نمایش تمدن شکوهمند اسلامی در دل تمدن غرب

تمدن اسلامی در کشورها و سرزمین‌های مختلفی که هرکدام فرهنگ و تاریخ منحصر به‌فرد خود را دارند گسترش یافته و همین تمدن اصیل باعث ایجاد و تاسیس مجموعه‌ای فرهنگی در دل تمدن غرب شده است؛ این مجموعه فرهنگی همان موزه آقاخان است که علاوه بر موزه به عنوان یک مرکز علمی و آموزشی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

موزه آقاخان در سال ۲۰۱۴ فعالیت خود را با هدف عرضه میراث هنری، فکری و علمی تمدن اسلامی و مسلمانان که در طول قرن‌های متوالی مورد بررسی قرار گرفته، آغاز کرده است. مخاطبان این موزه با بازدید از آقاخان متوجه خواهند شد که تمدن اسلامی تا چه اندازه در پیشرفت دیگر تمدن‌های موجود دخیل بوده است.

گفته می‌شود بازدیدکنندگان موزه آقاخان بدون اینکه در فضایی علمی و تاریخی قرار گیرند درگیر بعد آموزشی و علمی این موزه می‌شوند و از تماشای هنرهای اسلامی و گاه ایرانی بسیار لذت خواهند برد.

بنیاد فرهنگی آقاخان موزه «آقاخان» را برای به نمایش گذاشتن ابعادی از تمدن شکوهمند اسلامی در شهر تورنتو کانادا تاسیس کرد که توجهات بسیاری نیز به خود جلب کرده است. این موزه تنها بخشی از فعالیت‌های این بنیاد در قالب موسسه‌ای بشردوستانه است که در تلاشند به توسعه کشورهای فقیر و در حال توسعه کمک کنند.

موزه آقاخان اما میزبان هزاران آثار گرانمایه است که نشان‌دهنده روند پیشرفت و تکامل هنر اسلامی است؛ منیاتور، فرش، سفال و سایر اشیای چشم‌نواز تنها برای به نمایش درآوردن گوشه‌ای از هنرهای اسلامی در این موزه جمع‌آوری شده‌اند.

از دیگر ویژگی‌های این موزه باید به طراحی منحصر به ‌فرد آن اشاره کرد که نمایش چگونگی تاثیر و تلفیق تمدن اسلامی با فرهنگ‌های مختلف و ارائه تصویری جدید از تمدن اسلامی در طراحی آن به شدت تاثیر داشته است.

طراحی موزه و فضای داخلی آن را «فومی‌هیکو ماکی» معمار مطرح ژاپنی طراحی و ساخته و از نور به عنوان عنصر اصلی در طراحی خود به خوبی استفاده کرده است چون ساختمان موزه به صورتی است که نور به تمام بخش‌های مجموعه آن طور که نیاز است می‌رسد و تغییر ساعات روز و فصل نیز نور از زوایای مختلف به خوبی به داخل موزه نفوذ می‌کند.

البته باید گفت موزه آقاخان علاوه بر ساختمان اصلی، فضای بیرونی چشم‌نوازی نیز دارد که کاملا نشان‌دهنده هنر ایرانی است، «ولادیمیر جورویچ» طراح فضای بیرونی موزه از طرح چهار باغ‌های ایرانی الهام گرفته است و بازدیدکنندگان قبل ورود به ساختمان اصلی موزه از تماشای باغ‌هایی با طراحی ایرانی لذت خواهند برد.

در خصوص بخش‌های این مجموعه باید گفت که موزه آقاخان از دو گالری بسیار بزرگ برای به نمایش آثار استفاده کرده و در کنار این دو گالری سالن کنفرانس، کلاس‌های آموزشی، نمایشگاه‌های موقت، بخش حفاظت از آثار، سالن تئاتر و سالن کنسرت از دیگر بخش‌های تشکیل دهنده موزه هستند.

علاوه بر مواردی مانند سفال و نقاشی‌های مینیاتوری که در این موزه به نمایش درآمده است، مصنوعات زیادی مربوط به سنت‌های فکری، فرهنگی، هنری و مذهبی جوامع مسلمان در گذشته و حال مانند فرش‌های نفیس، قرآن‌های خطی، ظروف برنزی و میناکاری شده، پوشاک، مهره‌هایی از جنس طلا و نقره، نامه‌های تاریخی، ابزار و آلات موسیقی، ظروف عتیقه، کاشی‌کاری، ظروف سرامیک و … در این محل نگهداری می‌شوند.

گفته می‌شود اغلب آثار به نمایش درآمده در این موزه متعلق به کلکسیون شخصی پیشوای فرقه اسماعیلیه، کریم آقاخان و شاهزاده صدرالدین آقاخان است.

از آثار منحصر به‌فرد دیگری که در این مجموعه به نمایش درآمده می‌توان به اولین نسخه قانون در طب ابوعلی سینا که مربوط به ۱۰۵۲ میلادی می‌شود و نسخه خطی قدیمی از قرآن کریم معروف به قرآن آبی که گفته می‌شود متعلق به قرن ۹ یا ۱۰ هجری است نیز اشاره کرد.

در کنار موارد گفته شده وجود نامه عباس میرزا ولیعهد به ناپلئون، پرتره فتحعلی شاه قاجار، کاشی کاشان، درهای تاریخی مازندران، نسخه تاریخی خمسه نظامی، نسخه تاریخی شاهنامه فردوسی، فرش‌های چند صد ساله ایرانی، سکه‌های قدیمی و فرمان تاریخی فتحعلی شاه از آثار ایرانی این مجموعه است که می‌تواند برای مخاطبان آن از جمله ایرانی‌هایی که از این محل بازدید می‌کنند، جالب باشد.

همانطور که گفته شد این موزه برنامه‌ها را به گونه‌ای چیده است تا بازدیدکنندگان و مراجعه‌کنندگانش علاوه بر تماشای آثار داخل مجموعه از تماشای رقص‌های سنتی، تئاتر، فیلم‌های اسلامی و از شنیدن موسیقی لذت برده و به گونه‌ای خاص شاهد گفت‌وگوی تمدن‌ها باشند.

منبع:ایسنا