و سایرین در مصاحبه‌ها می‌گویند دو ترک از مسجد مرمت‌شده دستمان را می‌گزیم و می‌گوییم این دوستانی که حتی نمی‌دانند که دو نیم ترک مرمت‌شده نه دو ترک چگونه دست به چنین اثری زده‌اند؟
هیچ یک از بناهای اصفهان مستندسازی ندارند
همچنین فریماه هوشیار، پژوهشگر و کارشناس ارشد مرمت اظهار کرد: در مواجهه با آسیب‌های یک بنا تاریخی دو رویکرد وجود دارد. یکی رویکرد پیشگیرانه است به این معنی که در بیشتر کشورهایی که آثار ثبت جهانی دارند قبل از اینکه بنا به حالت وخیم برسد، مدام مانیتورینگ انجام داده و بنا را بررسی کرده و آسیب‌هایش را یادداشت می‌کنند که نخواهند مرمت اضطراری انجام دهند و مورد دوم رویکرد مرمت پس از تخریب است که در ایران کلا سیستم میراث فرهنگی بر همین مبناست و وقتی بنایی تخریب شد تازه به فکر مرمت می‌افتند.
وی ادامه داد: برای اینکه بتوانیم اثری را مرمت کنیم باید مستندسازی کنیم. این مستندسازی شامل مطالعات معماری، باستان‌شناسی، تاریخی و سازه‌ای می‌شود؛ یعنی وقتی می‌دانیم مسجد شیخ لطف‌الله هزار مشکل دارد، مثلاً در محرابش ترک وجود دارد و وضعیت پی آن خراب است، نباید فوری کاشی‌های آن را مرمت کنیم. چون وقتی خود سازه خراب است دوباره گنبد هم دچار مشکل می‌شود و این کاشی‌ها هم می‌ریزد.
هوشیار تصریح کرد: بنابراین مطالعات علمی لازم است و البته با توجه به این آلودگی‌های جدید، وقتی می‌بینیم وضعیت هوای شهرمان چگونه است و اقلیم ما تغییر کرده پس باید همه این موارد مطالعه شود و بعد بنا را برداشت کنیم، جزئیات اجرایی و نقشه‌های دقیق آن را از پی تا سقف انجام دهیم، بعد مطالعات آزمایشگاهی دقیق انجام دهیم و بعد طرح مرمت تهیه کنیم.
این دانش‌آموخته رشته مرمت با تاکید بر اینکه طرح مرمت باید پیش از ورود به انجام عمل مرمت تهیه شود، گفت: متاسفانه در مورد مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله می‌گویند وقتی ما وارد کار مرمت شدیم طرح مرمت تهیه می‌کنیم درصورتی‌که اولین چیزی که به دانشجوی مرمت می‌آموزد این است که باید طرح مرمت تهیه کنی و بعد وارد کار مرمت شوی. ضمن اینکه طرح مرمت سازه جدا و طرح مرمت تزئینات تهیه می‌شود و بعد گزارش هم باید پایان کار تعیین شود.
وی افزود: بعد از تهیه طرح، چند گروه کارشناسی که از خود کارشناسان برجسته هستند طرح را بررسی می‌کنند و با آن فردی که می‌خواهد این کار را انجام دهد مصاحبه کرده و سوابق آن را بررسی و بعد پیمانکار را انتخاب کرده و به او می‌گویند کارگاهت را تجهیز کن. اگر توانایی تجهیز یک کارگاه اصولی را داشت سپس به او اجازه می‌دهند که این کار را با نظارت مداوم کارفرما شروع کند. اما در مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله چیزی که خانم خطابخش مدیریت این پایگاه بر آن تأکید کرد و مستندات آن نیز هم وجود دارد گفته‌شده من پیمانکاری می‌خواهم که نیاز به ناظر روزانه نداشته باشد! این درحالی است که اگر شما کف خانه‌تان را به کسی بدهید بسازد، حتماً دو روز یکبار می‌روید و به او سر می‌زنید تا ببینید این بنا در خانه شما چه می‌کند اما در مورد گنبد اثر ثبت جهانی تصمیم گرفتند یک نفر را تعیین کنند که او نیاز به نظارت روزانه نداشته باشد چرا؟
این کارشناس ارشد مرمت خاطرنشان کرد: یک شرکت مرمتی که در دنیا شعبه دارد، شعارش این است که مرمت نیاز به برنامه‌های هوشمندانه، مهارت و دانش دارد و برای میراثی که برای آیندگان بجا می‌گذارد عشق می‌طلبد. ما باید معماری بشر را درک و با دانش معاصر تلفیق کنیم و برای مرمت بناهای تاریخی از دانش و استراتژی و از متخصصان استفاده کنیم. این شرکت برای هر قسمت یک دپارتمان دارد و یعنی برای مرمت هر بنا چند دپارتمان وارد عمل می‌شوند و با هم‌همکاری می‌کنند تا یک اثر را مرمت کنند، برخلاف ایران که یک نفر می‌گوید من دلم می‌خواهد این کار را بکنم و می‌کند.
وی با ذکر یک مثال از مرمت یک گنبد کوچک در هندوستان، گفت: آن‌ها اول از همه یک بنر اطلاعاتی کنار بنا می‌زنند و به مردم اطلاع می‌دهند که می‌خواهند گنبد را مرمت کنند تا مردم اطلاع داشته باشند. سپس برای همین گنبد کوچک در هند، بنیاد آقاخان و اداره باستان‌شناسی هند همکاری کردند و حفاظت گران گفتند که می‌خواهند کاشی‌های این گنبد را بردارند چون احتمال رطوبت وجود دارد اما مقام ارشد اداره باستان‌شناسی به آن‌ها می‌گوید که باید اول آسیب‌ها تعیین شود، درحالی‌که این مطالعات قبلاً هم انجام‌شده بوده ولی گفتند باید دوباره آسیب‌شناسی انجام شود و بعد هم باید پژوهشگاه ساختمان مجوز صادر کند و چون هنوز به آن‌ها اجازه داده نشده این پروژه متوقف است.
هوشیار گفت: این گنبد کوچک در هندوستان است. روش کارشناسان را ببینید و آن را با گنبد مسجد شیخ لطف‌الله مقایسه کنید.
این دانش‌آموخته مرمت، با اشاره به آسیب‌های که ایزوگام کردن سقف کاخ امیرآباد زواره به آن زده و موجب ایجاد ترک‌های عمیق در این بنای ارزشمند شده اظهار کرد: دریغ از یک خط بررسی کارشناسانه بناهای این محل که فرونشست زمین هم آنجا زیاد است.
وی با اشاره به علت آغاز مرمت گنبد شیخ لطف‌الله، گفت: مدیر پایگاه میدان نقش‌جهان گفته است که مرمت گریو (ساق گنبد)فرصت خوبی بود تا گنبد بررسی و مرمت آن انجام شود! پرسیدم یعنی شما قبل از این گنبد را موردبررسی قرار نداده بودید که وقتی گریو را شروع کردید دیدید اوضاع گنبد هم خراب است!؟
هوشیار با اشاره به اینکه متاسفانه اداره کل میراث فرهنگی نتیجه اسکن لیزری که از آن صحبت می‌کند را هنوز در اختیار کارشناسان قرار نداده گفت: مدیریت پایگاه گفته که چون دیدند کاشی‌ها جداشده و آب به گنبد نفوذ کرده مرمت را شروع کردند و به این نیز اشاره کرده‌اند که تعیین قالب خیلی مهم است و هیچ‌کس جز استاد رضایت نمی‌تواند دقیق‌ترین قالب را درآورد! چطور شما می‌توانید همه را نفی کنید و بگویید در ایران هیچ‌کس جز استاد رضایت نمی‌تواند این کار را انجام دهد!؟
این کارشناس ارشد مرمت ادامه داد: می‌گویند این مرمت یکی از اصولی‌ترین مرمت‌های عصر حاضر است که استادکار هشتادساله انجام داده، درحالی‌که دکتر حجت، روز اول گفت گنبد را خراب کردند و لچکی‌ها را نتوانستند چفت کنند و شکاف در دل گنبد ایجادشده و رنگ ناموزونی دارد و آقای منتظر هم گفتند تعجب من این است که چگونه مدیران میراث به خود اجازه دادند بنای اساسی را این‌گونه مرمت کنند و بی‌شک کسی که مرمت را به او سپردند کارشناس در این حوزه نبوده است.
وی خاطرنشان کرد: پسر آقای رضایت گفته ما بارها درباره چگونگی مرمت گنبد جلسه گذاشتیم و هفته‌ها بحث کردیم اما معلوم نیست با چه کسانی حرف زدند! بعد هم گفتند آجرها را پاک‌سازی کردند. چه کسی به شما اجازه داد آجرها را پاک‌سازی کنید؟ چطور پاک‌سازی کردید؟ با چه چیزی پاک‌سازی کردید؟ آزمایش‌شده بود یا نه؟ ما نمی‌دانیم، آن‌ها با خودشان در این هفته‌ها بحث کردند. پسر آقای رضایت گفته گنبد نیاز به کاشی‌کار نداشت و فقط تجربۀ کار عملی نیاز داشت! در مورد تغییر رنگ گنبد هم گفته‌اند که وقتی شما بند گچی را روی بنا می‌کشید ذرات بنا پخش می‌شود و دوغاب گچ پخش می‌شود و شفافیت آن با باران برمی‌گردد که دیدیم باران هم بارید ولی رنگ برنگشت.
هوشیار افزود: پسر آقای رضایت گفته که اختلاف رنگ با باران پاک می‌شود و وقتی در دستشویی هم سرامیک کار می‌کنیم این ذرات نانو وجود دارد و بعد با آب پاک می‌شود! شما ببینید پیمانکاری استخدام کردید که تفاوت گنبد را با سرامیک‌های سرویس بهداشتی نمی‌داند.
این دانش‌آموخته مرمت ادعا کرد: مدیر میراث فرهنگی استان اصفهان گفته که انتقادها نتیجه بی‌اطلاعی منتقدانی است که بیشترشان با سنین بالا صاحب کرسی‌های تدریس در دانشگاه هنر و معماری هستند. آقای اللهیاری اگر آن‌ها منتقدانی با سن بالا هستند چطور مرمتگر گنبد فردی هشتادساله است؟ چطور است که آقای جبل عاملی با این سن برای مشاورۀ مرمت گنبد حکم گرفته؟ خودتان سن و سالش را می‌دانید و با عصا هم راه می‌روند و نمی‌توانند از پله بالا بروند و بر گنبد نظارت کنند. پس سن بالا خوب است یا بد؟
هوشیار با اشاره به اینکه بناهای شاخص اصفهان هیچ‌کدام مستندسازی ندارند گفت: وقتی کلیسای نوتردام پاریس آتش گرفت چون برداشت جزءبه‌جزء دارد و مدام درحالی‌که پایش بوده و عکس‌های بسیاری از آن تهیه‌شده است وقتی بخواهند آن را بازسازی کنند این امکان وجود دارد اما ما از بناهای شاخص حتی چهل‌ستون و عالی‌قاپو هم برداشت درستی نداریم که اگر خراب شد بدانیم گذشته‌اش چه بوده است. حتی میدان نقش‌جهان هم آسیب‌شناسی نشده است و ما چندین بار خدمت آقای اللهیاری مدیر میراث فرهنگی آمدیم و این موضوع را عنوان کردیم ولی اقدامی صورت نگرفته است و متأسفانه اگر این میدان آسیب ببیند نقشه درستی وجود ندارد تا آن را بازسازی کنیم و در هیچ جای دنیا هم در سایت جهانی چنین چیزهایی را نمی‌بینیم.
درخواست یک کرسی برای سمن‌ها در شورای فنی
همچنین، احمد صرامی، فعال میراث فرهنگی در این نشست در واکنش به سخنان یکی از حاضران که پرسیده بود چرا سمن‌ها در سال‌های اخیر به فکر میراث فرهنگی افتاده‌اند؟ گفت: ما از اوایل شروع پروژۀ آقا نجفی، چهارباغ و مرمت‌های میدان نقش‌جهان حضور داشتیم، کمرنگ بودن و زور نداشتنمان بحثی دیگر است اما اگر کسی از سر بی‌اطلاعی بگوید چه کسی آن زمان کجا بوده فکر می‌کنم اصفهانی نیست چون ما بودیم.
وی ادامه داد: وقتی سال ۱۳۸۴ خانه تشکل‌های استان اصفهان به دستور استاندار وقت تعطیل شد و فعالیت‌های داوطلبانه در اصفهان رنگ و بوی غیرقانونی گرفت ما ماندیم؛ حتی بعد از جَوی که به لحاظ مسائل سال ۱۳۸۸ و بعد از آن وجود داشت، ما باز هم برای مسائل مترو بودیم و حرف‌هایمان را زدیم.
این فعال میراث فرهنگی تصریح کرد: در مورد پروژه مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله از روزی که تصمیم به مرمت گرفتند ما حرف زدیم، حالا بازتاب و اهمیت آن برای جامعه یک بحث دیگر است. الآن راجع به مسائل اطفای حریق میدان نقش‌جهان حرف زدیم و ممکن است فردا بلند شویم و مثل بازار تبریز کل میدان با خاک یکسان شده باشد آن‌هم به دلیل کارگاه‌های طلا و سیم‌کشی‌های از رده خارج و کارگاه‌هایی که کوره دارند و گازوئیل نگهداری می‌کنند و اتفاقات دیگری که هرلحظه ممکن است در میدان بیفتد.
صرامی افزود: هر مسئولی که به این شهر آمد ما اول با گل و شیرینی درِ اتاقش را زدیم و خیلی راحت صحبت کردیم و دیدگاه‌هایمان را گفتیم، اگر کسی فکر می‌کند حرفی هست که ما نزدیم بسم‌الله.
وی تصریح کرد: برخی خبرنگارها در اصفهان هستند که ممکن است اخبار را به‌صورت گزینشی منتشر کنند، اما یکسری خبرنگار مستقل هم هستند که تحت هر شرایطی حقیقت را می‌گویند. در بین فعالین میراث فرهنگی و شاغلین این اداره کل هم همین ماجرا برقرار است.
این فعال میراث فرهنگی گفت: ما در کشورمان قانون دسترسی آزاد به اطلاعات داریم و من اسناد پروژه‌هایی را که میراث فرهنگی در اصفهان انجام می‌دهد را در سامانه ثبت و اسنادش را هم به‌صورت عمومی منتشر کردم و از وزیر میراث فرهنگی کشور می‌خواهم اسناد مطالعات چهارباغ را به من بدهند تا منتشر کنم.
صرامی خاطرنشان کرد: دوستانی که فکر می‌کنند در مورد مسجد شیخ لطف‌الله یا در مورد چهارباغ نمی‌شود کاری کرد باید بدانند حدودا سال ۱۳۸۹ یکسری کارهای مطالعاتی انجام شد و ما اسناد و مدارک پروژه مترو را استخراج و در بدترین فضا سیاسی کشور منتشر کردیم. بحث ما فقط مترو و میراث بود و هیچ رنگ و بوی سیاسی نداشت و ندارد و تمام‌کارهایی که انجام دادیم منجر شد که با پافشاری چند نفر از مسئولین وقت که قبلاً مقصر بودند ولی این دفعه آگاه شده بودند، علی‌رغم تمام فشاری که روی آن‌ها بود خط دوی مترو تا آنجا که می‌شد از میدان نقش‌جهان دور شود.
وی ادامه داد: اگرچه مسیر فعلی مترو نیز صد در صد مورد توافق مجموعه میراث نیست اما کارهایی که ۱۰ سال پیش برای خط دوی مترو انجام داده بودیم جواب داد.
این فعال میراث فرهنگی گفت: ما باید با مشکلات فارغ از اینکه فرد در راس آن نهاد چه کسی است و چه جناحی دارد، چه خط سیاسی دارد و چه وقت آمده و چه زمانی می‌رود، مقابله کنیم.
صرامی مدعی شد: برخی از مدیران فعلی، روز اولی که با آن‌ها صحبت می‌کردیم امضایشان پا این اتفاقات نبود. انشاالله بتوانیم در دادگاهی تمام تخلف‌ها را ثابت کنیم و هرکسی را به سزای اعمالش و تصمیماتی که گرفته برسانیم.
این فعال میراث فرهنگی تصریح کرد: آن چیزی که به‌عنوان یک فعال میراث فرهنگی برای من مهم است این است که در مورد پروژه چهارباغ، آقا نجفی، شاه دژ، مترو ، خانه‌های تاریخی و سایر پروژه‌ها باید با این سیستمی که در اصفهان چنین شکلی پیداکرده مقابله کنیم؛ سیستمی که حتی اگر آن رئیس و آن کارشناس عوض شود آن‌قدر قوی است که آن‌ها را هضم و جذب یا دفن می‌کند و خودش سر جای خودش است.
وی افزود: این کاری است که ما باید انجام دهیم و متأسفانه تعدادمان خیلی کم است. آن‌قدر حجم اتفاقات در طول روز زیاد است که من که هفته‌ای حداقل دو بار به میدان نقش‌جهان می‌روم و با کسبه و آدم‌ها صحبت می‌کنم و فضا را می‌بینم هر دفعه یک آسیب جدید می‌بینم. این فقط یک میدان است. ما استان را داریم و بعد کل کشور را. اگر بخواهیم هرروز تجمع کنیم، نامه‌نگاری کنیم و پویش برگزار کنیم واقعا امکان‌پذیر نیست و نمی‌توانیم به هیچ‌کدام از این مسائل به لحاظ فنی و علمی برسیم.
صرامی گفت: هرسال باید بناهای تاریخی ثبت جهانی شده یک گزارش کامل از این پایش‌ها به دفتر بین‌المللی ارسال کنند اما فکر می‌کنم در اصفهان فقط مسجد جامع یکبار توسط یک شرکت پایش وضعیت شده و گزارش آن ارسال‌شده است. الآن کدام یک از بناهای ما در حوزه پایش وضعیت گزارش تحلیلی دارند؟ همان بنایی که پایش وضعیت برایش انجام‌شده هم الآن وضعیت بحرانی دارد ولی هیچ اقدامی برایش نشده و حتماً باید قسمتی از بنا تخریب شود و اتفاقی بیفتد تا به فکر آن بیفتند.
این فعال میراث فرهنگی مدعی شد: قبل از اینکه پروژۀ مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله شروع شود درخواست ما این بوده و ثبت هم شده که اسناد مطالعاتی و روش اجرایی کار و اینکه چگونه به این جمع‌بندی رسیدند، چه کسی را انتخاب کردند و فرآیند نظارتی را به ما اعلام کنند. این موضوع تمام شد چون متأسفانه برخوردهایشان جالب نبود. ما نه اجازه داشتیم بالای گنبد برویم و بنایی که مرمت می‌شود را بازرسی کنیم، نه دسترسی به اطلاعات داشتیم و حتی اجازۀ صحبت با پیمانکار را هم به ما ندادند.
وی خاطرنشان کرد: ما غرض‌ورز نیستیم. الآن هم خواستۀ ما این است بدانیم فرآیندی که برای برگشت‌پذیری این نوع مرمتی که گویا در آن صاحب سبک هم شده‌اند چیست، مطالعاتش چه بوده؟ چه کسانی در شورای فنی نشستند و حرف زدند؟
این فعال میراث فرهنگی گفت: ما درخواست دادیم که در تمام جلسات فنی که تشکیل می‌شود یک کرسی برای سازمان‌های مردم‌نهاد به‌عنوان عضو ناظر داشته باشیم که بفهمیم دربارۀ این بناهای تاریخی چکار می‌خواهند بکنند هم برای جبران خسارت و هم برای ادامۀ کار. این درخواست را برای مترو هم داشتیم و آن را به شورای فنی استان و معاونت عمرانی استاندار ارائه کردیم که برای هر فعالیت عمرانی که در اصفهان می‌خواهد انجام شود و یکسر آن به میراث برمی‌گردد، یک کرسی برای سازمان‌های مردم‌نهاد به‌عنوان ناظر داشته باشید تا حداقل بدانیم چه اتفاقی دارد می‌افتد؛ ما همه‌اش شیون را برای وقتی گذاشتیم که اتفاقی افتاد.
صرامی تصریح کرد: یکجاهایی ما هم اشتباه کردیم و اعتماد کردیم. ما روزی فهمیدیم برخی نهادها قابل‌اعتماد نیستند که خیلی اتفاق‌ها افتاده بود و الآن هم همان شرایط حاکم است اما هر کس به‌عنوان یک شهروند می‌تواند دیده‌بانی بکند ما باکمال میل پذیرای تمام نظرات و گزارش‌های او هستیم.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.