آشنایی با روستای مریان – گیلان

این روستای تاریخی از شمال به روستای ناوان، از شرق به روستای سینا هونی، از جنوب به اراضی جنگلی و از غرب به روستای آق اولر محدود می‏‌شود. روستای مریان از طریق شهر هشت‌پر با جاده‏ای مناسب و زیبا قابل دسترسی است.

ارتفاع این روستای کوهپایه‌‏ای از سطح دریا 1080 متر است و آب و هوای آن در زمستان‏ها سرد و در تابستان‏‌ها معتدل است.

متوسط بارندگی سالیانه آن 1732 میلی‏متر گزارش شده است. گورستان باستانی روستا، نشانگر سکونت دیرینه اقوام تالشی در این روستاست و آثاری از حمام قدیمی منسوب به دوره صفوی و یا قاجاری مؤید قدمت کهن روستاست.

مردم روستای مریان به زبان‏‌های آذری و تالشی سخن می‏‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. اقتصاد روستای مریان بر پایه فعالیت‏‌های زراعی، باغداری، دامداری و صنایع دستی استوار است.

زراعت عمده روستا، کشت دیم است و گندم مهم‏ترین محصول دیمی آن است. توتون، ذرت، سیب‏زمینی، یونجه و لوبیا از دیگر محصولات زراعی روستاست. زردآلو، سیب، به و گلابی از محصولات باغی آن است.

محصولات مهم دامی آن عبارتند از: گوشت تازه و انواع لبنیات، پرورش طیور خانگی مانند مرغ و بوقلمون نیز بین روستاییان رونق دارد.

مردم روستا به ویژه زنان، با بافت و تولید صنایع دستی مانند گلیم، جاجیم، شال و جوراب در بهبود وضعیت اقتصادی خانوار نقش مهمی ایفا می‌‏کنند.

معماری روستای مریان به دلیل استقرار در ناحیه کوهستانی، از روستاهای جلگ‌ه‏ای استان گیلان متفاوت است. سقف چوبی خانه‏‌ها، لته کوبی است و درهای ورودی و پنجره‌‏ها، برای جلوگیری از سرما کوچک انتخاب شده‏اند. در ساخت خانه‏‌های قدیمی از مصالح بومی سنگ، ملات کاهگل و چوب استفاده شده است.

پس از زلزله سال 1369، اکثر خانه‏‌ها با استفاده از مصالح جدید سیمان، آجر و تیرآهن ساخته می‏‌شوند. اتاق‏‌های خواب و پذیرایی، آشپزخانه، سرویس بهداشتی، انبار و طویله، فضاهای مشابه اکثر خانه‏‌های روستایی است.

جاذبه‏‌های گردشگری چشم‏انداز رودخانه پرآب کرگانرود، ارتفاعات پیرامون روستا، جنگل‏‌های انبوه و سرسبز و هوای مه‌‏آلود، تصویری رویایی پیشا روی گردشگران روستای مریان ترسیم می‏‌کند.

مراتع سرسبز و مزارع طلایی گندم، همچون کمربند درخشانی گرداگرد روستای مریان را در برگرفته‏‌اند.باغ‏های انبوه و پربار میوه از دیگر جاذبه‌‏های طبیعی این روستاست.

مراتع زیبای روستا همانند گردنبند زیبایی روستا را در میان گرفته‏‌اند و درختان میوه و مزارع گندم جاذبه‌‏های آن را دو چندان کرده‌‏اند.

محوطه باستانی گورستان مریان، بزرگترین گورستان پیش از تاریخ ایران است که در عرصه‌‏ای به مساحت 400 هکتار، در مناطق ییلاقی مریان، آق اولر و تندبین گسترده شده است.

این گورستان گواه تمدن عظیم این منطقه در دوران‏‌های گذشته است، که تا اوایل دوران اسلامی تداوم داشته است. گورهای این گورستان، به صورت سه طبقه دخمه‌‏ای سنگچین شده و با لوازم مورد نیاز زندگی مردگان کشف شده‌‏اند.

حمام قدیمی مریان به احتمال قوی از آثار اواخر دوره صفوی و به احتمالی دیگر از آثار اوایل دورة قاجاری است. مصالح به کار رفته در ساخت حمام شامل خشت، ملاط، گچ و سنگ است.

در بعضی قسمت‏‌های حمام، آثاری از کاشی‏‌های تزیینی و نقاشی دیواری به جا مانده بود که تقریباً تمام آن‏ها به سرقت رفته است.

جشنواره سوارکاری و کشتی مردان، هر ساله در مناطق ییلاقی روستا برگزار می‏‌شود و در میان جوانان طرفداران بسیاری دارد.

از بازی‏های محلی روستای مریان می‌‏توان به قئیش گوتورمک یا قئیش چکدی، بورک قاچدی، خاله خاله، چیلینگ آقاج اشاره نمود، که اکثراً به طور گروهی و توسط کودکان روستا انجام می‏‌شود.

مراسم عید نوروز، همانند سایر نقاط ایران برگزار می‏‌شود. روز سلطان، دروزه، 45 نوروز و بنجک از جمله مراسم ویژه فصل بهار است و مراسم شب یلدا با رسوم یوله چله، قصه چله و سیومو برگزار می‏‌شود.

مراسم بند آوردن باران و کوبیدن بر ظرف مسی برای برطرف شدن ماه گرفتگی و خورشید گرفتگی نیز از آیین‏ها و رسم‏‌های مردم روستای مریان است. برگزاری مراسم اعیاد مذهبی و عزاداری‏‌های ماه محرم نیز در روستا رواج دارد.

نوای نی چوپانان و آوازهای محلی تالشی، شور و حال خاصی به مراسم و جشن‏‌های مختلف مردم روستای مریان می‏‌بخشند.

اجرای ترانه‏‌های عاشیقی به زبان آذری، به ویژه در مراسم عروسی روستا متداول است.سرنا و دهل سازهای محلی این روستاست که در اجرای برخی آوازها و رقص‏های محلی نواخته می‏‌شوند.

صنایع دستی روستای مریان، مشتمل بر بافت انواع گلیم، جاجیم، جوراب و شال است.

پوشاک غالب مردم روستای مریان، لباس‏‌های محلی مشابه لباس‏‌های تالشی است. مردان از کلاه، شلوار، پیراهن جلو بسته با یقه هفت یا بسته، نیمه تنه یا جلیقه پشمی، شال و دستکش (در فصول سرد سال) استفاده می‏‌کنند.

زنان روستا مانند زنان تالشی لباس می‌پوشند که شامل پیراهن بلند با دامن پرچین، جلیقه با رنگ تیره، پیژامه طرح‏دار و روسری‏‌های رنگی و منقش می‏‌باشد.

استفاده از پارچه‏‌های رنگی و روشن، ویژگی پوشاک زنان روستا است. کودکان روستای مریان نیز از پوشاک محلی و معمولی استفاده می‏‌کنند.

از انواع غذاهای محلی روستا می‏‌توان به آبگوشت شوربا، آبگوشت قورمه، انواع آش مانند ترش آش و آش رشته و انواع غذاهای همراه با برنج و ماهی اشاره کرد.

این روستا از سمت جنوب به مناطق جنگلی می‌رسد و می‌توان در کنار دیدن روستای مریان از مناظر زیبای جنگل هم لذت برد.

یکی از دیدنی‌های تاریخی روستا گورستان باستانی آن است که کهن‌ترین گورستان پیش از تاریخ ایرانی و سندی است بر اینکه از گذشته‌های دور مردمی در این منطقه زندگی می‌کرده‌اند.

گورها دخمه‌ه‏ای چند طبقه و سنگچین شده هستند و بنابر روایتی مردگان این گورستان با وسایل زندگی خود در گورها دفن شده‌اند. حمامی قدیمی که متعلق به یکی از دوره‌های صفوی یا قاجاری است هم در روستا قرار دارد.

مریانی‌ها به آذری و تالشی سخن می‏گویند و تقریبا همه‌شان به دامداری، باغداری، مرزعه‌داری و ساخت صنایع دستی مشغول روزگار می‌گذرانند. باغ‌های انبوه مریان درخت‌های زردآلو، سیب، به و گلابی دارد و زنان روستایی گلیم، جاجیم می‌بافند.

خانه‌های روستا در منطقه کوهستانی قرار دارند و بنابراین ساختار آنها با باقی مناطق استان متفاوت است؛ خانه‌ها با سنگ و چوب ساخته شده‌اند. درهای خانه‌ها کوچک است تا سرما به داخل خانه نفوذ نکند.

رودخانه گرگانرود هم در روستا قرار دارد. شکوه رودخانه پرآب و رنگ‌های پاییزی درختان جنگل پوشیده شده با مه مناظر رویایی را می‌سازند.

مردهای روستا هر سال در جشنواره سوارکاری و کشتی شرکت می‌کنند و کودکان روستا هنوز هم به انجام بازی‌های محلی علاقه دارند.

مراسم شب یلدا با رسم‌های ویژه ای در روستا برگزار می‏‌شود. اهالی مریان معتقدند برای برطرف شدن ماه و خورشید گرفتی یا بندآمدن باران باید بر ظرف‌های مسی بکوبند.

در سفر به مریان حتما شنیدن صدای نواختن نی چوپانان و آوازهای محلی تالشی را تجربه کنید.