جمع‌آوری سنگ و گوهرهای نادر در موزه تخصصی آمتیست
موزه تخصصی سنگ و گوهر آمتیست در ابتدا با نام تجاری مجموعه سنگ و گوهر آمتیست از تیرماه سال ۱۳۸۹ فعالیت خود را با هدف ارتقای سطح علمی در حوزه زمین‌شناسی آغاز کرد. این مجموعه توانسته با تلاش مداوم در داخل کشور و ایجاد ارتباط با سایر کشورها، اقدام به جمع‌آوری نمونه‌های نادری از سنگ‌ها، گوهرها، کانی‌ها و فسیل‌های مختلف کند. در حال حاضر بیش از ۱۵۰ نوع نمونه بی‌نظیر و زیبا از کشورهای مختلف جهان در این موزه نگهداری می‌شود.
مدیریت این مجموعه به عهده مصطفی براتیان دکتری زمین‌شناسی گرایش پترولوژی است که در ادامه گفت‌وگوی ما را با او می‌خوانید.
خودتان را معرفی کرده و از ورود و علاقه‌مندی به حوزه سنگ و گوهر برای مخاطبان بگویید.
مصطفی براتیان هستم متولد خردادماه ۱۳۶۴ در شهرستان گرگان، فعالیت خود را در حوزه سنگ و گوهر از سال ۱۳۸۹ آغاز و در حال حاضر در یازدهمین سال فعالیت تخصصی سنگ، گوهر، کانی و فسیل هستم.
از کودکی در سفرهای دور و نزدیک به جمع‌آوری سنگ از اقلیم‌های مختلف علاقه‌مند بودم، علاوه بر این فعالیت در رشته کوهنوردی به شکل نیمه‌حرفه‌ای علاقه‌ام را به حوزه زمین‌شناسی افزایش داد.
در زمان تحصیل در مقطع دبیرستان رشته علوم تجربی را انتخاب کردم و مانند خیلی از ورودی‌های این رشته سودای پزشکی و فعالیت در این حوزه را در سر می‌پروراندم، اما با آغاز دانشگاه به‌ویژه در سال دوم و با شروع درس زمین‌شناسی همه‌چیز تغییر کرد. در ترم چهارم تحصیل ضمن علاقه به زمین‌شناسی با تدریس شیوای دکتر خواجه، استاد زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان مجذوب این رشته شدم و به ادامه تحصیل در رشته زمین‌شناسی در مقطع کارشناسی ارشد مشتاق شدم، در ادامه در سال ۱۳۸۷ به دانشگاه آزاد شاهرود رشته زمین‌شناسی گرایش پترولوژی و در سال ۱۳۹۲ نیز در مقطع دکترای این رشته راه یافتم.
در دوران تحصیل در رشته زمین‌شناسی، مانند خیلی از فعالان در این حوزه علاقه‌مند به جمع‌آوری سنگ و گوهر شدم اما تصمیم به گردآوری سنگ‌هایی داشتم که علاوه بر زیبایی دارای ارزش زمین‌شناسی نیز باشند.
روند ورودم به بازار سنگ به دوران تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد باز می‌گردد. در آن زمان با حضور در شهر مشهد برای شرکت در همایش گوهرشناسی، به بازدید نمایشگاه طلا و جواهر مشهد رفتم. بالا بودن قیمت سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی این نمایشگاه موجب شد تا ایده واردات سنگ به‌صورت مستقیم از کشورهای مختلف را در سر بپرورانم.
اولین محموله‌های سنگ را در سال ۱۳۹۰ از آفریقای جنوبی و هنگ‌کنگ با هدف ایجاد نمایشگاه خانگی خریداری کردم اما با ادامه روند کار و افزایش تجربه و انگیزه در این حوزه، واردات سنگ‌های خام را از برزیل آغاز کرده و به ایجاد موزه سنگ و گوهر علاقه‌مند شدم و در نهایت با کمک خانواده توانستم مکانی برای موزه خریداری و فعالیت در این حوزه را به شکل حرفه‌ای‌تری دنبال کنم.
فعالیت موزه تخصصی سنگ و گوهر آمتیست از چه زمانی آغاز شد و چه چیزهایی در آن به نمایش درآمده است؟
فعالیت مجموعه تخصصی سنگ و گوهر آمتیست از اول تیرماه ۱۳۸۹ آغاز و در اول آبان ۱۳۹۲ موزه زمین‌شناسی گرگان رسماً افتتاح شد، در ۲۷ مرداد ماه سال ۱۳۹۵ به ثبت ملی موزه‌های خصوصی کشور رسید.
کمتر از یک سال پس از افتتاح موزه با هدف عرضه و نمایش سنگ و گوهرهای خاص ایران در کشورهای خارجی، به جمع‌آوری نمونه‌های خاص ایران روی آوردیم و سنگ‌های معمولی تا کمیاب کشور را جمع‌آوری کردیم.
در حال حاضر حدود ۱۳۰۰ قطعه نمونه‌های مختلفی از انواع سنگ، گوهر، کانی و فسیل از ۲۸ کشور مختلف دنیا در این موزه جمع‌آوری شده است.
موزه سنگ و گوهر آمتیست تنها موزه تخصصی زمین‌شناسی شمال کشور است، در مجموع حدود ۷ موزه تخصصی زمین‌شناسی در کشور وجود دارد که ۴ موزه دولتی و ۳ موزه خصوصی است و بزرگ‌ترین موزه خصوصی فعال موزه آمتیست استان گلستان است.
فعالیت موزه تخصصی آمتیست تنها در حوزه مجموعه‌داری و نمایش سنگ و گوهر است و یا در حوزه صنایع‌دستی نیز فعالیت می‌کنید؟
این مجموعه به‌صورت موازی حوزه اقتصادی،فعالیت علمی و موزه‌ای را در دستور کار قرار داده است. مجموعه تخصصی سنگ و گوهر آمتیست برند تجاری و موزه زمین‌شناسی گرگان برند علمی این مجموعه است که موازات یکدیگر کار اقتصادی و فعالیت علمی را به‌پیش می‌برند.
علاوه بر نمایش سنگ، گوهر، کانی و فسیل کشورهای مختلف، در کارگاه گوهر تراشی این مجموعه مصنوعات سنگی و جواهرات مختلف تولید می‌کنیم. در حال حاضر رویکرد اصلی مجموعه را به سمت گسترش و رونق صنایع‌دستی و هنر این مرزوبوم سوق داده‌ایم به همین دلیل تلفیق سنگ با هنرهای مختلف را نظیر مس، چوب، چرم و ابریشم در دستور کار داریم تا علاوه بر فعالیت موزه‌داری، صنایع‌دستی خلاق و زیبایی را به علاقه‌مندان عرضه کنیم.
موزه و فعالیت‌های آن در چه بخش‌هایی تقسیم‌بندی می‌شود؟
موزه زمین‌شناسی استان گلستان شامل بخش‌های معرفی کانی‌های گوهری، سنگ‌ها، فسیل‌ها، کتابخانه، مدیریت و بخش مرمت است و در قسمت اقتصادی مجموعه نیز فروشگاه محصولات صنایع‌دستی، بخش تولید دست سازه‌های سنگی از جمله نگین‌ها، بخش ساخت زیورآلات، گوهرهای رزینی و چرم و چوب نیز به مجموعه اضافه شده است.
نمونه‌هایی که در موزه به نمایش درآمده شامل جواهرات، سنگ، کانی و فسیل است و از کشورهای آسیایی نظیر افغانستان، پاکستان، هندوستان، قاره استرالیا و اقیانوسیه، آمریکای لاتین و جنوبی نظیر کشورهای برزیل، آرژانتین، چک‌اسلواکی و قاره آفریقا از جمله ماداگاسکار، آفریقای جنوبی و کنگو جمع‌آوری شده است.
در شکل‌گیری موزه با چه چالش‌هایی روبرو بودید که اکنون می‌تواند تجربه‌ای برای سایرین باشد؟
یکی از دغدغه‌های اصلی که برای ورود به حوزه موزه‌داری داشتیم دریافت مجوز بود که امیدوارم برای اقداماتی که به حوزه‌های میراث‌فرهنگی که حافظ هویت جامعه هستند دریافت مجوز و پروسه اداری تسریع شود تا علاقه‌مندان ورود به این حوزه را دلسرد نکند.
آیا در موزه تخصصی سنگ و گوهر آمتیست فعالیت‌های آموزشی نیز دارید؟
بله، برگزاری کلاس‌های آموزشی عمومی در دستور کار موزه قرار دارد. این مجموعه با تکیه بر تکنولوژی، علم و تجربه اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی گوهرتراشی و گوهرشناسی کرده است که هرکدام از این دوره‌ها به‌صورت تئوری و عملی برگزار می‌شود. فارغ‌التحصیلان پس از گذراندن یک دوره کامل تخصصی موفق به شناسایی تراش سنگ‌ها و کانی‌های قیمتی و نیمه قیمتی خواهند شد و در پایان با اخذ مدارک مربوطه می‌توانند وارد بازار کار شده و موجبات تحقق اقتصاد مقاومتی و خودکفایی بازار داخلی را فراهم آورند.
با شیوع کرونا ویروس آموزش‌هایی به شکل خصوصی برای افراد با همان تعرفه کلاس‌های عمومی برگزار می‌کنیم و علاوه بر آن امکان برگزاری دوره‌های آموزشی برای ارگان‌های مختلف نیز وجود دارد.
نقش سنگ را به خصوص از منظر اقتصادی و اشتغال چگونه ارزیابی می‌کنید.
ارزش یک سنگ خام بعد از فرآوری چند ۱۰ برابر افزایش مییابد، ایران جزو ۱۰ کشور دنیا از لحاظ وجود معادن، سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی است اما سهم ناچیزی در این زمینه در بازار جهانی را به خود اختصاص داده است که عدم توفیق در این حوزه صرفاً به بحث تحریم مربوط نیست.
کشور تایلند به‌رغم عدم برخورداری از منابع سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی، با واردات سنگ‌های خام از سایر کشورها و صرفاً در حوزه فرآوری این منابع، چندین برابر فروش نفت ایران ارزآوری دارد.
در حوزه سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی راه‌های نرفته بسیار است و با حمایت مسئولان و بانک مرکزی می‌توان اشتغال بسیار بالایی را برای جوانان ایجاد و کشور را به لحاظ اقتصادی تقویت کرد.
آیا حوزه سنگ و گوهر ظرفیت‌های صادراتی برای کشور دارد و آیا شما به این حوزه ورود کرده‌اید؟
صادرات را آغاز کردیم اما با شیوع کرونا تا حدودی متوقف‌شده است، با فروکش کردن بیماری کرونا قصد داریم دفاتری در عراق و ازبکستان برای عرضه محصولات در حوزه سنگ و گوهر ایجاد کنیم.
با وجود اینکه سنگ از قدیم‌الایام در زندگی انسان حضور دارد اما جزو اقلام زینتی محسوب می‌شود و فروش آن تحت تأثیر شرایط اقتصادی است. صادرات چمدانی بخش زیادی از صادرات حوزه سنگ را تشکیل می‌دهد که می‌تواند درآمدزایی خوبی برای علاقه‌مندان به این حوزه داشته باشد.
بهترین کشورها به لحاظ صادرات محصولات گوهرسنگ، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و همچنین کشورهای حوزه cis مانند روسیه و قزاقستان است. استان گلستان به دلیل برخورداری از مرز مشترک با ترکمنستان می‌تواند ارتباط خوبی را با کشورهای cis و اوراسیا برقرار کند و نقش پررنگی برای واردات سنگ‌های خام و فرآوری آن در استان و کشور داشته باشد.
کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس به دلیل قرابت فرهنگی و مذهبی با کشور ما می‌تواند بازار خوبی برای سنگ‌های قیمتی و نیم قیمتی ایران باشد.
و حرف پایانی…
موزه می‌تواند یکی از پتانسیل‌های گردشگری هر کشوری باشد. در بسیاری از شهرهای دنیا، موزه‌ها سنبل و نماد شهرهاست و امیدواریم با افزایش حمایت‌ها از این حوزه موزه‌داری در کشور نیز پیشرفت‌هایی که لایق و شایسته آن است را تجربه کند.
بزرگ‌ترین دغدغه‌ام شناساندن علم زمین‌شناسی به مردم است و این حوزه را با تمام پتانسیل‌هایی که دارد نتوانسته‌ایم به خوبی معرفی کنیم که امیدوارم مجموعه آمتیست با فعالیت بیشتر بتواند در این معرفی نقش خود را به‌خوبی ایفا کند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.