یزد؛ شهر قنات، قنوت و قناعت

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، امروز چهارمین سال ثبت جهانی شهر زیبای یزد در فهرست میراث جهانی یونسکوست، شهری تاریخی که در دل ایران زمین، در آب‌وهوای گرم و کویری قرار گرفته و یونسکو، آن را «منحصر به فرد، استثنایی و نمایانگر یک سنت فرهنگی و تمدنی ارزشمند» معرفی کرده است.

پرونده یزد حدود ٩ سال روی میز یونسکو بود و بالاخره ١٨ تیر ١٣٩۶ در چهل‌ویکمین اجلاس یونسکو در شهر کراکوف لهستان، کمیته میراث جهانی یونسکو، یزد را به عنوان نخستین شهر خشت خام جهان ثبت کرد.

یونسکو معتقد است «شهر یزد نمونه برجسته‌ای از محل زندگی سنتی انسان در قالب یک فرهنگ هماهنگ و همسو و تعامل‌گونه با محیط زیستی است که تحت تأثیر تغییرات غیر قابل بازگشت و آسیب‌پذیر است و مردمان این دیار تاریخی و فرهنگی به خوبی در طول قرن‌ها همسو با خشم و مهر طبیعت، زندگی کرده و فرهنگی غنی و پایدار» را پدید آورده‌اند.

اگر چه شهر یزد با بافت تاریخی به مساحت عرصه ۷۴۳ هکتار و مساحت حریم پنج هزار هکتار به عنوان نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان شهرت جهانی گرفت، آن را  با عناوینی همچون دیار بادگیرها، شهر کار و کاریز و کاهگل، دارالعباده، دارالعلم و دارالعمل، حسینیه ایران، شهر دوچرخه‌ها، شهر شیرینی، شهر قنات و قنوت و قناعت و البته شهر آتش و آفتاب هم می‌شناسند.

با ثبت جهانی شهر تاریخی یزد در سال ۹۶ نخستین پرونده یک شهر تاریخی ایران در فهرست جهانی به ثبت رسید که بیش از ٧٠٠ هکتار از اراضی شهر قدیمی یزد را در بر می‌گیرد.

یزد دارای ویژگی‌های تاریخی و منحصر به فرد معماری و حیات اجتماعی و فرهنگی است و شهروندان آن به اخلاق‌مداری، مردم‌داری، صداقت دیانت و مانند همه مردم ایران زمین به میهمان‌دوستی معروف هستند.

ساختار تاریخی و بناهای خشتی شکوهمند، تنوع فرهنگی و همزیستی مسالمت‌آمیز و غنابخش مسلمانان، زرتشتیان و کلیمیان در کنار یکدیگر،  از شاخص‌های ارزشمند جهانی شدن یزد به عنوان یک اثر بزرگ و میراث ارزشمند جهانی محسوب می‌شود.

یزد گنجینه‌ای از هنر، فرهنگ و تمدنی ایرانی را در خود دارد؛ بناهای مذهبی، بقعه، مساجد، حسینیه‌ها، زیارتگاه‌های زرتشتیان، خانه‌های تاریخی، آب‌انبارها، باغ‌های تاریخی، بادگیرها و بازارچه‌ها و مردمانی که با همه تکثر و تنوع در مذهب و دین در بطن تاریخی این شهر در کنار هم زندگی می‌کنند.

یزد با این همه شکوه و زیبایی هر گردشگر و مسافری را از تماشای معماری‌های فاخر و شگفت‌انگیز در بافت تاریخی و سنتی خود مبهوت و مجذوب و ناخودآگاه به تحسین و تکریم معماران و استادکاران ایرانی وامیدارد؛ و به گفته علی‌اصغر مونسان وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی «این شهر کویری با معماری باشکوهش، اعجاب بازدیدکنندگانش را برمی انگیزد.»

علی اصغر مونسان، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در پیامی توییتری سالگرد جهانی شدن یزد (١٨ تیرماه) را به مردمان مهمان‌نوازش تبریک گفت و یادآور شد «چهار سال پیش یزد، شهر بادگیرها و قنات‌ها، به عنوان نخستین شهر تاریخی ما با ثبت در فهرست یونسکو، جهانی شد.»

استان یزد در کنار فارس و اصفهان به عنوان مثلث طلایی گردشگری ایران مقصد اول گردشگران خارجی و اروپایی است و شهر یزد با معماری اصیل و منحصر به‌فرد، با صنایع‌دستی و هنرهای‌سنتی از دست‌ساخته‌های چوبی تا دست‌بافته‌های رنگارنگ، همیشه از اولویت‌های مقصد گردشگری تاریخی فرهنگی و حتی طبیعی علاقه‌مندان سفر به ایران است.

گردشگرانی که با تماشای ساباط‌ها و بادگیرها وقتی در میان عطر ماندگار آجرها و خشت‌ها قدم می زنند و نفس می‌کشند، با چشم خود می‌بینند چگونه یک بنای خشتی پس از قرن‌ها همچنان استوار و پا برجا ایستاده و هویت خود را حفظ کرده است.

منبع:ایرنا