بازگشت آجرهای دوره «مناییان» به ایران

مجموعه آجرهای لعابدار ایرانی که متعلق به حکومت «مناییان» است به ایران بازگردانده شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا به نقل از آرت نیوزپیپر، مجموعه‌ای از آجرهای تزئنی ایرانی که قدمت آنها به حدود ۷۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد به این کشور استرداد داده شد. این اموال که به یغما رفته بودند در یک انبار در کشور سوئیس کشف شدند. آجارهای منقوش لعاب‌دار باستانی به ایران بازگردانده شده‌اند و پس از کاهش موج کرونا در این کشور برای علاقمندان به نمایش گذاشته خواهند شد.

تعداد این آثار ارزشمند ۵۱ عدد گزارش شده و اندازه هرکدام به یک فوت (حدود ۳۰ سانتی‌متر) می‌رسد. نقوش مختلفی مثل شیر، گاوهای بالدار با سر انسان، چهره‌های اساطیری، پرندگان شکاری، گوزن، گل و اشکال هندسی روی این آجرها نقش بسته است. این آثار متعلق به منطقه «قلایچی» از مهم‌ترین محوطه‌های باستان‌شناسی در غرب ایران و در شمال شهر «بوکان» هستند. این شهر باستانی پایتخت پادشاهی «مناییان» بود.

این منطقه توسط یک کشاورز در دهه ۷۰ میلادی کشف شد. این احتمال وجود دارد که آجرهای کشف شده برای تالار ستون‌دار ارگ «قلایچی» باشند. اگرچه این کشف خوشایند بود اما حفاری‌های نامناسب و غیرقانونی سبب آسیب‌های فراوان در این منطقه تاریخی شد. در برخی از موارد، حفاری به وسیله بولدرز انجام شده است.

سال ۱۹۸۵، حفاری رسمی در این مطقه انجام شد اما به دلیل جنگ میان دو کشور ایران و عراق، جستجو در منطقه متوقف شد. حفاری رسمی به مدت ۱۴ سال مسکوت ماند و تا سال ۱۹۹۹ هیچ فعالیت رسمی در این منطقه انجام نشد  اما حفاری‌های غیررسمی جریان داشته است. این حفاری رسمی ثمره چندانی نداشت و تنها چند قطعه آجر شکسته به دست آمد.

یک فروشنده آثار باستانی ایرانی که در سوئیس ساکن است با «جان کورتیس» مدیر بخش خاورمیانه موزه بریتانیا در سال ۱۹۹۱ تماس گرفت. این تماس به منظور فروش مجموعه‌ای از آجرهای از آجرهای قلایچی برقرار شده بود. مدیر این موزه به شهر «چیاسو» در نزدیکی ایتالیا سفر کردتا این آثار را ببیند. او به فروشنده هشدار داد که آین آثار باستانی به صورت غیرقانونی از ایران خارج شده‌اند و باید به این کشور بازگردانده شوند اما این توصیه نادیده گرفته شد.

این آجرها تا سال ۲۰۰۸ در این انبار باقی ماندند. صاحبان این انبار، مالیات خود را پرداخت نکردند و مسئولان چیاسو این انبار با محتویات آن را توقیف کردند. پس از توقیف انبار، دولتمردان سوئیسی از ماجرا آگاه شدند و موضوع را پیگیری کردند. مدیر بخش خاورمیانه موزه بریتانیا به همراه یک وکیل انگلیسی با موزه تهران تماس گرفتند و ایران به طور رسمی خواهان بازگشت آثار باستانی خود شد.

بررسی‌های اولیه این آجرهای نقش‌دار نشان می‌دهد که مانیان از هنر والایی برخوردار بوده‌اند نقوش گاوهای بالدار با سر انسان تحت تاثیر آثار آشوری خلق شده‌اند.

منبع:ایلنا