آکاز ؛ جزیره‌ای که از دل خلیج گرگان بیرون آمد
کاهش سطح آب خلیج گرگان به دلیل فروکش کردن تبادل آبی این زیستگاه با دریای خزر سبب شد جزیره‌ای به مساحت تقریبی ۷۰۰ هکتار در نزدیکی جزیره آشوراده از دل آب بیرون بیاید.
به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایرنا، بومیان منطقه به دلیل پوشش مملو از نی، نام “آکاز” (به معنی نیزار در زبان ترکمن) را برای جزیره جدید انتخاب کردند. آخرین تحقیقات میدانی و مشاهدات نشان می‌دهد هر چند بخش‌های اندکی از آکاز باتلاقی است اما قسمت زیاد آن بستری خشک دارد که در مدت کم خارج شدن از عمق آب به محلی برای استتار ماهی‌گیران غیرمجاز تبدیل شده است.
آکاز در امتداد ساحل بندرترکمن به سوی بندر خواجه نفس ایجاد شده و از نوار ساحلی شهرستان ترکمن هم با چشم غیرمسلح قابل دیدن است. در حال حاضر دالان آبی “آرا کانال” به طول ۵۰۰ متر و عرض متغیر ۵۰ تا ۱۰۰ متر این جزیره جدید را از آشوراده جدا کرده است.
سیدرضا هاشم‌نژاد یکی از بومیان منطقه و از فعالان زیست محیطی بندرترکمن گفت: این منطقه چهار دهه قبل به صورت حدود ۳۰ لکه نیزاری و مساحتی کمتر از جزیره جدید وجود داشت. کاهش آب خلیج گرگان مساحت این لکه‌های نیزاری را افزایش داده و جزیره ۷۰۰ هکتاری دارای قابلیت گوناگون محیط زیستی از جمله لانه‌گذاری پرندگان آبزی و کنارآبزی را ایجاد کرده است.
سید صادق شیرنگی، فرماندار بندرترکمن نیز با تایید تغییرات آبی اخیر گفت که جزیره جدید آکاز در حوزه جغرافیایی این شهرستان ساحلی قرار دارد.
دریای خزر از عمیق‌ترین نقاط جهان است و بستر آن ۱۰ برابر بیشتر از عمیق‌ترین نقطه خلیج فارس است از دیگر سو قسمت‌های عمیق خزر بیشتر در جنوب آن و حوزه جغرافیایی ایران قرار دارد. طول دریای خزر حدود هزار و ۳۰ تا هزار و ۲۰۰ کیلومتر و عرض آن بین ۱۹۶ تا ۴۳۵ کیلومتر است. جزیره آشوراده که تمام سال میزبان انواع پرندگان بومی و مهاجر است در سال ۱۳۵۴ شمسی جزو نخستین مناطق زیست‌کره جهان معرفی و ثبت شد. ۴۰ درصد خاویار ایران در نزدیکی این جزیره به دست می‌آید.
سال ۱۸۳۷ جزیره آشوراده با وجود اعتراض ایران، به دست نیروهای شوروی سابق اشغال شد و این کشور تا چند دهه بعد یک پاسگاه نظامی در آن داشت. این جزیره قبل از وقوع سیل سال ۱۳۷۲ با امکاناتی همچون پاسگاه ژاندارمری، شرکت تعاونی روستایی، مدرسه، مغازه، مسجد و حسینیه بیش از هزار نفر سکنه داشت که به مشاغل دامداری، کارگری، پیشه‌وری و ماهیگیری مشغول بودند اما با طغیان رود ولگا در روسیه و وقوع سیلاب این جزیره ایرانی تقریبا خالی از سکنه شد.
جزیره آشوراده و مناطق پیرامونی آن محل مناسبی برای استراحت، تغذیه و تولید مثل انواع پرندگان است که در نتیجه ظرفیت بالقوه‌ای برای طبیعت‌گردی و گردشگری، آموزش و تحقیق دارد و با فراهم شدن امکانات لازم در این پهنه آبی، محققان، دانشجویان، پرنده‌شناسان، گردشگران و طبیعت‌گردان داخلی و خارجی قادرند در شرایطی ویژه و مناسب از جاذبه‌های متنوع منطقه استفاده کنند. قرار است در بخش محدودی از جزیره آشوراده زیرساخت‌های گردشگری ایجاد شود.
سواحل شرقی دریای خزر در حوزه جغرافیایی استان گلستان طی سالیان اخیر همواره با پس‌روی آب مواجه بوده است بطوریکه عده‌ای از کارشناسان نگران خشکیدن خلیج گرگان و عوارض منفی ناشی از آن نظیر تغییرات زیست‌محیطی و پدید آمدن ریزگردها هستند. در مقابل برخی از کارشناسان معتقدند این خشکی‌ها دوره‌ای بوده و در ادوار مختلف وجود داشته است و نهایتا طی سالیان آینده چرخه خشکسالی تغییر و آب بالا خواهد آمد.
هادی حق‌شناس، استاندار گلستان نیز به عنوان مسوول اول اجرایی استان که رزومه کاری و سوابق تحصیلی – دانشگاهی مرتبط با دریا و ساحل دارد، معتقد است: خلیج گرگان با خطر جدی خشکیدن مواجه است و به همین دلیل دستگاه‌های ذیربط استانی را موظف به اختصاص بودجه و اقدامات اجرایی فوری برای نجات این پهنه آبی کرده و در سطح ملی هم پیگیر موضوع است.
بنظر می‌رسد فعل و انفعالات اخیر کرانه شرقی دریای خزر و پدید آمدن جزیره آکاز باور برخی کارشناسان مبنی بر خشکیدن خلیج گرگان را تقویت کرده است.
منبع:همشهری
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.