روستای هدف گردشگری هیر الموت، قطب تولید زغال‌اخته

روستای هدف گردشگری هیر یکی از روستاهای بخش الموت غربی استان در میان کوه‌های مرتفع البرز مرکزی و در ۶۵ کیلومتری شمال قزوین واقع شده است. این روستا در کنار رودخانه «نینه رود» قرار دارد، روستایی کوهستانی و سردسیر که مردمان آن به زبان تاتی با گویش دیلمی صحبت می‌کنند.

در لغت‌نامه دهخدا هیر به‌مفهوم آتش آمده و روستای هیر، روستای زیبا با اقلیمی خوش آب و هوا و دارای رودخانه‌ای زیبا به نام نینه‌رود شرح داده شده ‌است. روستای هیر در کنار کوهی سنگی به نام «لتر تله» قرار دارد. «تله» در زبان محلی این روستا به معنی صخره است.

روستای هیر با روستاهای ویار، دربند، سوگا، زردچال، لطر، پراچان، قسطین، میلک، ورگیل و چهارناحیه همسایه بوده و از شمال با ناحیه اشکورات استان گیلان همجوار است و باغستان‌های زیبا و سرسبز چون نگینی آن را در بر گرفته ‌است.

 جاده آن از شمال شهر قزوین بعد از گذشتن از مناطق باراجین، زرشک، فلار، بهرام‌آباد، رازمیان و زردچال به روستای هیر می‌رسد و از آن‌جا نیز پس از عبور از گردنه سپارده به رحیم‌آباد و رودسر منتهی می‌شود.

ارتباط تنگاتنگی که از گذشته‌های دور، بین مردم منطقه اشکور گیلان و ساکنان روستاهای هیر و ویار در بخش الموت غربی شکل گرفته است باعث تأثیرپذیری آن در نوع گویش مردم این منطقه، مبادله کالا و خدمات و شکل‌گیری ازدواج بین ساکنان آن شده است، به طوری که رفت و آمد ساکنان اشکورات گیلان به نقاط مرکزی ایران با عبور از این روستا امکان‌پذیر است و همین امر موجب شده تا روستای هیر به یکی از بزرگترین روستاهای الموت غربی تبدیل شود.

چشمه جوشان وَگُل

وگل چشمه‌ای جوشان و دارای آبی مفید و فوق العاده سبک و بی‌نظیر است که آب آن با برند «وگل» و به‌صوررت بسته‌‌بندی به سراسر ایران ارسال می‌شود. چشمه  وگل سرمنشأ رودخانه نینه‌رود است. نینه‌‎رود، رودی خروشان با آبی گوارا و خنک که از آن به‌عنوان رود شفابخش یاد شده‌است. این رودخانه از چشمه وگل در هفت کیلومتری شمال هیر و در مجاورت روستای ویار سرچشمه می‌گیرد.

هیر بزرگ‌ترین تولیدکننده زغال‌اخته

هرسال در اواخر تابستان، موعد برداشت محصول، اهالی روستا پس از چیدن محصول، آن را روی پشت بام‌ها پهن می‌کنند که جلوه‌ سرخ‌رنگ و خاصی به این روستا در این فصل می‌دهد، سالی که محصول این روستا پربار باشد از باغات آن بالغ بر ۲۰۰ تن زغال‌اخته به سراسر کشور صادر می‌شود.

هرساله هم‌زمان با فرارسیدن زمان برداشت محصول، در این روستای زیبا و خوش آب و هوا جشن شکرگزاری، با آئین‌های محلی برگزار می‌شود که به «جشن زغال‌ اخته» معروف است. موسیقی و آواهای محلی، بازی‌های سنتی و توزیع محصول زغال‌ اخته در این مراسم مورد استقبال گردشگران بسیاری قرار می‌گیرد.

سایر جاذبه‌های هیر

از جاذبه های این روستا می‌توان به صخره زیبای روستای هیر (لتر تله)، امام‌زاده شاه‌رشید، کوچه‌باغ‌های روستا، باغ‌های سنتی فندق و زغال‌اخته، رودخانه خروشان نینه‌رود، سرچشمه وگل،  بافت سنتی روستا و… اشاره کرد.

زغال‌اخته، فندق، گردو، زالزالک و ریواس عمده محصولات کشاورزی این روستا را شامل می‌شوند.  فندق و گردوی هیر نیز از جمله محصولات باغی مرغوب کشور است، به‌طوری‌که گردوی این منطقه دارای روغن فراوان و بسیار خوش طعم است.

منبع:میراث آریا