چوپانان منظم‌ترین روستای خشتی کویر مرکزی ایران
در محدوده پناهگاه حیات وحش «عباس‌آباد» و حاشیه کویر «ریگ جن» در محدوده شهرستان نائین، روستای زیبایی به نام چوپانان خودنمایی می‌کند. این روستا از نظر صاحب‌نظران به‌عنوان منظم‌ترین روستای خشتی از منظر بافت و معماری، معرفی شده است.بافت قدیمی این روستا با معابر منظم عمود برهم و خانه‌هایی به‌شکل حیاط مرکزی و خشتی که بدون استثنا دارای بادگیرهای زیبا است، چشم‌اندازی بسیار جذاب به این روستا داده است.
این روستا از نظر جغرافیایی در بخش انارک و در شرقی‌ترین نقطه شهرستان نائین و در محور شرق استان اصفهان واقع شده است.
در خصوص پیشینه تاریخی این روستا در تاریخ محلی آمده است، در حدود سال ۱۲۸۰ خورشیدی و در واپسین ایام حیات سلسله قاجار و تنها پنج سال پیش از پیروزی انقلاب مشروطیت، شترداران انارک که در مسیر شرق کشور در این منطقه به پرورش شتر اشتغال داشتند، به‌دلیل نیاز به آب اقدام به حفر قنات در این منطقه کردند، چرا که در زمان‌های بسیار دور چاهی بزرگ و معروف در مسیر نائین به شهر خور وجود داشت و گله‌داران و ساربان‌ها برای آب دادن به شتران و گوسفندان خود از آن چاه به خاطر داشتن آب فراوان در دل کویر استفاده می‌کردند، فراوانی آب باعث شد تا مردم در این منطقه به تدریج ساکن شده و در کنار پرورش گوسفند و شتر، پس از حفر قنات به کشاورزی نیز بپردازند و بدین گونه سنگ بنای روستای چوپانان در ۱۸۰ کیلومتری شرق نائین و ۹۰ کیلومتری شرق انارک گذاشته شد.
از نکات جالب توجه این بافت این است که هیچ کوچه بن‌بستی در آن احداث نشده و گردشگران با گردش در روستا میتوانند انتهای آبادی را در غرب یا شرق از هر کوچه ملاحظه کنند، معماری بناهای روستا نیز به گونه‌ای است که از نمای بالا مانند یک صفحه شطرنج متجلی می‌شود.
این روستا به‌دلیل این‌‌که در قلب کویر مرکزی ایران واقع شده از نظر اقلیمی زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های بسیار گرمی دارد با این وصف از نظر منابع آبی در فصول بهار و زمستان با توجه به بارش مناسب، روستا از منابع آبی قابل قبولی در دل کویر خشک برخوردار است.
زمانی که گردشگران وارد این روستای منحصر به‌فرد می‌شوند نخلستان‌های انبوه خرما در روستا همراه با پوشش گیاهی به‌ویژه درختان تاغ که در چند سال اخیر توسط سازمان منابع طبیعی در راستای جلوگیری از نفوذ شن‌های کویر به روستا کاشته شده، چشم‌هایشان را نوازش می‌کند.این نخلستان‌ها از دور مانند یک بیشه انبوه در دل کویر خودنمایی می‌کنند.
این بافت تاریخی ارزشمند، همراه با وجود زمین‌های کشاورزی، طبیعت کویری، خدمات زیرساختی و دامداری در حاشیه روستا باعث شده تا زیرساخت‌های گردشگری افزایش پیدا کرده و این روستا به‌عنوان مقصد گردشگری پرطرفداری شناخته شود.
از جمله جاذبه‌های گردشگری روستای چوپانان می‌توان به قلعه کبودان، مسجد جامع چوپانان، ریگ جن، حوض ابریشم، کشکی، حوض شیخ حسن، برجک‌های بادشکن دشت یا ریگ‌‌برگردان‌ها، حوض حاج‌رحیم، کاروانسرای مشجری، هِجَرگ، صُوَر، چشمه‌سار‌های گراز، کرسم و کاروانسرای عباسی عباس‌آباد اشاره کرد.
یکی از جذابیت‌های منحصر به‌فرد این روستا، قرار گرفتن آن روی ارتفاع و تسلط بیننده بر کویر منطقه است، درعین حال استفاده از خاک قرمز رنگی که در ساخت خانه‌ها (برگرفته شده از مناطق کویری پیرامون روستا)، جذابیت‌های آن را دو صدچندان کرده است.
در شش سال اخیر در راستای خدمات‌رسانی بهینه به گردشگران، چندین اقامتگاه بوم‌گردی در چوپانان با نظارت اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نائین به همت بخش خصوصی احداث شده است. گردشگران با سفر به این روستا علاوه بر لذت بردن از معاشرت با افراد بومی روستا و تجربه زندگی در خانه‌های محلی میتوانند از خوردن غذا‌های محلی این منطقه نیز بهره‌مند شده و حتی با چادر زدن در دل کویر، در فصل تابستان از تماشای آسمان درخشان و پر ستاره لذت ببرند.
همچنین در راستای زیباتر شدن آثار تاریخی چوپانان، در چند سال گذشته تعدادی از بادگیرهای خانه‌های روستا توسط اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان نائین با مشارکت دهیاری روستای چوپانان مرمت شد.
منبع:میراث آریا
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.