کشاورزان به خانواده بزرگ گردشگری وارد شده اند

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، گردشگری روستایی، گردشگری کشاورزی و بوم گردشگری، عباراتی است که این روزها میان مباحث و نوشتار متخصصان و فعالان این صنعت پیشتاز جهانی بسیار شنیده می شود، اگر چه بر سر تعاریف و مفاهیم آن بحث های نظری همچنان وجود دارد، اما آنچه اهمیت دارد و  بر روی آن اتفاق نظر است و نقطه تمرکز و اشتراک همه برنامه ریزان و مجریان و ذی نفعان هر کدام از این نوع گردشگری های موضوعی است تلاش همه جانبه و هماهنگ و توامان برای حفظ منابع طبیعی و محیط زیست، احترام به آداب و سنت های جامعه محلی، رونق اقتصاد روستایی و تجربه یک حس متفاوت است.

صنعت گردشگری در ایران با همه آسیب ها و خساراتی که در دوران کرونا متحمل شده است و به گفته علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از آغاز شیوع بیماری در ایران (اسفند ۹۸ ) تا مهر ماه ۹۹ بیش از ۱۴ هزار میلیارد تومان خسارت را ثبت کرده است، اما با پتانسیل درونی خود از همین انواع گردشگری، این قابلیت را دارد تا با شتاب فزاینده، مسیر رونق و جبران را پیش گرفته و به جایگاه قبلی خود باز گردد.

جاذبه های فرهنگی و تاریخی جهانی، صنایع دستی بی نظیر و مرغوب، آیین های کهن و جذاب، در کنار روستاهای شگفت انگیز و چشم اندازهای طبیعی ساحلی، بیابانی و جنگلی و البته مردمانی خونگرم، میهمان نواز و گردشگرپذیر، این قابلیت را در مجموعه صنعت گردشگری کشور زنده نگه داشته است که در پساکرونا، این صنعت «در آستانه ورشکستگی ناشی از کرونا » را احیا کند و اکنون جامعه محلی و فعالان بازار سفر به انتظار روزی نشسته اند تا محدودیت های کرونایی برداشته شود و مسافران چمدان ببندند و راهی شهر و روستای های مقصد در ایران شوند.

آنچه سفر در پساکرونا را جذاب تر از همه دوران قبل از آن کرده است، حس تجربه ای متفاوت در نقاط کمتر دیده شده و زندگی با طبیعت در روستاها و مزارع کشاورزان است، اول آنکه حذف سفرهای لوکس و لاکچری از سبد سفر خانواده منطقی به نظر می رسد و اقتصاد آسیب دیده خانواده ها سفر ارزان را تجویز می کند، ثانیا؛ جوامع کوچک به این نتیجه رسیده اند که حضور گردشگر می تواند به اقتصاد صنایع روستایی اعم از کشاورزی، دامداری، محصولات هنرهای سنتی و صنایع دستی آنها جانی دوباره بخشد که آغاز دوران جدیدی در گردشگری کشاورزی و روستایی خواهد بود.

کشاورزان به خانواده بزرگ گردشگری وارد شده اند

لیلا اژدری در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره توسعه گردشگری روستامحور، گفت: برای توسعه گردشگری روستایی تلاش کردیم جامعه کشاورزان را به خانواده بزرگ گردشگری وارد کنیم تا اگر امکانات سخت افزاری دارند پذیرای گردشگران در مزارع خود باشند؛ از طرفی روی شاخص‌های روستای هدف گردشگری بازنگری کردیم و برنامه جامع ارزیابی، اعتبارسنجی و رتبه بندی مقاصد گردشگری را تدوین کردیم که مراحل تایید و تصویب آن در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در حال طی شدن است.

مدیرکل همکاری و توافق‌های ملی گردشگری افزود: بر اساس نظام ارزیابی در این طرح، روستاها به روستاهای علاقه‌مند به توسعه، در حال توسعه ، متعهد به توسعه و در نهایت به روستای مقصد گردشگری رتبه‌بندی می‌شوند، که می‌تواند در بسته‌های معرفی و تبلیغات گردشگری قرار بگیرند و فهرست و شرایط هر کدام در دوره‌های مختلف ارزیابی سالانه و رتبه‌بندی به روز می‌شود.

وی اظهار داشت: در این برنامه برای روستاهایی که شرایط خود را به‌سازی می‌کنند تا به فهرست روستاهای مقصد گردشگری برسند، سیاستگذاری، برنامه ریزی و بسته‌های تشویقی در نظر خواهیم گرفت.

اژدری با بیان اینکه گردشگری کشاورزی (اگروتوریسم) شاخه ای دیگر از بوم گردشگری است، گفت: در برخی از روستاها، کشاورزان خوش ذوق مزارع خود را برای جذب و پذیرایی از گردشگران با هدف کسب درآمد و اضافه‌کردن گردشگری به زنجیره ارزش اقتصادی و کسب و کار خود فضایی را فراهم کردند که باعث می‌شود گردشگران در زمان سفر به روستا با حضور در مزرعه و  یک روز کار کشاورزی و کاشت و نگهداری، چیدن محصول آشنا شوند.

مدیرکل همکاری و توافق‌های ملی گردشگری کشور با بیان اینکه در چند ماه اخیر ۱۱ مرکز گردشگری کشاورزی در پنج استان کشور مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند، افزود: در گردشگری کشاورزی و سفر به روستا، گردشگر ضمن بازدید از مزرعه با ابعاد زندگی کشاورز و با نحوه پخت غذایی که از محصولات زراعی و دامی و سفره زندگی کشاورزی و روستایی آشنا می‌شود.

اژدری با بیان اینکه گردشگری عشایری در حوزه بوم گردشگری قرار می گیرد، افزود: سبک زندگی عشایر ایران که در طبیعت زندگی می‌کنند، جزو نمونه های بی نظیر در جهان است؛ اگر حواسمان نباشد این سبک زندگی در خطر از بین رفتن قرار می‌گیرند؛ برخی سیاست های قدیمی سکنی‌گزینی و یکجانشینی هنوز هم در حال اجرا است و تلاش می شود که فرهنگ های متنوع زندگی عشایری یکپارچه شود و اصلا حواسمان نیست که این تنوع های زیبا و بی نظیر فرهنگی را از بین می بریم.

وی توضیح داد: اکنون متقاضی تور برای گردشگری عشایری بیشتر از گروه های مستندساز خارجی است، این گردشگران با کوچ عشایر همراه می‌شوند و برای مدت چند هفته با آنها سفر می‌کنند، شیوه منحصر به فرد زندگی آنها برای مردم شناسان و پژوهشگران بسیار جذاب است، البته برخی از گردشگران داخلی هم علاقه‌مند شده اند و در سال های اخیر این بخش هم رونق گرفته است.

 ژئوپارک قشم در خطر حذف از فهرست جهانی است

اژدری با بیان اینکه در حال تدوین ضوابط و استانداردها و همچنین شیوه نامه های صدور مجوز اکوکمپ‌ها عشایری هستیم، گفت: اکوکمپ یعنی حضور در دل طبیعت، در اقلیم خاص با محیط طبیعی و سبک زندگی هماهنگ باشد. یک اکولاژ دقیقا باید با طبیعت پیرامون منطبق و هماهنگ باشد و نباید هیچگونه آلودگی محیط زیستی ایجاد کند، از تاسیسات آبرسانی و گرمایشی تا وسایل و تجهیزات پذیرایی همه باید دوستدار طبیعت باشد، که البته این مدل کمتر اتفاق افتاده است.

وی گفت: جزیره قشم به عنوان شبکه بین المللی ژئوپارک های یونسکو در منطقه خاورمیانه ثبت جهانی شده و از ظرفیت بی نظیر کشور است، متاسفانه در این ژئوپارک برخی تخلفات مانند کشت میگو وجود دارد که مجدد آن را در خطر خروج از ثبت جهانی قرار داده است، قبلا هم یک بار از ثبت خارج شده است.

مدیرکل همکاری و توافق‌های ملی گردشگری گفت: استان های لرستان و خوزستان ظرفیت های فوق‌العاده‌ای برای ثبت جهانی به عنوان ژئوپارک دارند که در حال تدوین طرح هستند، منتها باید استفاده از ظرفیت های گردشگری از این مناطق را مانند همه نمونه های جهانی در کشورهای دیگر بیاموزیم.

به گزارش ایرنا، بر اساس تعریف یونسکو، ژئوپارک (Geopark) محدوده ای با وسعت کافی و مرزهای مشخص، شامل چندین پدیده بارز زمین شناسی، آثار تاریخی برجسته، بوم شناسی، باستان شناسی و میراث فرهنگی و طبیعی با اهمیت جهانی است که قدرت نقش آفرینی در توسعه اقتصادی پیرامون خود را دارد، هم اینک این سازمان جهانی رویای رساندن رکورد ۱۲۷ ژئوپارک به عدد ۵۰۰ را در سر می پروراند؛ ایران نیز پا به پای کشورهای دیگر برای افزایش سهمیه خود در این شبکه جهانی گردشگری می کوشد.

ژئوپارک جزیره قشم به عنوان نخستین ژئوپارک خاورمیانه ثبت جهانی شده است و ژئوپارک های  طبس، ارس و اکباتان و چندین منطقه دیگر کشور نیز با ظرفیت های ویژه درونی خود می توانند عنوان جهانی به خود بگیرند و از مقاصد جذاب گردشگران داخلی و خارجی قرار بگیرد.

ژئوپارک ها را می توان حرکتی منسجم به سوی گردشگری پایدار دانست که اشتغال، کارآفرینی و رونق اقتصادی توام با حفظ و حراست از محیط زیست و نیاز کمتر به صرف منابع و انرژی کشور را در پی خواهند داشت؛ میراث زمین‌شناسی بخشی از تنوع زمین‌شناسی است که چشم اندازها و پدیده‌های آن از لحاظ آموزشی، پژوهشی و زیبایی‌شناختی کم‌نظیر و شگفت‌آور هستند و در هر ناحیه ای می‌تواند شامل مجموعه کانی ها، سنگ‌ها و فسیل ها، لایه‌ها و سازندها و فرم و شکل اراضی و یا اشکال زمین‌شناسی ساختمانی ویژه ای باشد که هر یک نمونه بسیار آشکار و بارزی از سیر اتفاقات و نقاط عطف تاریخ سیاره زمین و یا فرآیندهای حاکم بر آن باشد.

گردشگری؛ چاه نفتی ثروت ساز، پایان‌ناپذیر و بدون تحریم

اژدری با بیان اینکه گردشگری یک منبع ثروت‌ساز مانند یک چاه نفت اما پایان‌ناپذیر و بدون تحریم است، گفت: گردشگری مزیت هایی نسبت به صنعت نفت دارد، همه می‌دانند که باید برای توسعه اقتصادی کارهایی انجام بدهند، این کارها در صنعت نفت به دلیل اینکه رشته ای فنی، یکپارچه و تخصصی است آسان تر است، اما گردشگری یک صنعت چتری و میان بخشی است و بسیاری از نهادها و دستگاه ها در توسعه آن دخیل هستند که باید وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را یاری کنند.

مدیرکل همکاری و توافق‌های ملی گردشگری افزود: صنعت گردشگری از تغییرات اقلیمی، حوادث غیرمترقبه، بیماری‌های همه‌گیر تا مسائل سیاسی، امنیتی و نظامی تاثیرپذیری دارد و نسبت به بیشتر صنایع ظریف‌تر، مظلوم‌تر و گاهی شکننده‌تر است اکنون هم باید راه‌های کنترل‌شده سفر را بررسی و فرایند احیای صنعت گردشگری، مطابق با شرایط و محدودیت های کرونا و دستورالعمل های بهداشتی بازآفرینی شود که نمونه‌های آن در برخی کشورها در حال اجرا است.

اژدری تعطیلات نوروز و تابستان را دو نقطه حساس و اوج گردشگری و سفر در ایران عنوان کرد و گفت: نقطه اوج سفر در تعطیلات نوروز دو هفته است که با یک سونامی گردشگری مواجه می شویم و تقریبا بیشتر مردم عازم سفر می شوند، البته این اوج در تابستان هم وجود دارد، اما در مدت زمانی سه ماه توزیع می‌شود و قابل مدیریت است.

وی گفت: تعطیلات نوروز یک اوج خاص است که معمولا هر سال دو ماه قبل از پایان سال، ستاد ملی خدمات سفر نوروزی که مصوبه دولت است، تشکیل و فعال می شود، در این ستاد جلسات متعدد با حضور دستگاه‌های مختلف کارها را برنامه ریزی می کنند تا بتوانند در ترافیک سفر نوروزی در همه حوزه‌ها از راه‌ها و جاده‌ها، ‌حمل‌ونقل و فوریت های پزشکی گرفته تا اسکان و اقامت و پذیرایی، تعادل ایجاد شود تا سفرهای مردم با کمترین وقفه و بحران روبه‌رو شود.

مدیرکل همکاری و توافق‌های ملی گردشگری گفت: فصل بهار معمولا با تغییرات اقلیمی همراه است که به شدت سفر و مسافرت را تحت الشعاع قرار می‌دهد، هر سال تلاش می‌شود بر اساس تجارب سال‌های قبل اشکالات را رفع کنیم تا بتوانیم خدمات بهتری به مسافران بدهیم، اگر کرونا تداوم داشته باشد با تجربه نوروز امسال و تابستان به استقبال بهار می رویم و امیدواریم مردم مانند نوروز ۹۹ ستاد ملی خدمات سفر نوروزی را یاری کنند.

منبع:ایرنا