میراث ماندگار المپیک‌ها چیست؟

به نقل از کلایمیت کلمبیا، شهرهای سراسر جهان در این مورد پیشنهادات مفصلی ارائه کردند تا بتوانند از نتایج این تجربیات اساسی که به سرمایه‌گذاری عظیم محلی در اماکن، حمل‌ونقل، مسکن و سایر منابع نیاز دارد، اطمینان حاصل کنند اما مزایای ماندگار بازی‌های المپیک برای شهرها چیست؟ آیا بازی‌های المپیک به نفع جمعیت‌های محلی به ویژه مناطق کم درآمد است؟ آیا آنها پایداری محیط‌زیست را بهبود می‌بخشند؟ و آیا آنها می‌توانند فرصت‌های شغلی، تحصیلی و مسکن را گسترش می‌دهند؟

بازی‌های توکیو موارد جذابی در مورد جمعیت محلی ارائه می‌دهد. از این گذشته، این بازی‌ها در میانه بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ در حال انجام است. دویدن، شنا کردن، پریدن و همه نوع فعالیت ورزشی بدون تماشاچی انجام می‌شود و این در کوتاه‌مدت باعث کاهش چشمگیر درآمد محلی خواهد شد اما برگزاری این رویداد با توجه به میزان قابل‌توجه آمار پایین واکسیناسیون در ژاپن جای سوال دارد. در ابتدای ماه، فقط ۱۲.۶۵ درصد از جمعیت ژاپن به‌طور کامل در مقابل این بیماری واکسینه شده بودند، در حالی که میزان افراد واکسینه‌شده در کشورهایی مانند آمریکا و انگلیس بیش از ۴۰ درصد بود.

بازی‌های ۲۰۲۱ نمونه‌ای از یک المپیک معمولی نیست اما ارزش این را دارد که نگاهی تازه به ایده رویدادهای مهم ورزشی بین‌المللی به‌ عنوان موتورهای توسعه جامعه و اقتصادی بیندازیم که آیا برای جوامع محلی ارزشمند هستند؟ آیا این رویدادها به کاهش نابرابری‌ها و گسترش فرصت‌ها کمک خواهند کرد و یا اختلافات موجود را بیشتر می‌کنند؟ جذب سرمایه در این رویدادها  بسیار مهم است همچنین اطمینان از توزیع و استفاده از این سرمایه برای جمعیتی که بیشترین بهره را از این منابع می‌برند کاملا متفاوت خواهد بود.

طی دهه‌های اخیر کمیته بین‌المللی المپیک(IOC) مقابله با برخی موارد را آغاز کرده است. سازمان ملل‌متحد رویدادهای ورزشی بین‌المللی را برای همسویی با اهداف توسعه پایدار(SDG) تشویق کرده است. در سال ۲۰۱۵ مجمع عمومی سازمان ملل‌متحد به نقش مهمی که ورزش در حمایت از دستور کار ۲۰۳۰ سازمان ملل برای توسعه پایدار دارد، اشاره کرد.

گزارش IOC منتشر شده در دسامبر ۲۰۱۷ نگرانی‌ها درباره میراث ماندگار بازی‌های المپیک را برطرف کرد. این گزارش رویکردی را شامل می‌شود که درباره در نظر گرفتن و مستند کردن تاثیرات طولانی‌مدت بازی‌هاست. این اهداف تاکید می‌کند که تعهد IOC برای اطمینان از این‌ است که بازی‌ها بسیار فراتر از وقوع به جوامع محلی کمک کنند و این موارد باید در فرایند انتخاب در نظر گرفته شوند. در نتیجه، شهرهایی که بازی‌های معاصر را برگزار می‌کردند ملزم به ارائه میراث ماندگار هستند.

شهرها در بیشتر موارد، با تضمین میراث ماندگار از این رویدادها، چالش‌های مختلفی را تجربه کرده‌اند. اول این‌که بازی‌های المپیک معمولا به امکانات جدید (آپارتمان‌های مسکونی، میادین و پیست‌های ورزشی، زمین‌های ورزشی و تجهیزات) زیادی نیاز دارند. این ساختارها زیرساخت‌های اضافی در شهرها ایجاد می‌کنند که نگهداری آنها هزینه در بر خواهد داشت و ارزش طولانی‌مدت ندارد. ثانیا، تاثیر اقتصادی ناشی از این رویداد در مناطق خاص جغرافیایی در مجاورت پارک المپیک متمرکز می‌شود. اینها اغلب مناطقی هستند که تقریبا غیرقابل دسترس هستند. سوم، مقررات زیست‌محیطی وضع شده به‌منظور اطمینان از یک محیط سالم و تمیز برای بازی‌ها اغلب پس از رویداد خاتمه می‌یابند و هیچ تاثیر پایداری باقی نمی‌گذارد. به‌علاوه، فضاهای پارک المپیک برای این‌که در شرایط عادی مفید واقع شوند، به تغییر شکل قابل‌توجهی نیاز دارند. آنها همچنین به اشکال جدید حمل‌ونقل عمومی نیاز دارند تا به‌طور منظم در دسترس باشند و این چالش‌ها پیچیده‌ هستند. برخی از نمونه‌های اخیر بازی‌های المپیک نوید مزایای ماندگار محلی را داده‌اند و سعی در ارائه آن دارند.

بازی‌های المپیک ۲۰۱۶ ریو

بازی‌های المپیک ریو همانند بازی‌های توکیو، با توجه به چالش و نظارت دقیق سلامتی و ایمنی برگزار شد. این بازی‌ها حدود ۱۳ میلیارد دلار هزینه در برداشت. آنها وعده گردشگری را به عنوان راهی برای ایجاد اشتغال کوتاه‌مدت دادند. ریو همانند دیگر بازی‌ها، سرمایه‌گذاری‌های مختلف زیرساختی از جمله ۳۱ ساختمان مسکونی با ۳۶۰۴ آپارتمان را در اطراف یک دهکده المپیک تسریع کرد که بعد از رویداد فروخته شد.

پارک تفریحی شهر راک (City of Rock) نیز ایجاد شد اما این ساختارها در مناطقی بودند که بیشتر شهروندان محلی به آن دسترسی نداشتند. کمیته برگزاری بازی‌های المپیک ریو برنامه توسعه پایدار را برای بررسی تاثیرات زیست‌محیطی این بازی‌ها بر جامعه میزبان اجرا کرد. مدال‌های توزیع شده در طول بازی‌ها از مواد بازیافتی ساخته شده بودند و یک برج شهر خورشیدی، انرژی بخشی از شهر و دهکده المپیک را تامین می‌کرد. با این حال، این بازی‌ها تقریبا ۳.۶ میلیون تن کربن تولید کردند که مربوط به ساخت‌وساز جاده و ساختمان به همراه انتشار آلودگی سفرهای هوایی بین فرودگاه‌ها، استادیوم‌ها و هتل‌ها بود. این بازی‌ها همچنین فرصت تعامل و ارائه فرصت‌های آموزشی جدید را برای کودکان و جوانان فراهم کرد.

بازی‌های المپیک ۲۰۱۲ لندن

بازی‌های لندن در جامعه‌ای با درآمد کم در شرق لندن برگزار شد. پارک المپیک در مکانی ایجاد شد که تا حد زیادی آلوده و غیرقابل دسترسی بود و از طریق برنامه تملک زمین، اصلاح و توسعه به دست آمد. در سال ۲۰۱۳، پس از بازی‌ها، مسئولیت تغییر پارک المپیک به شرکت توسعه میراث لندن واگذار شد. کار این شرکت شامل تبدیل تاسیسات المپیک به تقریبا ۱۰ هزار خانه جدید، دو مدرسه ابتدایی، یک دبیرستان، ۹ مهد کودک، سه مرکز بهداشتی و تعدادی اجتماعات چند منظوره، اوقات فراغت و فرهنگ بود. بازی‌ها همچنین منجر به گسترش حمل‌ونقل عمومی شدند. طرح‌های مختلف محلی تسریع یا گسترش یافتند. به‌طور کلی، تغییرات در شرق لندن به‌طور موقت با میزبانی بازی‌ها تسریع شد اما پیشرفت‌های طولانی‌مدت مشاهده نشد.

توکیو

توکیو رویکردهای مختلفی را با توجه به محیط زیست، آموزش، اشتغال و سایر زمینه‌ها پیشنهاد کرده است. رویکرد بازی‌ها به مکان، جنبه اصلی میراث زیست‌محیطی بوده است. آنان بیشتر از برخی دیگر از بازی‌های المپیک از مکان‌های موجود (۵۸ درصد) استفاده می‌کنند (مکان جدید ساخته نشده است). همچنین کمپین‌های مختلف کاهش دی‌اکسیدکربن (CO۲) شهری، با توجه به شیوه‌های پایدار زیست‌محیطی به بازی‌ها متصل می‌شوند. کمیته سازماندهی استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی و پیل سوختی با تاثیر اندک محیطی را ترویج می‌کند و در محل برگزاری از مواد بازیافتی استفاده می‌کنند. برگزارکنندگان این بازی‌ها در زمینه‌های مختلف راهبردی با دفتر محیط‌زیست دولت کلان‌شهر توکیو همکاری کرده‌اند و در آن توجه به محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی نیز گنجانده شده است. این مکان‌ها از طریق جمع‌آوری و بازیافت آب باران در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کنند، از درختان محافظت و برای طراحی و ساخت اماکن، حیات‌وحش را حفظ کرده‌اند.

مشارکت شهروندان با پروژه‌هایی مانند مشارکت سراسری توکیو ۲۰۲۰،   ابتکاری داوطلبانه برای به حداکثر رساندن تاثیر بازی‌ها، در این رویکرد گنجانده شده است. از آوریل ۲۰۱۷، کمیته سازماندهی توکیو یک برنامه آموزشی ملی(Yoi Don – Get Set) برای ارتقای ارزش بازی‌های المپیک و پارالمپیک برای دانش‌آموزان در سراسر ژاپن آغاز کرد. مدارسی که از این موارد استفاده کرده‌اند، گواهینامه ویژه دریافت می‌کنند.

دولت در سال ۲۰۱۷ برآورد اقتصادی و سایر آثار مرتبط با برگزاری بازی‌های توکیو را محاسبه کرد و در مورد اشتغال، تخمین زده است که تقریبا ۱.۳ میلیون نفر در سراسر توکیو و ۱.۹۴ میلیون نفر در سراسر ژاپن ازجمله مراحل آماده‌سازی و برگزاری بازی‌ها مشغول به کار شوند و فرصت‌های شغلی پس از برگزاری بازی‌ها ادامه خواهد داشت. در حالی که این برآوردها قبل از بررسی تاثیرات بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ در نظرگرفته شده است، نشان می‌دهد که توکیو به‌عنوان شهر میزبان، از طریق بازی‌ها فرصت‌های شغلی پایداری را به دست خواهد آورد. دولت ژاپن در مورد فرهنگ، برنامه «Beyond۲۰۲۰» را در سال ۲۰۱۷ برای ترویج فعالیت‌هایی که فرهنگ‌های غنی و متنوع منطقه‌ای کشور را برجسته می‌کند، آغاز کرد. اما بیماری همه‌گیر تاثیر مهم بازی‌ها را به‌طور جدی مختل کرده است و عدم حضور تماشاگر منجر به کاهش میلیاردها دلار درآمد آن خواهد شد.

از جهاتی، زمینه بهداشت عمومی پیرامون این بازی‌ها یک چالش شدید برای مزایای جامعه بازی‌های المپیک است. با توجه به تداوم شیوع ویروس، مردم محلی به شدت با برگزاری این رویداد مخالف هستند و باید منتظر ماند و دید که المپیک در سال‌های آینده چه مواردی برای جمعیت توکیو به ارمغان خواهد آورد.

منبع:ایسنا