پارک آبخیز چیست؟

به گزارش ایسنا، ابوالقاسم حسین‌پور در یادداشتی ضمن اشاره به اینکه آبخیزداری در رویکرد نوین مدیریت آبخیزهای شهری، علاوه بر اهدافی ازجمله حفظ منابع پایه آب، خاک، پوشش گیاهی و مدیریت سیل‌های ورودی به شهرها، هدف تقویت ارتباط انسان و طبیعت در قالب پارک آبخیز را نیز دنبال می‌کند، تصریح کرده است: تغییر اقلیم، تشدید سیل‌های شهری، سبک شهرنشینی مدرن و دور بودن از طبیعت ازجمله مشکلات شهرها در شرایط کنونی است.

او در ادامه یادداشت خود آورده است: در حقیقت پارک آبخیز پاسخی به دو نیاز کنترل سیلاب‌های شهری و ایجاد تفرجگاه طبیعی در مجاورت مراکز جمعیتی است. نوع بارندگی و وضعیت ساخت شهرها در کشور ما شرایطی را به‌وجود آورده است که اغلب آن‌ها با مشکل سیل مواجه هستند؛ موضوعی که در سال‌های اخیر به‌کرات در مناطق مختلف کشور شاهد آن بودیم و خسارت‌هایی را نیز به‌دنبال داشت.

این کارشناس آبخیزداری عنوان کرده است که مدیریت سیل‌های شهری از منشا در سطح حوزه‌های آبخیز بالادست شهرها و استفاده از ظرفیت سیلاب مهار شده در مناطق مستعد در توسعه تفرجگاه همجوار با سکونتگاه‌ها رویکرد برنامه آبخیزداری و آبخوان‌داری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در مدیریت حوزه‌های آبخیز شهری است.

حسین‌پور کنترل سیل ورودی به شهرها و توسعه تفرجگاه‌های طبیعی را دو هدف اصلی پارک آبخیز می‌داند و در یادداشت خود آورده است: پارک آبخیز با چشم‌اندازها و مناظر طبیعی در قالب طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری پیرامون سکونتگاه ایجاد می‌شود. نزدیکی به شهر و سهولت دسترسی به طبیعت و محیط‌های طبیعی برای شهروندان از امتیازات ویژه پارک آبخیز است به‌طوری که در برخی موارد ساکنان محلات و شهرک‌های واقع در پایین‌دست و خروجی آبخیزهای شهری حتی بدون استفاده از وسیله نقلیه و با صرف زمان کوتاهی پیاده‌روی به پارک آبخیز شهری می‌رسند.

مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان‌داری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در ادامه آورده است که ایجاد زیرساخت‌های اولیه و ضروری با حفظ طبیعت بکر، محیط مناسبی را برای فراغت شهرنشینان با استفاده از ظرفیت بارش‌ها و سیلاب‌ها به کمک زیرساخت‌های آبخیزداری در نزدیکترین فاصله به شهر فراهم می‌سازد.

او با اشاره به اینکه پارک‌های آبخیز شهری علاوه بر کارکردهای اشاره شده، ظرفیت‌های فراوان دیگری ازجمله حفظ کاربری اراضی طبیعی پیرامون شهر و جلوگیری از تغییر غیرمجاز آن، حفظ خاک، کنترل فرسایش، مهار رسوبات ورودی به شهرها و تثبیت زمین لغزش و رانش زمین در حوزه‌های آبخیز شهری را دارند، تصریح کرده است: اشتغال، درآمدزایی و کمک به اقتصاد ساکنان و آموزش و ارتقای سطح آگاهی‌های مردم در زمینه منابع طبیعی از دیگر کارکردهای پارک‌های آبخیز است.

این کارشناس آبخیزداری عنوان کرده است که در راستای فعال‌سازی ظرفیت‌های موجود و توسعه اصولی پارک‌های آبخیز شهری در کشور پیشنهاد می‌شود که تدوین ضوابط و استانداردهای احداث پارک آبخیز در دستور کار باشد البته درحال‌ حاضر جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با حمایت نظام فنی اجرایی سازمان برنامه و بودجه به‌دنبال این موضوع است. اعطای تسهیلات بانکی کم بهره جهت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه گردشگری و خدمات آن در پارک آبخیز با حمایت وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز از دیگر اقداماتی است که می‌تواند به توسعه پارک‌های آبخیز در کشور کمک کند.

حسین‌پور در پایان این یادداشت تصریح کرده است: انتظار می‌رود متولیان شهرسازی از جمله وزارت راه و شهرسازی، شورای عالی شهرسازی و معماری و شهرداری‌ها در کنار متولیان عرصه‌های منابع طبیعی و آبخیزداری و با توجه به رویکردهای شهرسازی منطبق با اصول طبیعت ضمن حفظ عرصه‌های طبیعی پیرامون شهرها و عرصه‌های جذب روان‌آب در بالادست و جلوگیری از گسترش بیش از حد سطوح نفوذناپذیر و عایق شهری، اهتمام ویژه‌ای به ایجاد پارک آبخیز شهری داشته باشند.

منبع:ایسنا