گنجینه بشری قالی‌های سنتی مود در فهرست میراث ملی قرار گرفت

سید احمد برآبادی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در نشست اخیر شورای ملی ثبت میراث ‌فرهنگی ناملموس، از استان خراسان جنوبی چند اثر به ثبت رسید که یکی از آنها گنجینه زنده بشری در طراحی، نقشه‌کشی، بافندگی و رنگرزی قالی‌های سنتی شهر مود است.

وی افزود: استاد جمشید مودی تنها بازمانده خانواده سرشناس و هنرمند مودی است که در سن ۶ سالگی تحت تعلیمات پدر (استاد افضل بیک مودی) در مسیر هنر بافندگی قالی قرار گرفت و بعد از یک سال به هنر قالیبافی وارد شد که تا حدود ۱۳ سالگی به کار بافندگی پرداخت و از بافندگان زبردست و مطرح مود شد.

وی گفت: دیدن نقشه‌های زیبای قالی که توسط استاد محمد حسین دستجردی معروف به سعدی کشیده و در خانواده آنها بافته می‌شد، موجب شد ذوق و علاقه استاد به نقشه‌کشی بیشتر از بافت نمود پیدا کند و با ممارست و تمرین از روی نقشه‌ها به تجربه و مهارت کافی دست یابد به گونه‌ای که اولین نقشه خود را در سن ۱۳ یا ۱۴ سالگی به بازار عرضه کرد.

مدیر واحد پژوهش‌ و مطالعات اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی افزود: این کار درخواست‌های متعدد و شهرت استاد مودی به عنوان نقشه‌کش در مود را به دنبال داشت و پس از آن درخواست‌های متعددی به خصوص برای نقشه لچک ترنج ربعی سعدی از سوی کارگاه‌های فرش بافی معروف امینی و مهدیزاده بیرجند و روستاهای اطراف مود به وی داده ‌شد.

وی گفت: تا حدود ۲۰ سال کار نقشه‌کشی استاد به صورت شبانه روزی ادامه پیدا کرد و سپس به هدایت کارگاه‌های بافت با نظارت و نقشه‌کشی و رنگرزی خودش پرداخت که تا حدود ۴۰ کارگاه در شهر مود و روستاه‌های تابعه رسید.

برآبادی افزود: نقشه‌های لچک ترنج ربعی سعدی، غلط گاه، شاه صفی، درختی، کرمانی، گل فرنگ، خشتی، افشان، بته جقه، بته امیری از نمونه نقشه‌های کشیده شده توسط استاد جمشید مودی است.

وی با اشاره به ویژگی‌های منحصر به فرد و دلایل انتخاب فرد برای کسب عنوان مفاخر گفت: این استاد قالیبافی از معروف‌ترین اساتید طراح و نقشه‌کش و رنگرز قالی در بیرجند قدیم بوده که شامل شهرستان‌های بیرجند، نهبندان، خوسف، سربیشه، درمیان، زیرکوه و قاینات حال حاضر است.

وی یکی از ویژگی‌های متمایز این استاد پیشکسوت را پرهیز از کپی‌کاری نقشه‌ها و دخل و تصرف در آنها براساس ذوق و سلیقه خود با حفظ اصالت‌های نقشه برشمرد و گفت: او هیچ گاه اجازه نداد از روی یک نقشه چند فرش بافته شود و همواره نقشه‌های جدید را با طرح و رنگ جدید به متقاضیان ارائه ‌کرده است.

برآبادی اظهار داشت: نقشه‌های ابداعی با ویژگی‌های تاریخی، جنگلی از این استاد بافته شده و در خانه‌ها به یادگار مانده است.

وی با اشاره به بافت بیش از ۵۰۰ تخته قالی و بیش از هزار نقشه با کار شبانه‌روزی این استاد افزود: آثار و تولیدات استاد جمشید مودی از گرانترین و مرغوب‌ترین قالی‌های مود محسوب ‌شده که تعدادی از این آثار بنا بر گفته شاهدان و تجار فرش بیرجند در موزه‌های ملی فرش ایران، لندن، فرانسه و آلمان خودنمایی می‌کند.

مدیر واحد پژوهش‌ و مطالعات اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی عنوان کرد: در کتاب‌های متعدد مولفان سرشناس ایران همچون تورج ژوله و شیرین صوراسرافیل، نام استاد جمشید مودی قید شده همچنین در کتاب‌هایی که توسط مولفان و محققان همشهری استاد از جمله شیرمحمد قلاسی مود، شعله قلاسی و دکتر اسدالله زمانی پور به زینت طبع آراسته شده‌اند، از زندگینامه و خدمات و دستاوردهای وی یاد شده است.

وی تربیت ده‌ها شاگرد زبده در زمینه بافت و رنگرزی سنتی را از دیگر دلایل انتخاب استاد جمشید مودی به عنوان گنجینه بشری خراسان جنوبی ذکر کرد و گفت: گنجینه دانش‌های عامه و بومی در رنگرزی سنتی، نقشه‌خوانی قالی، صابون پزی سنتی، کشاورزی و باغداری نیز مکمل هنرهای طراحی و نقشه‌کشی و بافت قالی هستند که موجب تمایز این استاد پیشکسوت در استان خراسان جنوبی و خراسان بزرگ شده است.

برآبادی گفت: تعهد استاد به آموزش و ترویج هنرهای سنتی در زمینه قالی موجب شده که همواره و در هر زمانی جوابگوی سوالات و مشکلات بافندگان و دانشجویان و محققان باشد و در گسترش دانش، فن و مهارت این هنر از هیچ تلاش و کمکی دریغ نورزد.

جمشید مودی متولد ۱۳۱۵ فرزند افضل بیک مودی از رنگرزان و بافندگان مشهور شهر مود شهرستان سربیشه است.

به‌ گزارش ایرنا در نشست اخیر شورای ملی ثبت میراث ‌فرهنگی ناملموس، از استان خراسان جنوبی آیین و مراسم هولکه‌خوانی در منطقه هردنگ، گنجینه زنده بشری در طراحی، نقشه‌کشی، بافندگی و رنگرزی قالی‌های سنتی شهر مود، مهارت ساخت کلاه پولی (کلوته) روستای چنشت، مراسم عناب ته‌کنی، مهارت پلاس‌بافی (سیاه چادربافی) روستای سیدال، مهارت ساخت کیسه چکن‌دوزی توتون و تنباکو در شهر سه‌قلعه، آیین و مراسم جشن کاکل و مهارت پخت نان سنتی غینیچه در شهرستان بشرویه در فهرست ملی میراث ‌فرهنگی ناملموس ثبت شد.

منبع:ایرنا