لوح بابلی 3700 ساله که قدیمی‌ترین نمونه هندسی تاریخ است

حتی اگر ریاضیدان نیستید، ممکن است در مورد قضیه فیثاغورث در مدرسه شنیده باشید. این روش برای محاسبه طول اضلاع مثلث‌های قائم به نام فیثاغورث ریاضیدان و فیلسوف یونانی در قرن 6 پیش از میلاد نامگذاری شده است. به سادگی، این قضیه می‌گوید که مربع یک پا از مثلث قائم الزاویه، به علاوه مربع پای دیگر، برابر با مربع هیپوتنوز است. معلوم می‌شود که دانش این خاصیت مثلث‌های قائم در واقع قبل از فیثاغورث است.

در این راستا، مقاله اخیر منتشر شده در Foundations of Science یک لوح گلی قدیمی بابلی را توصیف می‌کند که ثابت می‌کند نقشه برداران قدیمی از آنچه به عنوان سه گانه فیثاغورث شناخته می‌شود، برای تقسیم دقیق سرزمین خود استفاده می‌کردند.

سه گانه فیثاغورث مجموعه اعدادی است که قضیه فیثاغورث را برآورده می‌کند و طول ضلع‌های مثلث قائم‌الزاویه را نشان می‌دهد. ساده‌ترین مثال مجموعه اعداد سه، چهار و پنج است.

این ویژگی توانایی سه گانه‌های فیثاغورث برای تولید مثلث‌هایی با زاویه راست است که دکتر دانیل منسفیلد از دانشکده ریاضیات و آمار علوم UNSW معتقد است، این امر در بابل قدیم (OB) از اهمیت حیاتی برخوردار بوده است. دکتر منسفیلد در حال ردیابی لوحی بود که در سال 1894 میلادی در استان بغداد عراق حفر شده بود. سپس، او این اثر را در مجموعه موزه باستان‌‌شناسی استانبول در ترکیه کشف کرد.

لوح سفالی که با نام Si.427 شناخته می‌شود، حاوی نمودار و متن خط میخی (یک سیستم نوشتاری باستانی) است. خالق آن نقشه‌بردار زمین باستانی در دوره 1600 تا 1900 دوره بابل قبل از میلاد بود که علامت‌گذاری روی آن با قلم معمولی نوشتن انجام شده است.

به گفته دکتر منسفیلد، این تنها نمونه شناخته شده از سند کاداستر مربوط به دوره بابل قدیم است و نقشه‌ای است که توسط نقشه‌برداران برای تعیین مرزهای زمین استفاده می‌شد.

با این حال، این تنها دلیلی نیست که این لوح هندسی یک سند تاریخی خاص است. دکتر منسفیلد متوجه شد که مثلث‌ها و مستطیل‌هایی که در خاک رس آن حک شده‌اند به نظر می‌رسد که زاویه‌های بی‌نظیری از خطوط عمود نمایش می‌دهند. این نشان می‌دهد که نقشه‌بردار یک روش ریاضی برای اطمینان از محاسبات خود درنظر گرفته بود و بر اساس آن کارهای خود را پیش می‌برد.

پس از بررسی دقیق‌تر، دکتر منسفیلد متوجه شد که نقشه‌بردار از مثلث‌های فیثاغورث برای ایجاد مثلث‌هایی با زاویه‌های کامل استفاده می‌کرد. در واقع تا زمانی که نسبت ضلع‌ها حفظ شود، می‌توان آن‌ها را تا هر اندازه‌ای مقیاس‌بندی کرد.