آرامگاه نادرشاه

آرامگاه نادرشاه واقع در شهر مشهد محل دفن موسس سلسله افشاریه در ایران و یکی از جاذبه­ های مهم گردشگری مشهد بعد از حرم امام رضا (ع) می­باشد. سازه این آرامگاه که در مجموعه باغ موزه نادری قرار گرفته توسط هوشنگ سیحون در سال ۱۳۴۲ خورشیدی طراحی و ساخته شد و در تاریخ ۱۸ آذر ۱۳۵۴ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران  با شماره ۱۱۷۴ به ثبت رسید. این بنا دو تالار موزه را در خود جای داده ‌است، یک تالار موزه شامل اسلحه­ های دوران گوناگون تاریخ ایران و تالار دیگر آثار نفیسی همچون سلاح­ها و آثار مرتبط با عصر نادر شاه و همچنین کلنل محمدتقی خان پسیان را دربرگرفته است.

تاریخچه

جسد نادر شاه پس از کشته شدن وی بنا به وصیت خودش در زمان حیات در آرامگاه کوچکی واقع در بالاخیابان (خیابان شیرازی) مشهد به خاک سپرده شد. بنای اولیه آرامگاه در سال ۱۱۴۵ هجری قمری، روبروی حرم امام رضا از خشت و گل و ساخته شده بود. املاک اطراف آرامگاه به زمین­های موقوفه اختصاص داده شد گرچه پس از پایان حکومت افشاریه این زمین­ها توسط وارثان آن فروخته و آرامگاه نیز ویران شد.

در سال ۱۲۹۴ خورشیدی همزمان با دوران پهلوی اول، به کوشش عبدالحسین تیمورتاش ملقب به سردار معظم طرح بازسازی آرامگاه به مجلس ارائه شد.

ملک الشعرای بهار نیز همراه با تیمورتاش، از این طرح در مجلس حمایت کرد. سرانجام در سال 1296 توسط قوام‌السلطنه حاکم خراسان در همان محل آرامگاه تازه‌ای برای نادرشاه ساخته شد. ساختمان این آرامگاه تا سال ۱۳۳۵پا برجا بود.

در خلال سال­های ۱۳۳۶تا ۱۳۴۲ خورشیدی همزمان با دوران پهلوی دوم مقبره­­ای با شکوه توسط انجمن آثار ملی ایران با طراحی خاص هوشنگ سیحون ساخته و در ۱۲ فروردین ۱۳۴۲ با حضور محمدرضا پهلوی بازگشایی شد.

باغ موزه نادری طی دوران جمهوری اسلامی و در اواخر سال ۱۳۸۶ مورد بهسازی و مرمت قرار گرفته و سه سال پس از آن فیلمی به کارگردانی علی حسن‌زاده در مورد این مکان دیدنی به تصویر کشیده شد. این باغ موزه تماشایی امروزه تحت مدیریت سازمان میراث فرهنگی اداره می‌شود.

وضعیت فعلی مجموعه

مجموعه کنونی باغ موزه نادری در یک باغ با مساحتی بالغ بر ۱۴۴۰۰ متر مربع ساخته شده و شامل سکوی دوازده پله‌ای، قبر نادر شاه و پوششی خیمه ­ای روی قبر می­باشد. مساحت تقریبی بنای آرامگاه نادرشاه افشار12000 متر مربع می­باشد و از سه ایوان غربی، شرقی و جنوبی متصل به یکدیگر و سه راهرو و سه راه پله تشکیل گردیده است. ساختمان داخلی آرامگاه در فضایی مربع شکل با ابعاد ۱۵ در ۱۵ متر و با ارتفاع 5/2 متر ساخته شده است. سقف این فضا ارتفاع 6 متر ارتفاع دارد و ستونهایی از سنگ یکپارچه با ارتفاع 26/2 در آن قرار دارد.

عمده مصالحی که در ساخت آرامگاه مورد استفاده قرار گرفته ­اند سنگ‌هایی از جنس گرانیت بوده که از کوهسنگی مشهد به دست آمده است؛ همچنین دیوارهای داخلی مقبره نادر شاه نیز از سنگ‌های مرمر اُخرایی رنگ مراغه ساخته شده است. از آن جا که نادر شاه به سبک عشایری و چادر نشینی زندگی می­کرده است پوشش آرامگاه به مانند چادر عشایری ساخته شده تا سبک زندگی وی را تداعی کند.

یک مجسمه تماشایی از نادرشاه سوار بر اسب و سه تن دیگر به دنبال وی که به دستان پر توان ابوالحسن صدیقی ساخته شده به همراه یک غرفه کتاب و دو تالار برای موزه‌ دیگر بخش­های باغ موزه نادری را تشکیل می­دهند. یک توپ جنگی در نزدیکی آرامگاه نادر شاه واقع شده که در دوران افشار از پرتغالی‌ها غنیمت گرفته شده است.

آرامگاه محمد تقی خان پسیان ملقب به سردار خراسان نیز در بخش شمالی باغ موزه نادری واقع شده است. وی اولین فرد ایرانی بود که توانست دوره‌ی خلبانی را با موفقیت بگذراند. او حکومتی خودمختار را در خراسان تشکیل داد اما توسط قوام السلطنه سرکوب شد. سنگ مزار محمد تقی خان پسیان نیز توسط مهندس هوشنگ سیحون طراحی شده است.

تلفن 05132224888

 آدرس: مشهد- خیابان شیرازی، نبش چهار راه شهدا (نادری سابق)

 ساعت بازدید بهار و تابستان 07:30 الی 19:00

ساعت بازدید پائیز و زمستان 07:30 الی 17:00