چاقوی بناب، قربانی چاقوهای چینی

باوجود گذشت ۴ سال از ثبت چاقوی بابا در بناب در فهرست آثار ملی این صنعت حال و روز خوشی ندارد.

همشهری آنلاین-سیدمرتضی احمدپور: چاقوسازی صدها سال است که  در بناب نسل به نسل و سینه به سینه در جریان است و همپای چاقوی زنجان پیش می‌رود. این هنر دستی دی سال ۹۶ با هدف حمایت و حفظ به عنوان اثر ناملموس کشور ثبت شد و پس از آن صنعتگران بنابی انتظار داشتند رونق به این صنعت بازگردد، اما بعد از گذشت ۴ سال این چاقوی منحصربه فرد حال و روز خوشی ندارد و بازار آن هر روز کوچکتر و محدودتر می‌شود.

چاقویی بامواد اولیه کاملا طبیعی

یک کارشناس میراث فرهنگی به همشهری آنلاین می‌گوید: این چاقو به صورت دستی بدون دخالت ابزار صنعتی و برخلاف چاقوی زنجان بامواد اولیه طبیعی ساخته می‌شود و مهم‌ترین مواد مورد نیاز برای ساخت آن شاخ و استخوان گاو است.

محمد زارع با بیان اینکه پس از کباب بناب چاقوی بناب دومین اثر شهرستان بود که به ثبت ملی رسید، می‌افزاید: به اعتقاد کارشناسان صنایع دستی این چاقو از نظر سنتی و صنعتی یکی از شاهکارهای هنری در منطقه محسوب می‌شود.

وی قدمت این صنعت را در بناب مربوط به دوران صفویه می‌داند و اظهار می‌کند: در آن دوره بخشی از بازار بناب به چاقوسازی اختصاص یافت و راسته‌ای به این اسم نامگذاری شد که اکنون نیز با وجود کاهش تعداد مغازه‌ها هنوز این بازار وجود دارد.

۵ نسل چاقوسازی در بناب

اسد حیدراوغلی، چاقو ساز بنابی است که ۵ نسل او در این حرفه مشغول بوده‌اند و اکنون نیز خود و ۴ شاگردش از این مغازه ارتزاق می‌کنند.

وی به همشهری آنلاین می‌گوید: علاوه بر بازار بناب و استان به کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق و ترکیه هم صادرات داریم، اما اغلب به صورت محدود صادر می‌شود.

این چاقوساز با بیان اینکه چاقوی بابا قربانی چاقوهای چینی شده است، ادامه می‌دهد: در حالی که با حدود ۳۰ هزار تومان می‌توان یک چاقوی چینی از بازار خرید، کمتر کسی حاضر به خرید چاقوی بابا به قیمت چند برابری است.

به گفته حیدراوغلی، این چاقو به هیچ وجه قابل مقایسه با نمونه‌های چینی و حتی چاقوهای زنجان نیست و ظرافت و استحکام آن همچنین دسته‌هایی که از شاخ و استخوان گاو ساخته شده، زیبایی خاصی به آن می‌دهد.

منبع:همشهری

بقراط تا ناپلئون، نسخه‌های خطی استثنایی در نمایشگاهی در شارجه

نمایشگاهی از نسخه‌های خطی نادر از کشورهای مختلف که تاریخ برخی از آن‌ها به بیش از ۸۰۰ سال پیش بازمی‌گردد از فردا در شارجه افتتاح می‌شود.

 به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایبنا، روزنامه الیوم السابع نوشت  «کلمات از شرق» عنوان نمایشگاهی است که از امروز (۲۸ آوریل) در شارجه افتتاح می‌شود و به مدت ۶ روز به نمایش مجموعه‌ای از کتاب‌ها و نسخه‌های خطی نادر و استثنائی ادامه خواهد داد. قیمت برخی از این کتاب‌ها و نسخه‌های خطی بیش از ۶۰ میلیون درهم برآورد شده و تاریخ برخی به بیش از ۸۰۰ سال قبل بازمی‌گردد.

هیئت کتاب شارجه به مناسبت برگزاری این نمایشگاه یک مجموعه منحصر به فرد و جذاب گردآوری کرده که از جمله آن یک مجله نظامی فرانسوی است که به عنوان ابزاری برای تبلیغات هنگام حمله ناپلئون به مصر استفاده مورد استفاده  قرار می‌گرفته است.

جلد اول دایره‌المعارف ۲۳ جلدی «وصف مصر» یکی دیگر از کتاب‌های به نمایش گذاشته شده در این نمایشگاه است. این کتاب چکیده تلاش گروهی از دانشمندان، هنرمندان و متخصصان در تحقیق و مطالعه درباره حمله ناپلئون به مصر است و بزرگ‌ترین اثری است که به مطالعه زندگی مردم در آن دوران اختصاص یافته و تا به امروز نیز یکی از مهم‌ترین منابع تاریخی به شمار می‌رود.

نمونه دیگر نسخه اول کتاب «جهان‌نما» تالیف الکاتب شبلی است که ابراهیم متفرقه، ادیب، ناشر و دانشمند اسلامی در دوره عثمانی در سال ۱۱۴۵ هجری و در قسطنطنیه به چاپ رسانده و شامل ۴۰ نقشه و نقاشی رنگی است که نقشه شبه جزیره عربستان و نمونه‌های فلکی جهان و نقشه‌های آب‌و هوا و بادها و غیره را نیز در بر می‌گیرد.

نمونه دیگر، نسخه‌ خطی است که کلمات قصار بقراط را گرد هم آورده است. این سند ۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح توسط پدر علم پزشکی نگاشته شده و در دوره عباسیان بین سال‌های ۷۵۰ تا  ۱۲۵۸ به عربی ترجمه شده است.

احمد بن رکاض العامری، رئیس هیئت کتاب شارجه درباره این نمایشگاه گفت «این مجموعه یادآور روزهای گذشته‌اند. کلماتی که گویی خودشان به حرف در می‌آیند. ورق‌هایشان را نشان می‌دهند و در همان نگاه اول از میراثی بی‌بدیل حکایت می‌کنند.»

این نمایشگاه همچنین میزبان چندین میزگرد و کنفرانس‌های متعدد با حضور تاریخ‌دانان و کارشناسان باستان‌شناسی خواهد بود که درباره چالش‌های نگهداری از نسخه‌های خطی قدیمی و نیز تکنولوژی‌هایی دستبابی به این مقصود صحبت خواهند کرد. نقش این آثار در حفظ میراث ملت‌ها و مستندکردن ویژگی‌های فرهنگی و دستاوردهای شناختی از محورهای دیگر این گفت‌وگوها هستند.

این نمایشگاه هر روز از تاریخ مذکور از ساعت ۸ شب تا ۱۲ نیمه‌شب میزبان علاقه‌مندان خواهد بود.

منبع:همشهری

«کلین» روایتگر ۲ هزار سال تاریخ شهرری

اغلب قریب به اتفاق روستاهای شهرستان ری قدمت و پیشینه‌ای قابل توجه و ارزشمند دارند، اما در میان آنها روستای «کلین» با داشتن چند بنای تاریخی و زیارتی منحصربه‌فرد است و به تنهایی برای نشان دادن هویت باستانی این شهر کهن کفایت می‌کند.

همشهری آنلاین _ رابعه تیموری: روستای کلین در ۳۶ کیلومتری شهرری قرار گرفته و یخچال طبیعی، بقعه شیخ کلینی، آستان امامزاده حسین(ع)، تپه نچیر، آستان امامزاده یحیی(ع) و انبار گندم از آثار تاریخی و گردشگری است که در این ‌آبادی بااصالت واقع شده است. از دیگر ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فرد این روستا احساس تعلق و تعصب بومیان روستا به ملک آبا و اجدادی‌شان است که سبب شده با وجود کمبودها و مشکلات روستا را ترک نکنند. در حالی که جمعیت بومی اغلب روستاهای شهرستان ری مهاجرت کرده و اتباع مهاجر جای آنها را گرفته‌اند، بیش از ۷۰ درصد جمعیت کلین بومی هستند.

گردشگری که برای دید و بازدید به روستای کلین برود، بدون‌ تردید پیش از وارد شدن به بخش مسکونی روستا با دیدن بنای خشتی و گلی یخچال کلین پا کند می‌کند و لحظاتی طولانی را به تماشای این اثر فاخر معماران عصر صفوی می‌گذراند. معماران آن دوره این نقطه را که پست‌ترین مکان آن حوالی بوده و با بستر رود شور فاصله زیادی نداشته، برای ساخت یخچال انتخاب کردند. یخچال مخروطی کلین در امتداد دیواری خشتی قرار گرفته که «دیوار سایه‌انداز» نامیده می‌شود.

ظاهر بیرونی آن فقط یک بنای کاهگلی مخروطی شکل است، اما قرارگرفتن همه سور و سات درست کردن یخ در این کارگاه مخروطی عجیب و غریب بیننده را حیران می‌کند. در چیدن حوضچه‌ها و مخزن و اتاقک‌های خشتی و چینه‌ای داخل یخچال با بازی و پس و پیش گذاشتن آجر و خشت‌های خام طبقه‌بندی و نظم ایجاد شده و زیبایی خاصی به وجود آمده است. بقعه امامزاده حسین(ع) در ضلع شمالی کلین و هزار و ۳۰۰ کیلومتری بخش مسکونی روستا قرار دارد. اطراف بقعه خانه و بنایی نیست و گنبد ساده وبنای کوچک آن از پشت درختان بی‌شاخ و برگ مزارع حاشیه جاده خاکی روستا پیداست. دیوارهای کاهگلی ایوان و ورودی‌های بقعه با گچ پوشانده شده و در چوبی آن را با در آهنی دوقسمتی تعویض کرده‌اند. داخل بقعه هم به پشتی و فرش‌های پاکیزه آراسته است و زائران می‌توانند با خیالی آسوده از آرامش امامزاده لذت ببرند. در نسب امامزاده حسین(ع) اختلاف وجود دارد و عده‌ای آن را به امام جعفر صادق(ع) و عده‌ای به امام موسی کاظم(ع) منتسب می‌دانند.

  •  زمین‌ها دوباره سبز شدند

پس از تماشای یخچال کلین و زیارت بقعه امامزاده حسین(ع) وقت گشت‌وگذار در کوچه‌پسکوچه‌های روستاست. کلین کوچه‌باغ ندارد، ولی به برکت بارندگی‌های امسال بسیاری از زمین‌های کشاورزی بایر روستا زیر کشت دیم رفته‌اند و دیدن این زمین‌های حاصلخیز نشاط‌آور است. «مریم قنبری» از اهالی روستاست و در دهیاری کلین اشتغال دارد. او می‌گوید: «روستای کلین هزار و صد هکتار زمین کشاورزی دارد که میزان قابل توجهی است، اما در سال‌های اخیر به دلیل کمبود آب خشک و بدون کشت شده‌اند. امسال نزولات آسمانی خوبی داشتیم و با آنکه چاه‌ها هنوز خشک هستند، کشاورزان توانستند محصولات دیمی بکارند.» خانه‌های روستا چندان قدیمی به نظر نمی‌رسند و تعدادی از آنها نوسازی شده‌اند، ولی قدمت کلین به حدود ۲ هزار سال پیش می‌رسد. به گفته قنبری تعداد اهالی کلین ۸۵۰ نفر است و در چند سال اخیر ۱۳۲ نفر اتباع مهاجر افغانستانی در آن ساکن شده‌اند. قنبری می‌گوید: «بسیاری از اهالی قدیمی کلین با وجود همه مشکلات و کمبودها به دلیل وابستگی و علاقه به روستای آبا و اجدادی خود در روستا ماندند و سرعت مهاجرت روستای کلین نسبت به سایر روستاهای بخش فشافویه کند است.»

  •  انبار گندم و غلات

بعضی از معابر با طرح‌های سنتی کفپوش شده‌اند و از سنگفرش به جای آسفالت استفاده شده است. اغلب اهالی کلین در شهرک صنعتی شمس‌آباد کار می‌کنند. دامداری‌های روستا که به شکل سنتی اداره می‌شوند، از ۲‌ـ ۳ دامداری تجاوز نمی‌کند و تعداد کمی از اهالی به کشت دیم و دامداری مشغول هستند. اجداد ساکنان کلین از شیراز و فراهان به شهرری مهاجرت کرده و طایفه‌های «شهسواری»، «قنبری» و «فراهانی» از ساکنان اصلی کلین هستند. حدود ۱۵۰ سال پیش در وسط روستا با گل، سنگ و چوب انباری به وجود آورده‌اند که از راهروهایی طولانی درست شده است. در این راهروها که مانند یخچال خنک بوده، جریان باد به خوبی در گردش بوده است. این انبار برای نگهداری محصولات گندم و غلات کشاورزان ساخته شده تا ماندگاری بیشتری داشته باشند. در بسته این انبار که در مجاورت بلوار ثقه‌الاسلام کلینی فعلی قرار گرفته، فقط موقع بازدید مسئولان و تک و توک گردشگران روستا باز می‌شود.

  •  کلین، هدف گردشگری

بقعه شیخ کلینی، تپه نچیر و بقعه امامزاده یحیی(ع) ۳ ضلع مثلثی هستند که در ضلع جنوب غربی روستای کلین واقع شده و حدود ۲ هزارمتر با خانه‌ها و کوچه‌پسکوچه‌های مسکونی روستا فاصله دارند. وجود این ۳ اثر تاریخی مهم‌ترین دلیل بوده که سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور، روستای کلین را در ردیف روستاهای هدف گردشگری معرفی کند، اما برای جذب گردشگر و رونق گردشگری در این روستا برنامه‌ریزی نشده است.
بقعه شیخ کلینی مهم‌ترین بنای روستاست که از جنبه تاریخی و مذهبی اهمیتی خاص دارد. در کتاب «معجم‌البلدان» نام «کلین» به‌عنوان نخستین منزل مسافران ری که به سمت «خوار» می‌روند، معرفی شده و محدث و عالم ایرانی و پدر مؤلف «اصول کافی» از ساکنان قدیمی این روستای ۲ هزار ساله بوده است. از اوایل دوران انقلاب اسلامی اموات روستا در اطراف بقعه شیخ کلینی دفن می‌شوند و این محل دومین آرامستان بزرگ بخش فشافویه شهرری به شمار می‌آید.

درختان بلندبالا و سرسبز آرامستان زنده و شاداب هستند و بیش از آنکه در اطراف بقعه حال و هوای سنگین آرامستان جریان داشته باشد، به بازدیدکنندگان آرامشی دلچسب منتقل می‌شود. نمای بیرونی بنای مکعبی بقعه از دیوارهای آجری تشکیل شده که محراب‌های هم‌اندازه و گنبدی خشتی آن را زینت داده است. مقرنس‌کاری‌های ساده‌ای که روی سردر ورودی و در گوشه و کنار فضای داخلی بقعه نقش بسته بر زیبایی فاخر آن افزوده است. اتاقکی که مزار شیخ در وسط آن قرار گرفته از ۳۰‌ـ ۴۰ متر تجاوز نمی‌کند و محفظه شیشه‌ای که سنگ مزار مرمرین شیخ را در بر گرفته با پرچم‌ها و پارچه‌های منقش به ذکر ائمه(ع) پوشانده شده است. لوازم داخل اتاقک که برای استراحت مراجعه‌کنندگان و زائران فراهم شده چندان مفصل نیست، ولی برای یکی دو ساعت استراحت و دل سبک کردن کافی به نظر می‌رسد.

  •  سکونتگاهی که از بین رفته است

حدود هزارمتر که از بقعه شیخ دور شوید، تپه عظیم و بلندبالای «نچیر» که از دور به تلی خاک شباهت دارد، خودنمایی می‌کند. «نچیر» در لغت‌نامه‌های فارسی (گوشت) معنا شده، ولی اهالی روستای کلین نمی‌دانند چرا این نام روی تپه تاریخی روستای آنها گذاشته شده است. بومیان قدیمی احتمال می‌دهند نام تپه «نشین» بوده و در گویش محلی و طی سالیان دراز به این نام تغییر کرده است. این تپه بلند که در گذشته سکونتگاهی مسکونی بوده بر اثر زلزله‌ای شدید زیر و رو شده و دیگر از خانه‌ها وسراهایی که در دل تپه قرار داشته خبری نیست، اما هنوز هم بقایا و سردر و ستون‌های این بناها باقی مانده و با کنجکاوی و دقت قابل مشاهده است. البته با وجود زباله‌های فراوانی که در اطراف تپه نچیر ریخته شده، بعید است برای گردشگران کمیاب روستای کلین شوق و انگیزه کنجکاوی بماند. سرنوشت و هویت ساکنان اصلی این تپه مبهم است، ولی به نظر می‌رسد پیدایش این تپه به دورانی می‌رسد که مردم ری باستان در زیرزمین زندگی می‌کردند. بقعه امامزاده یحیی(ع) سومین رأس این مثلث است که ستون‌های آن از جنوب بقعه شیخ کلینی دیده می‌شود، ولی از بنای قدیمی امامزاده فقط بقعه باقی مانده و باقی آن تخریب شده تا به همت خیّران روستا نوسازی و بازسازی شود.

مرکز بومگردی کلین تعطیل است
شیوع کرونا تنها مرکز بومگردی روستا را که به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده بود به تعطیلی کشانده است. این مرکز حدود ۳ سال پیش در زمینی خالی ساخته شده، اما معماری آن به سبک خانه‌های حیاط و حوض‌دار قدیمی است. در ساخت عمارت بومگردی «خاتون» از مصالحی مانند کاهگل و گچ و آجرهای قزاقی استفاده شده و در معماری داخلی آن پنجره‌های گرد و مربعی کوچک و درهای چوبی کلون‌دار به کار رفته است. نقشه ساخت آن هم به سبک خانه‌های قدیمی است و حیاط وسط بنا و اتاق‌های تابستان‌نشین و زمستان‌نشین در اطراف حیاط قرار گرفته‌اند. این عمارت پیش از شیوع کرونا فعالیت خود را آغاز کرده بود و مهمانان روستا چند ساعتی را در آنجا می‌گذراندند و پس از گشت‌وگذار در روستا با غذاهای محلی معروف ری مانند نان و حلیم و آبگوشت گوشت شتر پذیرایی می‌شدند. استفاده از پوشش محلی مردم اصیل کلین و افزایش تنوع غذاهای محلی در سفره مهمانان و گردشگران کلین از برنامه‌های این مرکز بومگردی بوده که کرونا روی کار و کسب مالک عمارت سایه انداخته و طرح و ایده‌های او را برای رونق گردشگری روستا نقش برآب کرده است.

کم آبی سبب خشکی مزارع و بیکاری اهالی کلین شده است

  • آب مزارع کلین به کام اهالی پایتخت

روستای کلین از کهن‌ترین روستاهای بخش فشافویه شهرستان ری و جزء روستاهای پایین‌دست سد کرج محسوب می‌شود. روزگاری شهر و روستاهای این بخش به دشت طلایی شهرت داشتند و به برکت حقابه اهالی از سد کرج، انواع غلات و صیفی‌ مرغوب در زمین‌های بارور و حاصلخیز آن کشت می‌شد. حقابه اهالی روستاهای پایین‌دست رودخانه کرج در اسناد تاریخی به جامانده از دوران صدارت امیرکبیر قید شده و در طول سالیان دراز کشاورزان این دیار اراضی زراعی را همراه با حقابه خریداری می‌کردند، اما از دهه ۵۰ با سرازیرشدن جمعیت به تهران بزرگ، دغدغه تأمین آب آشامیدنی پایتخت‌نشینان سبب کوچک و کوچک ترشدن سهم دشت طلایی از آب رودخانه کرج شد. در سال‌های اخیر و به موازات بحرانی‌ شدن شرایط آب سفره‌های زیرزمینی برداشت تهرانیان از حقابه اهالی فشافویه به اوج خود رسیده و دشت طلایی را به شوره‌زاری تشنه تبدیل کرده است.
زمین‌های کشاورزی روستای کلین با بافت مسکونی آن فاصله زیادی ندارند. در بعضی از زمین‌های کرت‌بندی شده جوانه‌های کم‌جان غلات کشت دیم به چشم می‌خورد، اما خاک اغلب کرت‌ها از بی‌آبی قاچ خورده است. «محرمعلی عظیمی» کشاورز است و روی زمین‌های اجاره‌ای کار می‌کند. او می‌گوید: «قبلاً در کلین و روستاهای اطراف رودخانه کرج یک وجب زمین خالی پیدا نمی‌شد و مرغوب‌ترین گندم کشور را تولید می‌کردیم، ولی حالا زمین‌ها خشک و اهالی بیکار شده‌اند.

بسیاری از آنها در شهرک صنعتی شمس‌آباد مشغول شده‌ و زمین‌های کشاورزی را رها کرده‌اند. کشاورز زمین بدون حقابه نمی‌خرد و فقط بسازوبفروش‌ها خریدار اراضی بایر هستند.» سرقنات خشکیده روستا در همسایگی زمین‌های کشاورزی بایر قرار گرفته است. بقایای دیوار ساحلی رودخانه‌های کرج و سیاه‌آب و شاه‌چای پابرجاست و در بستر خشک راه‌آب‌های رودخانه بوته‌های خار و خاشاک روییده است. عظیمی می‌گوید: «در گذشته این زمین‌ها مزرعه گندم و جو و پنبه و ذرت بود و در باغ‌ها و مزارع کلین درختان گوجه سبز و چغاله بادام زیادی وجود داشت. اغلب اهالی با کشاورزی زندگی خود را می‌گذراندند و خانه‌های مسکونی دهقانان در گوشه‌ای از مزارع ساخته می‌شد.»

  • قنات‌هایی که خشکیدند

«مهدی نفر» از کشاورزان قدیمی و نایب رئیس شورای بخش فشافویه است. او می‌گوید: «قبلاً در زیرزمین‌ روستاهای بخش فشافویه قنات و رودخانه جاری بود و اگر زمین را به اندازه یکی دومتر می‌کندیم به آب می‌رسیدیم، اما حالا آب سفره‌های زیرزمینی خشک شده و حتی با کمک موتور چاه به سختی به آب می‌رسیم.» در گذشته آب بخش کشاورزی روستاهای بخش فشافویه شهرستان ری از آب سد کرج تأمین می‌شد. نفر می‌گوید: «از سال‌ها پیش مردم روستاهای پایین‌دست رودخانه کرج از آب رودخانه حقابه داشتند، برای قانونی بودن مالکیت این حقابه علاوه بر قیمت زمین مبالغی پرداخت کرده‌اند و مالکیت آنها در سند ثبت شده، اما پس از سدسازی روی آب رودخانه این حقابه نادیده گرفته شده و آب سد به مصرف اهالی تهران می‌رسد.» نفر برای پس گرفتن حقابه کشاورزان بخش فشافویه پیگیری زیادی کرده است. او ادامه می‌دهد: «بر اساس نقشه‌های موجود در جهاد کشاورزی شهرستان ری حق برداشت آب کانال شهید نواب هم به بخش فشافویه تعلق دارد و این موضوع سال ۱۳۷۴ مصوب شده، اما پس از پیگیری‌ها و نامه‌نگاری‌های چند ساله فقط در مواقع محدودی از سال آب به زمین‌های بخش فشافویه می‌رسد و آبرسانی به اراضی کشاورزی این بخش دائمی نیست.»

منبع:همشهری

افطار با دویماج تبریزی‌ها

دویماج یکی از میان‌وعده‌های اصیل تبریزی است که با نان اسکو یا نان لواش خشک، خامه، پنیر، گردو، دوغ، کره محلی و یا روغن حیوانی تهیه می‌شود.

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از روزنامه همشهری، آذربایجان شرقی، بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین استان ناحیه شمال‌غربی ایران است. این خطه علاوه بر جنبه‌های جغرافیایی و سیاسی از مهم‌ترین قطب‌های فرهنگی و گردشگری ایران محسوب می‌شود.

آذری‌های این استان در ‌ماه مبارک رمضان مناسک و فرهنگ ویژه خود را دارند. مهم‌ترین خوراک آذری‌ها در ‌ماه رمضان‌ آش بوده و در بسیاری از شب‌های این‌ ماه مبارک بین در و همسایه پخش می‌شود. از مهم‌ترین آنها ‌آش شیر، ‌آش دوغ، ‌آش گوجه‌فرنگی، آش ماست، ‌آش شیله عدس و آش اوماج هستند که سفره‌های افطار ‌ماه رمضان را در این شهر زیباتر می‌کنند.

آش دوغ که در زبان آذری به آن «اِیران آشی» می‌گویند غذایی مخصوص افطار است که هضم آسانی دارد و برای بدن مفید است. نعناع، دوغ، نخود، سبزی، تخم‌مرغ و برنج مواد اصلی این غذا هستند که برای افطار و معده خالی بسیار مناسب‌اند.

آش گوجه‌فرنگی هم یکی دیگر از غذاهای محلی آذربایجان شرقی است که اصالتش به شهر تبریز برمی‌گردد. تبریزی‌ها به این‌ آش، آبغورا آشی یا بامادور آشی هم می‌گویند. اصلی‌ترین مواد تشکیل‌دهنده این‌ آش گوجه‌فرنگی، برنج، آبغوره و حبوبات هستند. از نظر ظاهری این آش با ‌آش ترش شمالی‌ها شباهت دارد و هنگام سحر طرفداران زیادی دارد.

همچنین از دیگر خوراک آذری‌ها می‌توان به دویماج اشاره کرد که یکی از میان‌وعده‌های اصیل تبریزی است. این غذا با نان اسکو یا نان لواش خشک، خامه، پنیر، گردو، دوغ، کره محلی و یا روغن حیوانی تهیه می‌شود.

برای پختن دویماج باید نان‌های خشک را با دوغ حسابی خیس و نرم کنید. بعد از آن بقیه مواد لازم را به نان نرم‌شده اضافه و خوب مخلوط می‌کنید. آذری‌ها این غذا را که طی نیم ساعت آماده می‌شود، در ماه رمضان به‌عنوان افطار سرو می‌کنند.

برای معرفی شیرینی‌های اصیل این استان هم گفتنی است که «قِیقاناق» شیرینی قدیمی مادربزرگ‌های آذری است که در بیشتر سفره‌های افطاری وجود دارد. این شیرینی مخصوص برای افزایش قند خون بدن مفید بوده و شیره آن نیز از انگور مخصوص تهیه می‌شود و برای افرادی که قندخون بالایی دارند، ضرر ندارد.

همچنین «زنجفیلی کوکه» نان مخصوص رمضان در آذربایجان شرقی بوده که زینت‌بخش سفره افطار روزه‌داران است. این نان به قدری پرطرفدار است که در ایام غیررمضان هم در برخی از شهرهای استان تهیه می‌شود. برخی از کارگاه‌های شیرینی‌پزی اقدام به تهیه این نان می‌کنند و تمام نان‌ها در ساعات مانده به افطار به فروش می‌رسد. این نان مخصوص، پرانرژی و سالم بوده و شکر کمی در داخل آن به‌ کار رفته و خیلی مقوی است.

منبع:همشهری

خیره کننده‌ترین مساجد در سراسر جهان

مساجد در طول تاریخ همیشه یکی از مهمترین اماکن در سرزمین‌های اسلامی بوده اند.

 

به گزارش خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان ، مساجد (به انگلیسی: Mosques) در طول تاریخ اسلام مرکزیت تمدن بودند. در واقع مساجد قلب یک شهر محسوب می‌شدند و مهمترین فعالیت‌ها در دوران حضرت محمد (ص) در آن‌ها برگزار می‌شد. این روز‌ها به جز تعداد خاصی از مساجد، بیشتر آن‌ها مکانی برای دعا و عبادت و همینطور برگزاری مراسم‌های مذهبی هستند.

در هر صورت هیچگاه نمی‌توان به اهمیت مساجد شک کرد. بسیاری از آن‌ها ساخته شدند تا با استفاده از طراحی و معماری، میراث و نشانی از شکوه اسلامی باشند. گنبدها، مناره ها، و محل‌های عبادت وجه مشترک تمامی مساجد هستند، اما گاهی به تناسب مکانی که ساخته می‌شود ویژگی‌های دیگری نیز برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شوند. در اینجا با مساجدی از سراسر جهان آشنا می‌شوید که حتما باید به دیدن آن‌ها بروید.

مسجد الحرام در مکه (عربستان سعودی)

مسجدی که همگی مسلمانان جهان آن را به خوبی می‌شناسند مقدس‌ترین مکان در اسلام است و مهمترین سازه اسلامی یعنی کعبه نیز در قلب آن قرار دارد. همانطور که می‌دانید مسلمان جهان در هنگام عبادت رو به این مسجد می‌کنند. این مکان بزرگترین مسجد جهان است و ۱ و نیم میلیون نفر می‌توانند در آن حضور داشته باشند. این عدد در رویداد‌های مهم افزایش پیدا می‌کند.

مسجدالنبی یا مسجد نَبوی در مدینه (عربستان سعودی)

یکی از دیگر مساجدی که مسلمانان تمایل زیادی به زیارت آن دارند مسجد النبی در مدینه است. این مسجد به وسیله خود حضرت محمد تاسیس و ساخته شد و به همین دلیل به آن مسجد پیامبر هم گفته می‌شود. این مسجد بعد از مسجدالحرام، دومین مسجد مقدس برای مسلمانان است و می‌تواند حدود یک میلیون نفر را میزبانی کند.

مسجد شیخ لطف الله در اصفهان (ایران)

این مسجد به دلیل داشتن تونلی که زنان را قادر می‌ساخت بدون آنکه دیده شوند فاصله بین مسجد تا کاخ عالی قاپو را طی کنند اهمیت داشت. این مسجد به علت اینکه نه مناره دارد و نه دارای شبستان ورودی (حیاط) است و همچنین ورودی آن پله می‌خورد، مشابه سایر مساجد نیست. علاوه بر این استفاده از کاشی‌های آبی و فیروزه‌ای آن را منحصر به فرد کرده است.

مسجد حضرت سلطان در آستانه (قزاقستان)

یکی از بزگترین مساجد در آسیای مرکزی، مسجد حضرت سلطان است که با استفاده از سنت قزاق‌ها و به شیوه‌های سنتی ساخته شده است. این مسجد بزرگترین گنبد در قزاقستان را دارد و چهار مناره آن ارتفاعی عظیمی دارند. ارتفاع چهل متری این مسجد اشاره‌ای به سن حضرت محمد در زمان مبعوث شدنش دارد و مناره‌هایی با ارتفاع ۶۳ متر به سنی که حضرت محمد در آن در گذشت اشاره می‌کند.

مسجد شاه فیصل در اسلام آباد (پاکستان)

مسجد شاه فیصلکه ساخت آن در سال ۱۹۶ تکمیل شد، بزرگترین مسجد پاکستان و آسیای جنوبی است. این مکان در طی سال‌های ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۳ بزرگترین مسجد جهان بود و اکنون در جایگاه چهارم این رتبه بندی قرار گرفته است.

مسجد سلطان عمر علی سیف الدین (کشور برونئی)

یک مسجد اسلامی سلطنتی است که در بندر سری بگاوان، پایتخت برونئی قرار دارد و یکی از زیباترین مساجد آسیای جنوب شرقی شناخته می‌شود. مسجد علاوه بر آنکه محلی برای عبادت نمازگزاران است، یک مکان تاریخی و یک جاذبه گردشگری مشهور نیز است.

مسجد کریستال در ترنگانو (مالزی)

مسجد کریستال در یک جزیره که به دست انسان ساخته شده قرار دارد. این مسجد رسما در فوریه سال ۲۰۰۸ افتتاح و اولین مسجد هوشمند مالزی شد که به زائران اجازه می‌دهد قرآن را به شکل دیجیتالی بخوانند. این مسجد معماری جالبی دارد و از آهن و شیشه ساخته شده که ظاهری شبیه به کریستال به آن می‌بخشد.

مسجد توکیو (ژاپن)

 

مسجد توکیو که در منطقه شیبویا در شهر توکیو قرار دارد، بزرگترین مسجد در ژاپن است. اولین چیزی که در این مسجد توجه شما را به خود جلب می‌کند طراحی زیبای آن است که در عبادتگاه‌های آن فرش‌های آبی انداخته شده است. لوازم ساخت و طراحی این مسجد همگی از ترکیه آورده شده اند و به همین دلیل هم شباهت‌های زیادی به سازه‌های این کشور دارد.

مسجد کلن در شهر کلن (آلمان)

مسجد کلن بزرگترین مسجد در آلمان است و در معماری آن از غنچه گل‌ها الهام گرفته شده و دیوار‌های شیشه‌ای آن به این معناست که با آغوش باز عقاید و باور‌های مختلف را می‌پذیرد.

مسجد نصیر الملک در شیراز (ایران)

این مسجد که در قرن نوزدهم میلادی ساخته شد در واقع ترکیبی از عناصر سنتی و مردن اسلامی است. در این مسجد که به نام مسجد صورتی هم شناخته می‌شود با تابش نور خورشید به پنجره‌ها در هنگام طلوع آفتاب رنگ‌های زیبایی پدیدار می‌شوند.

مسجد قل‌شریف در قازان (فدراسیون روسیه)

این مسجد که بزرگترین مسجد اروپا (به غیر از استانبول) است، در اوایل قرن ۱۶ میلادی و در حکومت خانات مسلمان در قازان ساخته شد. این مسجد به اندازه جذاب ساخته شده که حس می‌کنید وارد دنیای رویا‌ها شده اید.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

پروژه‌های سرمایه‌گذاری گردشگری مصالح بوم‌آورد استفاده کنند

 مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل گفت: تمام پروژه‌های سرمایه‌گذاری گردشگری از مصالح بوم‌آورد استفاده کنند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از   اردبیل ،   نادر فلاحی ظهر امروز در جلسه کمیته فنی سرمایه‌گذاری طرح‌های گردشگری در سالن جلسات اداره کل میراث فرهنگی استان اظهار داشت: کمک به تسریع در پروسه صدور موافقت اصولی و راهنمایی صحیح سرمایه‌گذاران محترم سرلوحه فعالیت تمام کارکنان قرار گیرد.

وی به ضرورت اجرای معماری فاخر با نگاه پست‌مدرن در اردبیل اشاره کرد و گفت: غنای معماری اردبیل در طول تاریخ زبان‌زد خاص و عام است؛ به‌طوری‌که بناهای تاریخی چشمگیر اصفهان و سایر شهرها نیز مدیون و مرهون اردبیل است که امروزه اگر‌ بتوانیم با این دیدگاه، مشورت صحیح به سرمایه‌گذران ارائه کنیم می‌توانیم شاهد بناهایی باشیم‌ که در عین مدرن بودن، اشاره‌ای به غنای فرهنگی و تاریخی ما داشته باشد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان به لزوم ایجاد بوم‌گردی ها و تأسیسات گردشگری محلی تاکید کرد و گفت: استحکام بنا، زیبایی، رعایت فاکتورهای ارزیابی به دقت رعایت شود و واحد مربوطه در راستای اجرا و اصلاح نواقص نهایت تلاش خود را به کار گیرند.

فلاحی ضمن تاکید برحمایت از سرمایه‌گذار، خواستار تدوین طرح‌هایی برای جذب سرمایه‌گذار شد.

وی همچنین با بیان اینکه طبق منویات رهبر معظم انقلاب، پشتیبانی از سرمایه‌گذاران و رفع موانع پیش روی سرمایه گذاران و تمام هم و غم ما خواهد بود، افزود: در تمام سطوح، شاخص و معیار تک تک کارمندان باید قانون باشد، چرا که هرگونه تفسیر نامطوب آن سبب ایجاد نارضایتی خواهد بود.

منبع:تسنیم

تداوم فشار مالی بحران کرونا بر فرودگاه اصلی انگلیس

مدیرعامل بزرگترین فرودگاه انگلیس با اشاره به کاهش شدید سفرهای هوایی بر اثر همه‌گیری کرونا اعلام کرد که این فرودگاه در سه ماهه نخست سال جاری میلادی ۳۲۹ میلیون پوند ضرر کرده است.

به گزارش روز پنجشنبه ایرنا، «جان هلند کای» مدیرعامل «هیترو» افزود که این فشارها بیانگر ضربه سنگینی است که بحران کرونا بر صنعت هواپیمایی کشور وارد کرده است.

وی گفت: در سه ماهه نخست امسال فقط ۱.۷ میلیون مسافر از طریق این فرودگاه  جا به جا شدند که این میزان در قیاس با دوره مشابه سال قبل ۹۱ درصد کاهش نشان می‌دهد. حجم ارسال بار هم در این مدت ۲۳ درصد افت کرده و به این ترتیب همه‌گیری کرونا ۲.۴ میلیارد پوند به هیترو زیان زده است.

مدیرعامل هیترو امیدوار است که از سرگیری پروازهای خارجی از ماه آینده میلادی، اوضاع اقتصادی فرودگاه را بهبود بخشد. او به افزایش سفرهای خارجی و ارسال محموله‌های هوایی امید بسته که روح تازه‌ای را در کالبد نیمه‌جان فرودگاه بدمد.

«کای» با این حال اذعان کرد که بازگشت به شرایط پیش از کرونا، به دلیل ابهامات موجود نسبت به دورنمای همه‌گیری کرونا و احتمال تغییر سیاست‌های بهداشتی دولت، کمی زمان‌بر خواهد بود.

مدیرعامل هیترو پیش بینی کرده که امسال بین ۱۳ تا ۳۶ میلیون مسافر از این فرودگاه جا به جا شوند. این درحالیست که دو سال پیش بالغ بر ۸۱ میلیون مسافر از هیترو جابه‌جا شدند.

در همین حال کارشناسان امور گردشگری نسبت به صف‌های طولانی فرودگاه برای بررسی مدارک بهداشتی مسافران هشدار داده‌اند. چند هفته پیش گزارش شد که مسافران حدود ۷ ساعت در صف کنترل گذرنامه انتظار کشیدند.

دولت انگلیس قصد دارد تا از هفدهم ماه «می» (۲۷ اردیبهشت) محدودیت‌های مسافرتی را کاهش دهد. به این ترتیب مسافران باید گواهی دریافت واکسن یا تست منفی ابتلا به کرونا را هنگام سفر ارائه کنند. تاکنون بالغ بر ۳۴ میلیون انگلیسی دوز اول و حدود ۱۲ میلیون هر دو دوز واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند.

دولت انگلیس قصد دارد تا ماه آینده از طرح گذرنامه کرونا برای کاهش زمان انتظار در فرودگاه و تسهیل سفرهای خارجی رونمایی کند. گرنت شپس وزیر حمل و نقل انگلیس دیروز گفت که این گذرنامه در نرم‌افزار موبایلی (اپلیکیشن) سازمان بهداشت انگلیس تعبیه خواهد شد.

در همین حال گزارش‌ها از افزایش پیش خرید بلیت‌های تابستانی حکایت دارد. خطوط هواپیمایی ایزی‌جت اعلام کرده که پیش‌خرید بلیت‌های هواپیمایی ۳۰۰ درصد و تورهای مسافرتی نیز ۶۰۰ درصد افزایش داشته است. شرکت گردشگری تی‌یوآی انگلیس هم گفته که خرید بلیت‌های مسافرتی از این شرکت ۵۰۰ درصد افزایش داشته است.

با این حال گروه مشاوران پزشکی دولت انگلیس با اشاره به گونه‌های جهش یافته کرونا هشدار می‌دهند که افراد دستکم تا دو سال آینده از سفرهای خارجی پرهیز کنند.

منبع:ایرنا

فرهنگ‌سازی آداب روزه‌داری برای نوجوانان با آیین «پارشیو»

اهمیت ماه مبارک رمضان نزد مسلمانان بر هیچکس پوشیده نیست، درست بر همین نمط شاهد تجلی رفتارهای آیینی و نمایشی در آموزشِ آداب، رسوم و مناسک مذهبی این ماه به کودکان و نوجوانان توسط خانواده و بزرگان فامیل هستیم. یکی از این رفتارهای آیینی به برپایی آیین «پارشیو» است.

به گزارش ایرنا، تاریخ، پیشینه و به بیان ساده‌تر اگر نگوییم عامیانه‌تر، سن و سال آئین و کنش‌های آیین‌مند با کتاب قطور تاریخ تمدن بشر یکسان و هم‌تراز است. در حقیقت در طول شکل‌گیری و تکوینِ فرهنگ و تمدن بشر از نخستین گام‌های پیمایش مسیر توسعه و پیشرفت، ‌ خرده فرهنگ‌ها و در ادامه کنش‌های فرهنگی و رفتارهای آیینی، بخشی جدایی‌ناپذیر از نحوه زیست و زندگی انسان در تواتر تاریخ بوده‌است.

با شکل‌گیری مفهوم پژوهش و جایگاه نگاه‌های علمی و آکادمیک در حوزه شکل‌گیری و تکوین مفهوم فرهنگ و تمدن که یکی از اصلی‌ترین انگاره‌های آن بر مفهوم دین استوار است، ثابت شده شکل‌گیری رفتارهای آئینی و کنش‌مند دینی ریشه‌ای عمیق در نخستین گام‌های بشر در حوزه شکل‌دهی فرهنگ و تمدن در قالب خرده فرهنگ‌های آیینی داشته‌است.

به همین سبب با ظهور و بروز ادیان و آموزه‌های خداوند در قالب وحی و سخنان رسولان هدایت‌بخشش برای تبیین مسیر سعادت و رستگاری انسان‌ها در اغلب مناسک دینی، شاهد رفتار آئین‌مند از سوی مردمان دین‌باور در طول تاریخ بشر بوده‌ایم.

ایران به‌عنوان یکی از کشورهای شکل‌دهنده تمدن جهانی دارای یکی از غنی‌ترین رفتارهای آیین‌مند در تمامی مناسبت‌های ملی و مذهبی است. حتی پیش‌از شکل‌گیری مفاهیم ملی و مذهبی، با مداقه در رفتارها و کنش‌های منطبق با نحوه زیست نیاکان و پیشینیان‌مان در این سرزمین پهناور و گسترده به‌ویژه در ارتباط با مفهوم طبیعت و ستایش پروردگار شاهد کنش‌های آیینی و شکل گیری خرده فرهنگ‌های آیین‌مند بودیم.

به‌گونه‌ای که در گران‌سنگ‌ترین کتاب‌های تاریخ تمدن جهان نیز می‌توان ریشه رفتارهای آیینی بیش‌از پنج هزار ساله (تا ۶ هزار سال) را در رفتار ایرانیان آیین‌مند به‌خوبی رصد کرد.

تطبیق آیین‌ها و رفتارهای آیین‌مند ایرانیان همزمان با پذیرش اسلام

هم‌زمان با ورود اسلام و پذیرش این دین هدایتگر و مبین توسط ایرانیان، بسیاری از رفتارهای آئینی با رویکرد مذهبی راه خود را به سمت باورها و بنیان‌های آداب، رسوم و شعائر دین مبین اسلام در زیست ایرانیان باز کرد. به گونه‌ای که غنی‌ترین تجلی آن رفتارهای آیینی را می‌توان در دو ماه محرم و رمضان به‌عنوان ماه‌های بسیار مهم برای مسلمانان و شیعیان به‌خوبی مشاهده کرد.

رمضان ۱۴۰۰ خورشیدی مطابق با ۱۴۴۲ قمری دومین سالی‌ است که ایرانیان مانند مسلمانان سراسر جهان روزه خود را در سایه ویروس کرونا افطار می‌کنند. این بحران، بخش مهمی از رفتارهای آیینی مردمان مسلمان ایران‌زمین در این ماه را تغییر داده است.

شاید مهم‌ترین آن‌ها آیین‌های مرتبط با پهن کردن سفره‌های نذری و سفره‌های افطاری برای اقوام، خانواده، دوستان و نیازمندان است. همچنین مفهوم صله‌رحم در سایه قرنطینه خانگی فصلی دیگر از آئین‌های ایرانیان باورمند به سیر و سلوک عارفانه ماه صیام را تغییر قرار داد.

تعدد و تکثر و آئین‌های مرتبط با ماه رمضان آن‌چنان زیاد است که با فروکاست تعدادی از آن‌ها شاهد پررنگ شدن برخی دیگر هستیم.  برخی دیگر که در سلسله گزارش‌هایی در ایام ماه مبارک رمضان به بازتاب آن‌ها می‌پردازیم به آن دست از  رفتارهای آئینی اختصاص دارد که این روزها در سایه خانه‌نشینی و قرنطینه خانگی می‌تواند رهیافتی برای بهره بردن از فرصت و زمانی باشد که مؤمنان روزه‌دار این‌بار فصلی از لحظات و دقایق حاضر در منزل خود و پای سفره‌های سحری و افطار را با همان کنش‌های آئین‌مندی گره بزنند که پیش‌از این پدران و مادران و نیاکانمان بر آن نمط استوار بودند.

پس در این سلسله گزارش‌ها در کنار رصد آئین‌ها به بازتاب آن دسته از آیین‌های نمایشی ماه رمضان خواهیم پرداخت که امکان انجام آن، امروز نیز توسط خانواده‌ها در محیط خانوادگی‌شان مقدور باشد.

تجلی رفتارهای آیینی از سحر تا نماز صبح در آیین «پارشیو»

مسلمانان روزه‌دار یکی از مهمترین دقایق و ساعات راز و نیاز، عبادت با خالق و ادای فرایض بندگی را لحظات سحرگاهی تا پیش از اذان و اقامه نماز صبح می دانند. در استان کردستان به ویژه شهرستان مهاباد یکی از آیین‌های نمایشی کهن مرسوم سحرگاهی روزه‌داران مسلمان که سابقه آن به بیش از یکهزار سال قبل باز می‌گردد آیین پارشیو است. میان اهالی کردستان، پارشیو در گویش محلی به لحظات سحرگاهی ماه مبارک رمضان گفته می شود.

 محمد هاشمی از کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی استان کردستان در کتاب مردم شناسی و رفتار شناسی دیار کردستان درباره آیین پارشیو آورده است: میان مردمان اهل سنت، نشستن سرسفره سحری که همراه با آداب وتشریفات خاصی است؛ به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان بسیار دل انگیز و روح‌نواز است.

یک ساعت قبل از اذان صبح از مساجد کردستان نوای صلات شامل ادعیه، اذکار، صلوات و درود بر پیامبر اکرم (ص)، شنیده می شود تا مومنان و روزه‌داران برای خوردن سحری و اقامه نماز صبح بیدار شوند. نان بربری، برساق و کولیره (نان‌های محلی) همراه با دوغ، عسل و روغن محلی در سحرهای ماه رمضان غذای غالب مردم این استان است.

استحکام دوستی و اثبات برادری در آیین آشتی‌کنان

گشاده‌رویی و رفتار توام با احترام به عنوان یکی از اصول توصیه شده در دین هدایتگر و مبین اسلام همواره به عنوان یکی از ارزش‌های مسلمانان در رفتار آیینی و اجتماعی آنها به شمار می رود. یکی از آیین هایی که میان مسلمانان اهل تسنن و به ویژه پیروان مذهب شافعی در استان کردستان و به ویژه شهرستان سنندج در ماه مبارک رمضان به جا آورده می شود آیین آشتی کنان است.

اجرای این آیین از چند روز مانده به ماه مبارک رمضان و در ایام ماه توسط بزرگان فامیل، معتمدان و ریش سفیدان هر منطقه برگزار می‌شود.  در اجرای این آیین، آن افراد برابر رسمی کهن، مردمانی را که ممکن است در یک محله و یا یک خانواده به دلایلی با هم دچار کدورت و قهر شده باشند برای برپایی مراسم افطار به خانه خود دعوت می کنند.

در این میان هر یک از معتمدان و ریش‌سفیدان منطقه و محله که بانی این سفره افطاری است همراه با بزرگان فامیل،  افرادی را که به دلایلی با هم دچار کدورت شده و قهر هستند،  به آشتی دعوت می‌کنند و بعد از ذکر صلوات، دعا و سخنرانی درباره جایگاه محبت و دوستی به عنوان یکی از اصول ارزشمند و سفارش شده دین اسلام، آن افراد رابه دیده بوسی دعوت کرده و باعث می‌شوند کدورت‌ها را کنار بگذارند.

منبع:ایرنا

کیسه‌بافی سنتی چهارمحال و بختیاری از پستوی فراموشی خارج می‌شود

کیسه به‌عنوان یکی از نیازهای اصلی انسان به‌خصوص در گرمابه‌ها همواره مورد استفاده بوده است، اما با گذشت زمان و ماشینی شدن تولیدات، بسیاری از صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به فراموشی سپرده شد.

کیسه‌بافی سنتی در چهارمحال و بختیاری بیشتر به‌دست بانوان شهر فرادنبه از توابع شهرستان بروجن در چهارمحال و بختیاری بافته می‌شد و تولیدات آن در نقاط مختلف استان و حتی کشور مورد استفاده قرار می‌گرفت.

این هنرصنعت که سال‌های طولانی به فراموشی سپرده شده و حتی وسایل تولیدی آن شامل دستگاه پیله، چرخ ریسندگی، کرکیت، دار، متر و سوزن به سمت سوی نابودی رفته بود، به‌تازگی با اقدام تعدادی از بانوان شهر فرادنبه در مسیر باززنده‌سازی قرار گرفته است.

مواد اولیه برای کیسه‌بافی سنتی شامل الیاف کتان و یا پشم گوسفند است و برای تولید صنعتی آن از پلاستیک استفاده می‌شود.

بانوان هنرمندان برای تولید کیسه، پشم گوسفند را پس از شستشو به‌وسیله پیله می‌تابند و پس از آن به‌کمک چرخ ریسندگی دستی، اقدام به تهیه دوک و اقدام به چله‌کشی بر روی دستگاه و بافت آن در ابعاد ۲۰ تا ۲۰۰ سانتی‌متر می‌کنند، پس از آماده شدن، آن‌ها را در اندازه‌های ۵۰ سانتی‌متری برش می‌دهند و لبه آن را با پارچه‌ای پنبه‌ای لبه‌دوزی می‌کنند.

فاطمه ربیعی فرادنبه یکی از فعالان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری است که با نواختن چنگ‌های کرکیت بر تار و پودی از جنس پشم گوسفند، کیسه‌بافی سنتی در شهر فرادنبه را باززنده‌سازی کرده و پرچم تولید این هنرصنعت را در زادگاه خود دوباره برافراشته است.

اما مشکلاتی بر سر راه او در تولید کیسه‌های سنتی وجود دارد که رفع آن نیاز به تلاش شبانه‌روزی و جدی برای تحقق اهداف بیانات مقام معظم رهبری در نام‌گذاری امسال به نام تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها دارد.

نوسانات اقتصادی، تأمین مواد اولیه را با مشکل مواجه کرده است

یکی از تولیدکنندگان کیسه‌ سنتی در شهر فرادنبه از توابع شهرستان بروجن در چهارمحال و بختیاری در این مورد گفت: «نوسانات اقتصادی و گرانی‌های ناشی از آن باعث شده تا تولیدکنندگان رشته‌های مختلف صنایع‌دستی مانند کیسه‌بافی با مشکل تأمین در مواد اولیه مواجه شوند.»

فاطمه ربیعی فرادنبه تأکید کرد: «پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش، برداشتن محدودیت سن در ارائه خدمات، خرید تضمینی تولیدات و برقراری امکان بیمه تأمین اجتماعی از مهم‌ترین خواسته‌های فعالان حوزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری مانند تولیدکنندگان کیسه سنتی در فرادنبه به‌شمار می‌رود.»

او افزود: «تولیدکنندگان رشته کیسه‌بافی سنتی در فرادنبه تمام آموزش‌های مرتبط با این هنرصنعت را تاکنون به‌صورت خانوادگی و تجربی  یاد گرفته‌اند، به‌همین منظور ضرورت دارد تا اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری نسبت به برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی و علمی ویژه هنرجویان این رشته اقدام کند.»

رشته‌های فراموش شده صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری باززنده‌سازی می‌شود

مهرداد جوادی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری در این باره گفت: «باززنده‌سازی رشته‌های منسوخ و فراموش شده صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در دستور کار این اداره‌کل قرار دارد.»

جوادی تأکید کرد: «ایجاد اشتغال، کاهش نرخ بیکاری، رونق اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت خانوارها و حمایت از صنعت‌گران و تولیدکنندگان هنرهای سنتی راهبرد اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری در سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌دزایی‌ها است.»

او افزود: «به همین دلیل پرداخت تسهیلات بانکی، صدور مجوزهای تولید انفرادی و کارگاهی و رفع هرگونه مانع موجود بر مسیر تولید صنایع‌دستی و هنرهای سنتی با سرعت انجام خواهد شد.»

جوادی تصریح کرد: «برگزاری دوره‌های مرتبط با تولید انواع صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به‌خصوص در رشته‌های منسوخ و فراموش شده مانند کیسه‌بافی می‌تواند در تحقق سریع‌تر اهداف پیش‌بینی شده در این حوزه مؤثر باشد.»

پشتیبانی از تولید، راهکار اصلی جلوگیری از فراموشی رشته‌های صنایع‌دستی است

مهرداد رئیسی معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری نیز گفت: «براساس فرمان مقام معظم رهبری در نام‌گذاری سال‌جاری، پشتیبانی و مانع‌زدایی از تولید در حوزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی با هدف پیشگیری از فراموشی رشته‌های سنتی در دستور کار قرار می‌گیرد.»

رئیسی تأکید کرد: «تولیدات صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به‌لحاظ بهره‌مندی از مصالح بومی و محلی، با مشکلات ناشی از اعمال تحریم‌های ظالمانه اعمال شده از سوی استکبار جهانی علیه جمهوری اسلامی ایران مواجه نیست.»

او افزود: «البته این در حالی است که گرانی مواد اولیه باعث شده تا سود ناشی از تولید انواع صنایع‌دستی و هنرهای سنتی کم شود و باعث کاهش انگیزه فعالان این حوزه شود.»

رئیسی تصریح کرد: «در رشته کیسه‌بانفی سنتی فرادنبه، استفاده از مصالح بومی و محلی شامل پشم و نخ و همچنین بهره‌گیری از طرح، رنگ و نقش‌های بومی به‌همراه روش‌های بافت ذهنی الهام گرفته از طبیعت، باعث شده تا این محصول منحصربه‌فرد باشد.»

او یادآور شد: «به همین دلیل باید برای بازاریابی و بازارپسندی تولیدات و فراهم کردن زمینه‌های پیشگیری از واردات اجناس مشابه اقدام شود تا بتوان علاوه بر باززنده‌سازی رشته‌های منسوخ و فراموش شده صنایع‌دستی، برای تقویت تولیدات این بخش تلاش کرد.»

رئیسی اضافه کرد: «به‌همین منظور پیگیری بیمه هنرمندان، پرداخت تسهیلات بانکی و تخصیص کمک‌های بلاعوض به تولیدکنندگان این حوزه کمک خواهد کرد.»

کیسه‌بافی سنتی  چهارمحال و بختیاری ۶ تیرماه ۱۳۹۹ در همایش شورای ثبت میراث ناملموس کشور به میزبانی اردبیل به ثبت ملی رسید.

چهارمحال و بختیاری افزون‌بر ۱۲ هزار هنرمند صنایع‌دستی دارد که از این تعداد پنج هزار و ۵۰۰ تا شش هزار نفر در فصل‌های مخلتف سال فعالیت می‌کنند.

هم‌اکنون ۵۲ رشته صنایع‌دستی شهری، روستایی و عشایری در چهارمحال و بختیاری شامل انواع بافته‌های داری مانند فرش‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی و قالی‌بافی، چوخابافی، نمدمالی، کلاه‌مالی، گیوه دوزی، سرمه‌دوزی، منبت‌کاری، سفال‌گری، خورجین‌بافی، بافت سیاه چادر، قفل‌سازی، حجاری، گره‌چینی، احجام فلزی خاتم و مشتقات آن‌ها از مهم‌ترین صنایع دستی شهری، روستایی و عشایری این استان به‌شمار می‌رود.

منبع:میراث آریا

دومین کنفرانس بین‌المللی بیابان لوت به صورت مجازی برگزار می‌شود

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان، مجتبی میرحسینی امروز ۹ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ اظهار کرد: «دومین کنفرانس بین‌المللی بیابان لوت با رویکرد گردشگری به صورت مجازی و با انجام سلسله وبینارهای تخصصی امروز و فردا به میزبانی سیستان و بلوچستان برگزار می‌شود.»

معاون گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان افزود: «پژوهشگران و علاقه‌مندان می‌توانند از طریق فضای مجازی با نشانی https://webinar.usb.ac.ir/lutcon/ در وبینار شرکت کنند.»

او گفت: «در این کنفرانس بین‌المللی ناگفته‌هایی از ظرفیت‌های پنهان گردشگری لوت بیان خواهد شد و امیدواریم در توسعه پایدار صنعت گردشگری استان مؤثر واقع شود.»

میرحسینی بیان کرد: «حضور اساتید ملی و بین‌المللی در قالب وبینارهای تخصصی باعث شده تا به نتایج این کنفرانس بین‌المللی و حرکت علمی همراه با مطالعات منطقه ای بیش از گذشته امیدوار باشیم.»

او گفت: «بیابان لوت به عنوان اولین اثر طبیعی ایران در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو در سال ۱۳۹۵ به ثبت رسید.»

او خاطرنشان کرد: «این میراث جهانی در جنوب شرقی ایران، در شرق کوه‌های مرکزی و رشته‌کوه‌های زاگرس، در میان سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان گسترده شده است.»

منبع:میراث آریا