جاجیم زیارت ، هنری بومی از استان گلستان

این روستای زیبا در ادامه جاده ناهارخوران قرار دارد. روستایی که کوچه‌ها و دیوارهایش با جاجیم مزین شده تا آن‌ها را به گردشگران و مسافران بفروشند.
روستای زیارت از قدیم محل تولید یک نوع جاجیم خاص بود که متأسفانه به دلایلی در شرف منسوخ شدن بود. حالا یا به خاطر ارزانی دستمزد بافنده یا ضعف درفروش کالا، کم‌کم زنان روستا داشتند علاقه‌شان را به بافت جاجیم از دست می‌دادند. اما این هنر ارزشمند کشور که روزی به‌سوی زوال می‌رفت اکنون با تلاش زنان روستایی، احیا و محصولات آن در بازارهای داخلی و خارجی مورد استقبال قرارگرفته است؛ هنری که از روزگاران دور برای مردم این سامان به یادگار مانده و اکنون ثبت جهانی هم شده است.
در روستای گردشگری زیارت بیش از ۱۰۰ جاجیم‌باف مشغول گره‌زدن تاروپودهای زیبایی هستند که زبانزد خاص و عام است. جاجیم‌بافی زیارت میراثی از گذشتگان است و معلوم نیست تبار و تاریخ آن به چه زمانی برمی‌گردد، اما همین مقدار روشن است که توسط سرانگشتان مادران از نسلی به نسل دیگر منتقل‌شده و هنرمندان عشق را با هنر گره زده و نقش‌های بدیع می‌آفرینند و صدالبته که به خاطر خودکفا بودن روستانشینان، وجود مواد اولیه در دسترس و نیاز به داشتن لوازم زندگی برای رفاه بیشتر در خلق، شکل‌گیری و توسعه آن نقشی جدی دارد.
مردم این ناحیه به زنان پیشکسوت جاجیم‌باف «خاله» می‌گویند. خاله رحیمه، خاله زهرا و… با هرکدام از آن‌ها که سر صحبت را باز می‌کنی، حرف مشترکشان این است که زنان جاجیم‌باف زیارت با هنر دست خود، یاریگر مخارج زندگی بوده و در کارگاه‌هایی که در پستوی خانه‌هایشان برپاست در تکاپوی جان دادن به این هنر هستند.
نمی‌توان به زیارت رفت و دست‌ خالی برگشت، در بساط هنرمندان این دیار انواع پادری، رومیزی، کیف، کوله‌پشتی، سجاده، پاتابه و… یافت می‌شود که می‌توان به‌عنوان سوغات آن را با خود به یادگار برد. در گذشته از جاجیم به‌عنوان زیرانداز، پلاس، فرش و رختخواب‌پیچ استفاده می‌شده و کوچ‌نشینان برای بسته‌بندی و جابه‌جایی اسباب و لوازم و گاهی به‌عنوان بالاپوش گرم استفاده می‌کردند، اما امروزه از ارائه طرح پر نقش‌ونگار این هنر اصیل روی وسایلی همچون انواع پشتی، کیف، ساک، رومبلی، روکش صندلی اتومبیل، روفرشی، سفره نان، روپشتی، سجاده، انواع کیف زنانه، کوسن، دمپایی، جانمازی، جاجورابی، رختخواب‌پیچ، رومیزی، زیرانداز و تن‌پوش‌های گوناگون استفاده می‌شود و به زیبایی پارچه‌ها افزوده و ماندگاری آن را همیشگی می‌سازد.
جاجیم جزو بافته‌های داری است که جاجیم‌بافان با استفاده از نخ‌های پشمی، آن را می‌بافند. این پارچه‌ کلفت شبیه به پِلاس  است و آن را از نخ‌های رنگین و ظریف پشمی یا پنبه‌ای یا آمیزه‌ای از این دو می‌بافند. مواد اولیه جاجیم پشم است و بافت آن شبیه گلیم است، با این تفاوت که جاجیم در چهار تخته بافته شده و پس از بافتن به‌هم متصل و دوخته می‌شوند. جاجیم‌ها پرز ندارند و می‌توان از هر دوروی آن استفاده کرد. جاجیم مناسب‌ترین چیزی بود که در قدیم روی کرسی می‌انداختند.
در گذشته که شغل بیشتر مردم این آبادی، دامداری بود، پشم گوسفند را می‌تراشیدند و زنان آن‌ها را می‌شستند و خشک می‌کردند. بعد آن، پشم‌ها را می‌ریسیدند تا نخ‌های کلفتی به دست بیاید. زنان روستا، نخ‌ها را در دیگ‌های بزرگ، رنگ‌آمیزی کرده و در سینه‌کش کوهپایه آن‌ها را خشک می‌کردند. این رنگ‌ها از درختان پوست گردو و پوست انار، گل بابونه، برگ انجیر، بلوط، تمشک و… به دست می‌آمد.
در سال‌های اخیر، به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی پیشنهاد شده است که زیارت به‌عنوان روستای ملی جاجیم معرفی شود که اگر این امر محقق شود زمینه‌ توسعه و اشتغال پایدار را فراهم خواهد کرد.
کوله‌ات را برمی‌داری و با یکی از ون‌هایی که مسافران پیاده را به شهر می‌رساند، برمی‌گردی گرگان، به این امید که روزی و روزگاری که دوباره به زیارت برگشتی، این روستا به‌عنوان روستای ملی و حتی جهانی جاجیم، ثبت‌شده باشد.

منبع:میراث آریا