آشنایی با معبد هندوها – هرمزگان

این معبر برای نیازهای هندوهای مقیم شهر بندرعباس که از سال‌های 1300 تا 1344 شمسی سکونت داشته و به کارهای تجاری می‌پرداختند ساخته شده است.

همچنین این معبد یکی از نقاط مهم ارتباط فرهنگی و هنری میان ایران و هند بوده است. هندوها پیروان مکتب برهمنی (کسانی که به خدایان برهما، ویشنو و تسیوا معتقدند) هستند و این معبد بنابر تحقیقات به عمل آمده متعلق به خدایان ویشنو است.

ساختمان این معبد، در سال 1310 هجری قمری، در زمان حکومت محمد حسن‌خان سعد‌الملک ساخته شده است. اساس ساختمان این معبد عبارت است از یک اتاق چهارگوش میانی که روی آن گنبدی قرار گرفته است.

سبک معماری این گنبد را مقرنس‌های پیرامونی آن نه ‌تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خیلج‌فارس، بلکه از گنبدهای سراسر ایران متفاوت می‌سازد.

طرح این بنا کاملاً از معماری معابد هندی متإثر است. این معبد از جمله نشانه‌های معدود تاریخی بندرعباس است که توجه هر تازه ‌واردی را به خود جلب می‌کند و امروزه در کنار یکی از خیابان‌های اصلی شهر قرار گرفته است.

معبد هندوها مربوط به اواخر دوره ناصر الدین شاه است و در زمان مظفرالدین شاه مورد بهره برداری قرار گرفت. تنها منبعی که در این مورد اظهار نظر کرده است کتاب بندرعباس و خیلج فارس مربوط به سدید السلطنه بندرعباسی است.

معبد هندوها در بندرعباس طبق موقعیت جغرافیایی در زمان ساخت از لاشه سنگ، ملات گل و ساروج، سنگ‌های مرجانی خاک و گچ های ضخیم ماده و گچ لویی استفاده شده است.

ساختمان اتاق معبد و مهراب در قسمت شمال هند واقع شده و دور اتاق معبد نیز از طاقچه و قاب های کور ساخته شده است و دورتا دور اتاق معبد نیز 4 راهرو وجود دارد که در گذشته زوار به دور آن زیارت می کردند.داخل راهروها حجره های کوچکی است که برای طلبه های مکتب برهمنی در نظر گرفته شده و داخل برخی از اتاق ها نقاشی های مذهبی دیده می شود که یکی از مهم ترین آنها خدای فلوت زن به نام کریشنا است.

از داخل راهرو غربی راه پله های مارپیچی وجود دارد که به سمت بالا است و به بام معبد منتهی می‌شود که ساق معبد است و با جرزهای پس رونده که الهام از معماری ایرانی است تشکیل شده است که 4 نورگیر در 4 طرف این فضای چند ضلعی روی جرزها و جود دارد و گنبد عظیمی با لایه های ذوزنقه ای و تزئینات آیین هندویی دیده می شود.

همچنین اطراف و در 4 طرف گنبد حدود 72 برجک مخصوص هندویی وجود دارد که در وسط گنبد میله بزرگی قرار گرفته که در حقیقت محور زمین و آسمان را نشان می‌دهد.

در قسمت ضلع شرقی گنبد نیز تالار بزرگی وجود دارد که تالار اجتماعات بوده و در این تالار نقاشی های مختلفی به چشم می خورد که هر کدام از آن ها بیانگر فلسفه خاصی از اعتقادات مختلف مردم هند است.

این معبد یکی از آثار منحصر به فردی است که از سوی پولدارهای شهری به نام شیکار پور در غرب هند ساخته شد و در سال 1344 که بندرعباس را ترک کردند، بت‌هایی که در معبد و در طاقچه محراب بود نیز با خود بردند و این بنا کم کم مخروبه شد تا این که سازمان میراث فرهنگی در چند نوبت آن را تعمیر اساسی کرد.

معبد هندوها در سال 1377 توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره 1999 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری