از جهانی شدن نگارگری و آیینی مذهبی تا ردِ عود و مهرگان
معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبت جهانی «مراسم زیارت کلیسای تادئوس» را نشانه‌ای از گفت‌وگوهای بین فرهنگی و بین مذهبی می‌داند و ادامه می‌دهد: این اتفاق انتقال پیام صلح و دوستی ایران و احترام به همه پیروان ادیان الهی است که در ایران اجرا شده است.
به گزارش ایسنا، پانزدهمین اجلاس مجازی کمیته بین‌الدول میراث فرهنگی ناملموس در ادامه‌ی برگزاری نشست‌ها و بررسی آثار ناملموس کشورهای عضو، بعد از ثبت جهانی «هنر مینیاتور» که به صورت مشترک با ترکیه، ازبکستان و آذربایجان ثبت شد، سه پرونده دیگر که ایران به صورت مشترک با دیگر کشورهای عضو یونسکو آن‌ها را تهیه و تدوین کرده و به دبیرخانه اجلاس فرستاده بود، بررسی شدند. در این بررسی‌ها یک پرونده‌ی دیگر با اتفاق آرا در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد و دو پرونده‌ی بعدی ریفر شدند تا در چرخه‌ی بعدی اجلاس بررسی و ثبت شوند.
نخست «مراسم زیارت کلیسای تادئوس» که به صورت مشترک با ارمنستان تهیه شده بود، ثبت شد و در ادامه با بررسی پرونده‌ی «جشن مهرگان» که به صورت مشترک با تاجیکستان تهیه شده بود، آن پرونده ریفر شد، آخرین پرونده‌ی مشترک کشورمان با سوریه یعنی «هنر ساختن و نواختن عود» نیز ریفر شد تا هر دوی آن‌ها در اجلاس‌های بعدی بررسی و در صورت تایید نهایی ثبت شوند.
باید حمایت‌های همه جانبه برای پویایی آیین‌های مذهبی تداوم یابد
محمد حسن طالبیان – معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی – و عضو گروه تدوین کننده‌ی این پرونده‌های جهانی از سوی ایران که به صورت مجازی در زمان بررسی پرونده در اجلاس حضور داشت، در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا درباره‌ی روند بررسی وثبت سه پرونده‌ی مشترک ایران توضیح داد.
او با بیان این‌که پرونده‌ی «مراسم زیارت کلیسای تادئوس» در سال ۹۷ توسط کارشناسان ایرانی و ارمنستانی تهیه و نوروز ۹۸ به یونسکو ارسال شد، ادامه می‌دهد: خوشبختانه کمیته ارزیابی یونسکو این پرونده را تایید کرد و بدون هیچ نکته‌ی اصلاحی از سوی اعضا به اتفاق آرا این آیین مذهبی و جهانی به عنوان شانزدهمین اثر جهانی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
وی با تاکید بر این‌که این اتفاق آن‌هم ثبت جهانی یک آیین مذهبی «نشان از گفت‌وگوی بین فرهنگی و بین مذهبی دارد و از ان جهت بیشتر اهمیت پیدا می‌کند که در ایران رخ می‌دهد»، می‌گوید: از سوی دیگر در بین کلیساهای ارامنه، سه مجموعه از کلیساها در دو استان آذربایجان غربی و شرقی در فهرست جهانی ملموس یونسکو ثبت شد که آن نشان از نزدیکی و همراهی ایران با ادیان الهی دارد، در واقع این گواه روشن و احترام ایران به سایر ادیان الهی است.
طالبیان امیدوار است که علاوه بر این که کار حفاظت و مرمت این مجموعه کلیساها، یعنی «قره‌کلیسا» و «سنت استپانوس» و «زُرزُر» توسط دولت انجام می‌شود و یک پایگاه میراث جهانی نیز در آن منطقه فعال است، ادامه می‌دهد: امیدواریم حمایت‌های همه جانبه برای پویایی بیشتر این آیین مهم فرهنگی تدوام داشته باشد.
وی درباره‌ی برگزاری این مراسم در ایران توضیح می‌دهد: از سال ۱۹۵۴ تا امروز یعنی حدود ۶۶ سال است که آیین زیارت کلیسای تادئوس هر سال در مرداد ماه و به صورت خودجوش توسط ارامنه شمال ایران در قره کلیسا و به صورت سه روز متوالی و با جمع شدن پیروان این آیین از کشورهای مختلف مانند ارمنستان، سوریه، لبنان، هلند، فرانسه، اتریش و کانادا و سایر کشورها در این منطقه جمع شده و آیین زیارت خود را برگزار می‌کنند.
فیلم نمایش مراسم زیارت کلیسای تادئوس که در زمان بررسی این پرونده در پانزدهمین اجلاس میراث ناملموس یونسکو نمایش داده شد
سیستم اجلاس‌های حضوری و مجازی متفاوت است
معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی؛ همچنین درباره‌ی وضعیت دو پرونده‌ی «جشن مهرگان» و «هنر ساختن و نواختن عود» که در اجلاس ریفر شدند، با بیان این‌که «ریفر به معنای، امکان بررسی پرونده در چرخه‌ی بعدی (اجلاس‌های بعدی) است»، ادامه می‌دهد: دفاعیات خود را درباره‌ی پرونده‌ی «هنر ساختن و نواختن عود» فرستادیم، اما در اجلاس درباره‌ی آن حرفی زده نشد. معمولا سیستم بررسی پرونده‌ها در اجلاسِ مجازی، با سیستم اجلاس‌های حضوری متفاوت است.
او اضافه می‌کند: در اجلاس‌هایی که همه شرکت‌کنندگان حضور دارند، می‌توان با همه‌ی اعضای سازمان یعنی نماینده‌ی هر کشور صحبت و موارد ایهام را روشن کرد و در نهایت چند کشور یک اصلاحیه می‌دهند و پرونده نیز با تایید ارزیابان ثبت می‌شود، در واقع معمولا در این اجلاس‌ها موفق‌تر عمل می‌کنیم.
ایرادها به مهرگان و عود اساسی نبودند
ایهام در عناصر مشترک تاجیکستان با ایران درباره مهرگان
او با تاکید بر این‌که دو پرونده‌ی «هنر ساختن و نواختن عود» و «جشن مهرگان» هر دو یک مسیر را داشت، می‌افزاید: بر همین اساس دفاعیه‌های لازم برای هر دو پرونده فرستاده شده بود اما اعضای کمیته‌ی اجلاس می‌توانند به آن پرداخته و پرونده را بررسی کنند یا ترجیح دهند آن را در اجلاس بعدی بررسی کنند.
بااین وجود طالبیان تاکید می‌کند: ایرادهای وارد شده به دو پرونده اساسی نبودند، به عنوان مثال برای پرونده‌ی عود؛ می‌توانست تعداد رضایت نامه‌ها بیشتر باشد. یا در پرونده‌ی جشن مهرگان، درباره‌ی مشترکات عناصری که در جشن مهرگان توسط تاجیکستان انجام می‌شود، ایهام‌هایی وجود داشت که باعث شد آن ریفر شود و بعد از اصلاح برگردد.
وی اضافه می‌کند: از نظر من به عنوان یک کارشناس، دفاعیه‌ای که فرستاده شده بود، می توانست مورد قبول باشد اما فقط به دلیل حضور نداشتن کارشناسان ایرانی در اجلاس و این‌که بررسی پرونده‌ها با سرعت بیشتری انجام شود، به این روش جلو رفتند که باز هم معتقدم این روند کار را سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌کند.
طالبیان همچنین درباره‌ی صحبت‌های مطرح شده مبنی بر ارسال پرونده‌ی «ساز رباب» به یونسکو و بررسی آن در این اجلاس، آن هم در شرایطی که اصلا هیچ نامی از این پرونده آورده نشد، می‌گوید: از ابتدا قرار بوده این پرونده در شانزدهمین اجلاس میراث ناملموس یونسکو همراه با دیگر پرونده‌ها مطرح شود، اصلا قرار نبود آن در این اجلاس باشد.
منبع:ایسنا
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.