جزییاتی از اقدامات استحکام‌بخشی در پاسارگاد

مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد از برپایی و فعالیت کارگاه‌های ساماندهی و مرمتی برپا در این مجموعه میراث جهانی سخن گفت.

به گزارش خبرنگار ایلنا، افشین ابراهیمی (مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد) درخصوص فعالیت‌هایی که طی سال جاری در پاسارگاد در جریان است، گفت: درحال حاضر چند کارگاه فعال در پایگاه میراث‌جهانی پاسارگاد وجوددارد. سه کارگاه‌ها در کاروانسرای مظفری، یک کارگاه در برج سنگی و دو کارگاه در تل تخت دایر است.

او با اشاره به پایان عملیات احداث پلکان دسترسی به تل تخت گفت: استحکامات دفاعی تل تخت که تخت سلیمان نیز نامیده شده، از جمله آثار موجود در مجموعه میراث جهانی پاسارگاد است که در فاصله ۲۳۰۰ متری شمال شرق آرامگاه کوروش بر بلندای تپه طبیعی قرار دارد. از آنجا که امکان دسترسی گردشگران به بقایای معماری تل تخت دشوار بود از این رو از آبان سال گذشته درصدد ساخت پلکانی برای دسترسی به آن برآمدیم که تا مهر ۱۴۰۰ به طول انجامید. طرح اجرایی این مسیر بازدید پیشتر در شورای فنی پارسه – پاسارگاد به تایید و تصویب اعضا رسیده بود. این مسیر پلکانی شکل به طول ۱۳۰ متر و عرض ۷/۱ متر (به طور میانگین) با اسکلت فلزی و رویه چوبی (تخته پوش) ساخته شده و از پای تپه تا تل تخت را دربرمی‌گیرد.

به گفته او، مرحله نخست عملیات حفاظت از ساختارهای خشتی جبهه شرقی تل تخت پاسارگاد یکی دیگر از کارگاه‌های این بخش است که طی ماه‌های گذشته فعال بوده و تقریبا با انتهای فعالیت خود رسیده است. با وجود چندین فصل کاوش در خلال سال‌های ۱۳۴۲-۱۳۴۰ (استروناخ) و ۱۳۸۶-۱۳۸۵ (کالیری و عسکری) در جبهه شرقی تل تخت و آشکار شدن شواهد مهم تاریخی، اما تاکنون برنامه حفاظتی خاصی در مورد بقایای معماری خشتی انجام نشده بود از این رو تحت تاثیر عوامل جوی و محیطی دچار فرسایش شده بودند. جدا از اجرای‌اندود کاهگل بر سطح تمام بقایای معماری خشتی که گسترده‌ترین عملیات حفاظتی جبهه شرقی تل تخت را شامل می‌شود، حذف پوشش گیاهی هرز، حذف آثار و شواهد حضور و لانه‌سازی جانوران، شیب‌بندی سطوح و احداث مسیرهای سطحی و اضطراری دفع آب، از دیگر موارد پیش بینی شده برای ساماندهی وضعیت موجود بود که انجام شد.

ابراهیمی از ساماندهی بلوک‌های سنگی آواری در صفه تل تخت پاسارگاد به عنوان یکی دیگر ازکارگاه‌های فعال در پایگاه میراث جهانی پاسارگاد یاد کرد و افزود: صفه تل تخت را باید جزء اولین نمونه‌های صفه‌سازی در دوره هخامنشی دانست. در این روش با به کارگیری بلوک‌هایی در ابعاد بزرگ بر فراز تپه، اقدام به ساخت سکویی سترگ شده که علاوه بر ایجاد سازه‌ای با هیبت، خود به عنوان شالوده سازه‌های بالادستی مورد استفاده قرار می‌گرفت. صفه تل تخت البته بر اثر گذر زمان و تحت تاثیر عوامل محیطی و انسانی در بسیاری از بخش‌ها دچار تخریب و فروپاشی شده است با این وجود همچنان جذاب است. بررسی‌های میدانی، ضرورت انجام چنین اقدامی را حداقل در پنج نقطه از صفه تل تخت مسجل نمود. از این رو، محل اصلی هر بلوک از روی ابعاد بلوک‌های ردیف‌های هم جوار مشخص و پس از پاکسازی فضای مورد نظر، بلوک آوار شده بدون هر گونه دخالتی در جای خود قرار خواهد گرفت تا بتوانیم دیواره صفه را احیا کنیم. امیدواریم این کار تا فروردین ۱۴۰۱ محقق شود. است.

مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد در ادامه به ساماندهی صفه بنای برج سنگی پاسارگاد اشاره کرد و گفت: از دو سال گذشته تاکنون طی سه مرحله ساماندهی برج سنگی را انجام دادیم که بازپیرایی و خواناسازی پلان صفه برج مدنظر بود. در حال حاضر این بنا بر اثر گذشت زمان، رها شدگی، تجمع و نفوذ آب باران، حفاری‌های غیر مجاز، سرقت بست‌های فلزی، به یغما رفتن بلوک‌های سنگی، کم توجهی به اقدامات حفاظتی و پاره‌ای عوامل دیگر، به شدت آسیب دیده و فقط دیواره ضلع شمال غربی اثر نسبتا پا برجا مانده است. سایر دیوارها و مابقی قسمت‌ها کاملا فرو ریخته و بلوک‌های سنگی در هم شکسته، بر روی هم آوار و در اطراف پراکنده شده‌اند. در نتیجه این اتفاقات، صفه بنا از حالت اولیه خود خارج و شکل و شمایل آن بسیار مخدوش شده. با هدف خواناسازی پلان معماری صفه و برطرف کردن آشفتگی‌های موجود عملیات ساماندهی این بخش آغاز شد. از این رو مستندسازی، پاکسازی، قطعه یابی، دوباره چینی و وصالی در برنامه این کارگاه قرار گرفته است تا صفحه شکل اصلی خود را پیدا کند.

آغاز عملیات استحکام بخشی و احیای ساختمان ضلع غربی کاروانسرای مظفری پاسارگاد یکی دیگر از کارگاه‌های فعال در پایگاه میراث جهانی پاسارگاد است که ابراهیمی درباره آن گفت: در این بخش نیز ۳ کارگاه فعال است و خواناسازی پلان معماری صحن کاروانسرا و ایجاد نمایشگاهی برای نمایش آثار بدست آمده از اهداف فعالیت در این بخش به حساب می‌آیند. نباید فراموش کرد که تعداد قابل توجهی اثر و شی تاریخی شامل ظروف سفالین، پایه ستون، نقوش برجسته و سنگ نبشته‌های میخی، سنگ آسیاب، سنگ قبر و قطعاتی از سرستون، استودان، آتشدان به همراه یافته‌های ریز و درشت دیگر همچنان در محل پایگاه نگهداری می‌شوند. معدودی از این یافته‌ها که در نتیجه کاوش‌های علمی به دست آمده‌اند، دارای شناسنامه هستند و اطلاعات آن‌ها ثبت شده است. مابقی از آنجا که غالباً به صورت اتفاقی یافت شده‌اند و یا توسط اهالی اهدا گردیده‌اند و یا اینکه از حفاران غیر مجاز به دست آمده‌اند فاقد شناسنامه و نظام طبقه‌بندی هستند. نظر به استاندارد نبودن محیط و شرایط نگهداری آثار و لزوم ساماندهی هر چه سریعتر یافته‌های موجود، در نخستین گام اقدام به تهیه فرمت شناسنامه بر اساس ماهیت اشیاء مخزن شد.

منبع:ایلنا

در حریم بازنگری شده پاسارگاد هویت آثار و شرایط زیست مردم در نظر گرفته شده است

افشین یزدانی (مشاور حریم محوطه میراث جهانی پاسارگاد) با اشاره به اهمیت تاریخی پاسارگاد درخصوص بازنگری در حریم این مجموعه میراث جهانی توضیحاتی ارائه داد.

کم و بیش اهمیت تاریخی پاسارگاد بر همگان معلوم است. کوروش بیانگذار نخستین قدرت سیاسی در جهان است که گستره وسیعی از آسیای مرکزی تا جنوب آسیا و تا کرانه‌های دریای مدیترانه و مصر و سودان و بخش‌هایی از کشور لیبی در آفریقا را زیر سلطه خود گرفت و از اینرو نخستین پایتخت این قدرت سیاسی جهانی یعنی پاسارگاد بیانگر نقطه عطفی در تاریخ جهان در ۲۵۵۰ سال پیش از میلاد مسیح محسوب می‌شود که تا قرن‌ها تأثیر خود را بر بخش بزرگی از جهان باقی گذاشت و پایه گذار ایران به عنوان یکی از کهن‌ترین کشورهای جهان گردید که تا به امروز سرفراز و سربلند به حیات خود ادامه می‌دهد.

از سوی دیگر شخصیت ویژه و برجسته کوروش که به عنوان یک سردار و رهبر جهانگشا که در ۵۵۰ سال پیش از میلاد مسیح برپایه عدل و مروت رفتار می‌کند موجب ارتقای اهمیت و جایگاه منطقه پاسارگاد گشته است. آوازه شخصیت او در همان دوران باستان چنان است که هرودوت که تنها چند دهه پس از وی زندگی می‌کند و ارتباط نزدیک با ایران دوران هخامنشیان دارد به صراحت می‌گوید که ایرانیان کوروش را پدر خطاب می‌کردند و یونانیان او را شخصیتی نمونه و اسطوره‌ای برای رهبری مردم می‌دانستند به گونه‌ای که حتی سردار مهاجمی چون اسکندر رفتاری از سر احترام و ارادت به حضور آرامگاهش دارد.

احترام به بنای آرامگاه کوروش در سده‌های بعد هم به شکل‌های مختلف خود را نمایان ساخت به گونه‌ای که در حدود ۶۵۰ سال پس از ورود اسلام به ایران، آرامگاه کوروش با نام آرامگاه مادر سلیمان نبی بدل به نقطه مرکزی یک مسجد با طراحی خاص گردید به گونه‌ای که خود در میان و دورادورش را رواقی از ستون‌های منتقل شده از دیگر بناهای باستانی احاطه کرده بود. احترام و ارادت به شخصیت نهفته در آرامگاه در قالب مراسم‌ها و آیین‌های محلی تا پیش از بدل شدن منطقه به یک مرکز گردشگری ادامه داشت.

مجموعه بناها و آثار برجای مانده از دوران باستان در منطقه پاسارگاد در دشتی سرسبز و مرغزار با جوی‌های آب روان و دریاچه دست ساز قرار داشته و شامل مجموعه‌ای از یک دژ مستحکم، باروهای خشتی عظیم، کاخ‌های تشریفاتی و کوشک‌های کوچک، آتشگاه و محلی برای نیایش اهورامزدا و البته آرامگاه می‌شد که بخش‌هایی از آن‌ها تا به امروز و پس از گذشته هزاران سال بدست ما رسیده است.

مجموعه بناهای پاسارگاد در سال ۱۳۱۰ و با شماره ۱۹ در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسید و تحقیقات باستان‌شناسی و مرمتی و حفاظتی در آن آغاز شد. برای مدت چند سده و تا حدود دهه ۵۰ خورشیدی مردم مجاور آرامگاه در قلعه‌ای سکونت داشتند که مادر سلیمان نام داشت. پیش از انقلاب بنا بر برنامه‌هایی که در زمینه ساخت یکی از بزگترین موزه‌های خاورمیانه و تبدیل منطقه به یک قطب گردشگری وجود داشت هرگونه ساخت و ساز بیرون از قلعه در حریم ممنوعه قرار گرفته بود اما سال‌ها بعد، ساکنان قلعه با سرعت و شدت بسیار اقدام به ساخت و ساز در زمین‌های کشاورزی کردند و حتی قلعه‌ای را که می‌توانست به عنوان یک قطب گردشگری مورد استفاده قرار گیرد را با خاک یکسان کردند و جایش را زمین خاکی فوتبال درست کردند! چنین رفتارهایی در حقیقت موجب یک نوع آشفتگی در ساخت و ساز در منطقه شد. در سال ۱۳۸۳ و با ثبت شدن مجموعه پاسارگاد در فهرست میراث جهانی و تبیین و تصویب حریم حفاظتی و ضوابط مربوطه انتظار می‌رفت که شرایط تغییر کند اما واقعیت آن است که جز اقداماتی در محدوده عرصه مجموعه، مدیریت میراث فرهنگی در زمینه ساماندهی ساخت و سازها، حریم منظری و مسائلی چون برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی ضعیف و ناکارآمد عمل کرد و به هیچ عنوان نتوانست حداقل تعاملات را با مردم و دیگر ارگان‌های دولتی فراهم نماید. کافی است با کارنامه مدیران سخنوری که طی این سال‌ها مدیریت پایگاه میراث جهانی پاسارگاد را برعهده داشته‌اند بنگرید و مشاهده می‌کنید که دریغ از یک جلسه با مردم بومی، دریغ از اقدام مؤثر برای تبیین نعمتی که مردم بومی از آن به عنوان یکی از شاخص‌ترین مجموعه‌های میراث جهانی برخوردارند، دریغ از یک طرح اجرایی در زمینه نماسازی و جداره‌سازی ساختمان‌ها و یا رایزنی با دیگر سازمان‌های دولتی در انجام اقدامی برای حفظ زیست محیط منطقه، دریغ از همکاری نزدیک با شهرداری شهر در اجرای پروژه‌های شهری.

هر چند انتقادهای بسیاری از عزت الله ضرغامی ریاست وزارت خانه میراث فرهنگی شد اما صادقانه باید بگویم که مسوولیت شرایط نابسامانی که امروزه در پاسارگاد حاکم است به گونه ای که نه دوستداران و متخصصان و دلسوزان میراث فرهنگی از آن خشنود هستند و نه مردم محلی، مستقیما برعهده کسانی است که نزدیک به دو دهه مسوولیت را در منطقه برعهده داشتند و علیرغم صرف هزینه‌های بسیار و بودجه های فراوان از تهیه و اجرای یک طرح ساده اجرایی در موضوع معماری و نماسازی ناتوان بودند. به عنوان مثال مدیریت‌های سابق پاسارگاد بجای رسیدگی به مسائل روز و مشکلات محوطه و تعامل با مردم، اقداماتی چون ام.دی اف کردن در و دیوار پایگاه را در اولویت خود قرار داده بودند. همان افراد تعهدات خود را پیرامون پروژه بازنگری حریم پاسارگاد به انجام نرساندند که اگر چنین کوتاهی‌هایی نبود قطعا امروزه حریم جدید و روزآمد مورد تصویب و ابلاغ قرار گرفته بود.

اما در اینجا چند نکته را بنده به عنوان مشاور بازنگری حریم پاسارگاد و به عنوان فردی که از جزئیات موضوع و جنبه‌های کارشناسی آگاهی دارد لازم می‌بینم که بیان کنم:

1. نکته نخست آنکه، چندی پیش سخنانی مطرح شد که مجموعه میراث جهانی پاسارگاد مانع و محدودیت برای رشد و توسعه شهر مادرسلیمان ایجاد کرده است که البته وارونه نشان دادن واقعیت است. باید تأکید کرد که به طور کلی از اساس، رشد و توسعه روستای کوچک مادرسلیمان مدیون وجود همین آثار پاسارگاد بوده است و شهر شدن آن در ابتدای دهه ۹۰ نیز به دلیل مجاورت با آثار باستانی پاسارگاد بوده است. در حالی که امروزه مادرسلیمان جمعیتی کمتر از ۲۰۰۰ نفر دارد دارای شهرداری و اعتبارات مربوطه است و به مدد حضور هزاران گردشگر دارای ده‌ها فروشگاه است که مردم محلی نخستین ذینفعان آن هستند و دیگر مشاغل خدماتی در حوزه گردشگری در آن فعال است. هر چند این‌ها با آنچه که باید باشد بسیار تفاوت دارد اما در همین حال شاهد هستیم که مرکز جمعیتی بزرگتری به نام ابولوردی که تنها دو هزار متر با آرامگاه فاصله دارد و جمعیتی نزدیک به ۳۰۰۰ نفر دارد اما در مسیر بازدید گردشگران نیست، همچنان به عنوان یک روستا به حیات خود ادامه می‌دهد و از اقتصاد وابسته به گردشگری محروم است. از این رو مردم ساکن در مادرسلیمان رشد و توسعه روستای خود را و تبدیل شدن آن به شهر و منفعت حاصل از بازدید گردشگران را همه مدیون وجود آثار ارزشمند ملی و جهانی پاسارگاد هستند.

2. باید اذعان کرد که رسیدگی به منظر و بهبود شرایط ظاهری مادرسلیمان به عنوان مقصد هزاران گردشگر مشتاق پیشینه تمدنی ایران از داخل و خارج به نفع کشور و آبروی دولت و کشور است اما با اظهار تأسف در حال حاضر گردشگران در حالی که در پاسارگاد به جهت جنبه‌های معماری و باغسازی و هنر دوران باستانی شاهد قله‌های اوج و شکوه هستند اما همین گردشگران وقتی که از روستا/ شهر مادرسلمیان عبور می‌کنند شاهد ضعف نسل ما در ساماندهی منظر و رعایت اصول و مبانی پایه معماری و شهرسازی هستند.

3. نخستین حریمی که برای محوطه میراث جهانی پاسارگاد در سال ۱۳۸۳ تهیه شد اگرچه به خودی خود بهتر از هیچ بود اما به شدت گریبانگیر مسائل کارشناسی، حفاظتی و حقوقی بود. طراحی خطوط عرصه با کمترین دانش باستان‌شناسی توسط معمارانی ترسیم شد که حتی منطقه را بدرستی نمی‌شناختند و تنها خطوطی را از روی نقشه برای محوطه ترسیم کرده بودند خطوطی که به ظاهر بیانگر عرصه، حریم درجه یک، دو و سه بودند اما از کمترین ارتباط معنایی با مفاهیم مرتبط با عرصه و حرائم برخوردار هستند تا آن جا که در خیلی جاها این خطوط با یکدیگر تلاقی می‌کنند و بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند یا در جایی بیشتر شبیه به خطوط زیگزاگی هستند که حتی بدون پیروی از شرایط پستی و بلندی‌ها بیشتر به کار دست یک کودک بر روی نقشه می‌ماند! کیفیت پایین حریم مصوب پاسارگاد در سال‌های گذشته موضوع پنهانی نبوده و عدم تلاش برای بازنگری و تدوین و تصویب یک حریم کارشناسی شده را بایستی از کوتاهی‌های مدیران پایگاه و معاونت میارث کشور به شمار آورد. اگرچه سفر جناب آقای ضرغامی و اظهارات ایشان با انتقادهای بسیاری مواجه شد اما به باور من ایشان اتفاقا با سفر به پاسارگاد و اختصاص اعتبار برای تکمیل موزه آن که آن هم داستان پرغم و درازی دارد توجه خود را به مجموعه میراث جهانی پاسارگاد نشان دادند و از اینرو باید مدیرانی که این سال‌ها با کوتاهی خود پاسارگاد را به اینجا رساندند که چه در حوزه حرائم حفاطتی و چه در حوزه منظر و محیط زیست با مشکلات جدی و پیچیده مواجه شده، پاسخگو باشند نه وزیری که هنوز بیش از چند هفته بر نشستن بر مسند ریاستش نگذشته است. از سوی دیگر باید یاداور شد که یکی دیگر از اثرات مثبت سفر وزیر محترم به پاسارگاد دمیدن انرژی و خروج انفعال در میراث فرهنگی بود که این سال‌ها در پیگیری امور و البته بازنگری حریم پاسارگاد شاهد آن بودیم اولویتی که هر روز که از آن می‌گذشت به جهت هویتی و منظر، صدمات بیشتری بر پیکر این مجموعه ارزشمند وارد می‌کرد.

4. به عنوان مشاور بازنگری حریم پاسارگاد که از سال ۹۷ به طور مستمر پیگیرموضوع بوده‌ام باید تصریح کنم که در جریان بازنگری حریم پس از موضوع حفاظت و نگهداری عرصه و حریم مجموعه میراث جهانی پاسارگاد موضوع مردم و مشکلات آن‌ها مورد توجه اکید قرار گرفته و از همان روز نخست نشست‌های بسیاری با شهرداری، فرمانداری و مردم و اهالی انجام شده و تلاش شده تا جایی که به پیکر و هویت و اصالت آثار آسیبی وارد نگردد در چارچوب ضوابط دقیقی که در هماهنگی با کارشناسان پایگاه میراث جهانی و اداره کل میراث فارس تدوین شده و در حال حاضر در حال نهایی کردن آن‌ها هستیم، شرایط زیست مردم محلی نیز ارتقا یابد. در مورد برداشت آب‌های زیرزمینی که حساسیت‌های به حق زیادی را برانگیخته است ضمن توجه به تمام نگرانی‌های موجود از امکان ایجاد فرونشست‌ها و تغییر زیست بوم منطقه، تأکید ما بر کنترل دقیق میزان برداشت و ممنوعیت کشاورزی غرقابی و لزوم تسریع در روند اجرای شیوه‌های آبیاری نوین و پربازده در منطقه است. همچنین در رابطه با بازسازی و احیای منظر فرهنگی مجموعه میراث جهانی تأکید بر آزادسازی بخشی از سازه‌های مسکونی نزدیک و مشرف به بنای آرامگاه و دیگر آثار است به گونه‌ای که فاصله ۳۰۰ متری سازه‌های مسکونی با آرامگاه به حدود ۵۰۰ متر افزایش یابد و البته در کنار آن به پشتوانه تدوین ضوابط دقیق اجرایی، ارتفاع مجاز ساخت و سازها در بخش‌هایی از  ۴.۵ متر موجود به ۷.۵ متر افزایش یابد تا ضمن ایجاد یک گشایش بزرگ در حوزه مسکن از رشد خزنده و تصرف اراضی منطقه نیز جلوگیری گردد. از سوی دیگر تأکید ما بر اجرای کمربند سبز حفاظتی برای استتار ساخت و سازهای روستایی است و در یک کلام این که تلاش‌ها بر این جهت شکل گرفته که با تصویب حریم جدید به عنوان یک طرح مدیریتی و راهبردی بالادست در منطقه، هم محوطه و آثار ارزشمند میراث جهانی و هم مردم شریف ساکن در پیرامون آن از منافع بیشتری بهره ببرند.

منبع:ایلنا

از «ورکانه» زیباترین روستای رنسانسی ایران چه می‌دانید؟

«روستایی از سنگ» عبارتی که احتمالا بعد از دیدن «ورکانه» به ذهنتان می‌آید. این روستای سنگی در پاییز یکی از زیباترین روستاهای ایران می‌شود. در ادامه گزارشی می‌خوانید از دیدنی‌ها و جاذبه‌های این روستای نمونه گردشگری استان همدان.

به گزارش همشهری آنلاین، روستایی از سنگ؛ این احتمالا عبارتی است که بعد از دیدن «ورکانه»، روستای نمونه گردشگری استان همدان، به ذهنتان می‌آید، آن چیزی که ورکانه را برای مسافران تماشایی کرده، بافت دیدنی روستاست؛ کوچه‌پس‌کوچه‌ها و خانه‌های سنگی، روستا را تبدیل به یک منطقه شگفت‌انگیز کرده؛ چراکه برخلاف خانه‌های چوبی روستایی مناطق شمال و خانه‌های خشتی و گلی سایر مناطق روستایی ایران خانه‌های اینجا سنگی است و تصویری متفاوت از آنچه تاکنون از یک روستا در ذهن دارید، پیش چشمتان می‌آورد. نام روستا هم احتمالا بی‌ارتباط با این بافت سنگی نیست. «ورکان» در گویش محلی به معدن می‌​گویند. معادن سنگی اطراف روستا احتمالا در سال‌های دور و چیزی حدود ۴۰۰ سال پیش فعال بوده و ورکانه را به شمایل امروزی‌اش درآورده. شاید هم اسم روستا وجه تسمیه دیگری هم داشته باشد؛ اما هرچه باشد، این روستای سنگی در پاییز زردرنگ یکی از زیباترین روستاهای ایران می‌شود.

روستایی سینمایی

روستای زیبای ورکانه که به نام روستای رنسانسی هم مشهور است، با کوچه‌​ها و خانه​‌های سنگفرش لوکیشن فیلم‌های مختلفی است، علی شاه‌حاتمی لوکیشن فیلم جدید خود «پرواز مرغابی‌ها» را اینجا انتخاب کرد و ابراهیم فروزش هم فیلم «شیر تو شیر» را براساس داستان هوشنگ مرادی‌کرمانی در روستای ورکانه ‌می‌سازد.

هوا سرد است

قبل از حرکت حتما لباس گرم و کفش کوهنوردی همراه ببرید. اگر با اطراف ورکانه آشنایی ندارید، حتما با یک بلد سراغ ارتفاعات بروید. آب معدنی هم همراه ببرید؛ چون در بقالی‌های ورکانه خبری از بطری‌های آب معدنی نیست.

چطور برسیم؟ | به​‌ سوی سنگ​‌آباد

در جاده همدان ـ ملایر باید به سمت خروجی سد اکباتان حرکت کنید و چند روستا را رد کنید تا به ورکانه برسید.

خودروی شخصی: اول باید به همدان برسید و از آنجا به سمت جاده همدان – ملایر بروید. پس از خروج از شهر و تقریبا پنج کیلومتر رانندگی در سمت راست جاده تابلوی به سمت «سد اکباتان» خودنمایی می‌کند. وارد مسیرِ این جاده شوید و پس از عبور از سد اکباتان و روستاهای «یلفان»، «شمس‌آباد» و «علی‌آباد» به ورکانه می‌رسید. مسافت ۳۰ کیلومتری همدان تا ورکانه را نیم ساعته طی خواهید کرد.

تاکسی: اگر از خودروی شخصی خبری نیست، باید از تاکسی‌های خطی و سواری ورکانه استفاده کنید. ابتدا از میدان امام(ره) (میدان مرکزی شهر همدان) به خیابان شهدا و بعد به خیابان اراک بروید. کنار گاراژ قدیمی، نزدیک میدان امام‌حسین(ع)، تاکسی‌ها منتظر مسافر هستند تا آنها شما را به روستا ببرند.

چطور بگردیم؟ | گردش در سنگفرش

قبل از گردش در ورکانه اول خودرو را در محوطه پارکینگ اول روستا پارک و بعد گردش را شروع کنید.

برای بهتر گشتن در روستا، باید محله‌های آن را خوب بشناسید. محله «درب مسجد»، قدیمی‌ترین محله روستا، مسجد و حمام و مخابرات دارد. ورودی روستا از محله «کردها» در شرق روستاست. «خرمن‌جا» محل تجمع اهالی است و «عباس‌آباد» هم خانه‌های تازه‌ساز دارد و همسایه رودخانه است. اما غیر از محله‌های پیچ‌در پیچ روستا دیدنی‌های زیاد دارد:

کوچه‌گردی: چیزی که در ورکانه توجه‌ را جلب می‌کند، بافت سنگی روستاست، از کوچه​‌های سنگی گرفته تا خانه​‌هایی با دیواره​‌های سنگی. کوچه‌ها عرض کمی دارند و بعد از بازسازی چراغ‌های روشنایی شب‌های اینجا را زیباتر کرده.

طبیعت اطراف روستا: طبیعت روستا کوهستانی است و ارتفاعات آن معمولا به دره‌های زیبایی ختم می‌شوند که رودخانه‌های دائمی و فصلی دارند. دره‌های «یوردِ صفرخان»، «تخته‌سنگ»، «جن‌درّه» و «سوبلاغ» در جنوب و جنوب شرقی بیرون روستا محل خوبی برای گذراندن یک بعدازظهر خنک هستند.

بقعه غیب: بقعه غیب در محله «درب مسجد» روستا قرار دارد و اهالی ارادت خاصی به او دارند. پنج​شنبه و جمعه محوطه این آرامگاه خیلی شلوغ است.

قلعه‌ مهری خانم: اگر از ورکانه دو کیلومتر به طرف جنوب بروید، به بقایای یک قلعه که به قلعه «مهری خانوم» معروف است، برمی‌خورید. اهالی می‌گویند اینجا متعلق به مهری، دختر خان قدیمی روستاست. در کنار بقایای این قلعه می‌توانید یک اصطبل سنگی بزرگ را هم ببینید که در زمان پهلوی دوم به عنوان اصطبل دربار در بهار و تابستان مورد استفاده قرار می‌گرفته.

کجا بمانیم؟ | اقامت بکر

ورکانه مدرسه، مسجد و خانه بهداشت و اقامتگاه بومگردی دارد. علاوه بر این می‌توانید ویلا و سوئیت نیز در این روستا اجاره کنید. همچنین شاید بتوانید بعد از هماهنگی با شورای روستا، شب را در این مدرسه این روستا بگذرانید.

منبع:همشهری

اکوتوریسم راهکاری برای اقتصاد و محیط‌زیست

در بوم گردشگری صرفاً دیدار مطرح نیست بلکه آموزش محیط‌زیست و نفع‌رسانی به جوامع محلی و غیره ضروری و واجب است.

اصطلاح «بوم‌گردی» اخیراً رواج پیداکرده است و منظور از آن، سفر به مناطق محلی و اقامت در اقامتگاه‌های روستایی و محلی است. به این‌گونه از گردشگران که به دیدار از بوم سامانه و طبیعت زنده می‌پردازند، نام اکو توریست یا بوم گردشگر داده‌شده است. بسیاری از کشورها بخش هنگفتی از درآمد خود را از بوم‌گردشگران خارجی تأمین می‌کنند.

در ایران توسط فرهنگستان معادل طبیعت‌گردی نام‌گذاری شده است که با توجه به ظهور زمین‌گردی در چند دهه اخیر در ایران و جهان این واژه با معادل‌سازی طبیعت‌گردی صحیح نخواهد بود و بهتر است اکوتوریسم را معادل بوم‌گردشگری نامید.

به‌عبارت‌دیگر معادل فارسی «طبیعت‌گردی» هر نوع گردشگری در طبیعت است و لزوماً اکوتوریسم نیست. در طبیعت‌گردی طبیعت برای استفاده انسان آماده و تجهیز می‌شود ولی در اکوتوریسم انسان خود را برای حضور صحیح و خردمندانه در طبیعت آماده می‌سازد.

ازآنجاکه چالش‌های گسترده صنعت گردشگری حتی در شاخه اکو توریسم خصوصاً در دو دهه گذشته عمدتاً حاصل نبود دیدگاه ترکیبی اقتصادی اجتماعی و محیط‌زیستی است.

الگوی اکوتوریسم پایدار مبتنی بر مشارکت مردمی با هدف واکاوی ادبیات پژوهشی اکوتوریسم و ارائه شمایی یکپارچه از مفهوم اکوتوریسم مشارکتی انجام‌ شده است.

در الگوی اکوتوریسم مشارکتی پیشنهادشده، بخش‌های مدیریت، برنامه‌ریزی، آموزش و پژوهش و مشارکت تمام ذی‌نفعان خصوصاً مردم بومی در جوامع مقصد به‌عنوان بخش‌های موردنیاز به دستیابی به اکو توریسم پایدار شناخته شدند.

به‌طورکلی الگوی ارائه‌شده نشان می‌دهد که اگر اکو توریسم مشارکتی در معنای واقعی خود محقق شود، می‌تواند به‌عنوان سفری کم‌کربن و دوستدار طبیعت مطابق با اهداف کلان ترسیمی در اصول هفده‌گانه توسعه پایدار موجب پایداری بهره‌مندی از خدمات اکوسیستمی، رفاه جوامع بومی و رضایت حداکثری اکوتوریست‌ها شود.

منبع:میراث آریا

طعم به‌یادماندنی گردشگری در ژاپن

امروزه در جهان انواع مختلف گردشگری به گونه‌ای پیش می‌رود که برای گردشگران با نیازها، سلایق و ذائقه‌های گوناگون سازگار و خوشایند باشد؛ در این میان گردشگری غذا از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. بیشتر نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که بهترین، ماندگارترین و البته خوش طعم‌ترین خاطرات اکثر گردشگران در دنیا مربوط سفر کردن برای لذت بردن از طریق تجربه خوردن و نوشیدن در مقاصد مختلف گردشگری است این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که غذاها از اجزای جدایی‌ناپذیر تجربه گردشگری هستند و به طور چشمگیری به عنوان یکی انگیزه‌های اصلی سفر و از شاخص‌های مهم بسیاری از گردشگران قبل از انتخاب مقصد است.

اگر یکی از اهداف گردشگران را آشنایی با فرهنگ هر منطقه بدانیم؛ باید از غذای آن منطقه به خوبی بهره‌مند شویم. غذاهای بومی و سنتی هر جامعه برآمده از دل تاریخ و جغرافیای آن جامعه است و عوامل متعددی در شکل‌گیری آن دخالت دارند غذاها در دنیا علاوه بر آنکه نمایانگر تفاوت‌های قومی و طبقاتی افراد هستند؛ با زبانی ویژه راوی ساختار فرهنگی جوامع مختلف نیز هستند بنابراین می‌توان غذا را به عنوان یکی از حامل‌های اصلی فرهنگ هر جامعه هم دانست. در ادامه سعی بر آن شده است که به معرفی برخی از لذیذترین طعم‌ها در یکی از محبوب‌ترین کشورهای جهان از نظر گردشگران غذایی پرداخته شود.

ژاپن کشوری ملقب به داشتن بهترین رژیم غذایی دنیا

غذا مسئله‌ای بسیار جدی در ژاپن است. ژاپنی‌ها وقت بسیاری را صرف آماده‌سازی، خوردن و قدردانی از غذاهایشان می‌کنند. این میزان توجه و وسواس نسبت به غذا را در کمتر جایی از جهان می‌توان دید. در این کشور اکثر مواد غذایی به صورت کاملا ارگانیک استفاده می‌شوند و معمولا از روش طبخی استفاده می‌کنند که ویتامین‌ها و ارزش غذایی مواد حفظ شوند؛ که این مهم در دنیای امروز بیشتر گردشگران را با هدف خوردن غذا، راهی این کشور می‌کند. در غذاهای ژاپنی سبزیجات، سس سویا، انواع ماهی و غذاهای دریایی، برنج و گوشت گاو نقش مهمی دارند و حداقل سه مورد از موارد مذکور را در اغلب غذاهای اصیل این کشور می‌بینیم.

سوشی 

شاید سوشی معروف‌ترین غذای ژاپنی در سراسر جهان باشد. اگرچه این روزها خوردن سوشی در اکثر کشورها معمول است، اما سفر به ژاپن بدون امتحان این غذا در سرزمین مادری‌اش به پایان نخواهد رسید. از عناصر ثابت و اصلی در میان انواع مختلف سوشی برنج با طعم سرکه بعلاوه انواع غذاهای دریایی از جمله ورقه‌های نازک ماهی خام است که در داخل برگ جلبک ریخته و سپس برگ جلبک را مثل دلمه پیچیده و یا قطعه قطعه کرده و سرو می‌کنند.

نودل

نودل‌ها موادی هستند که با تنوع زیاد، در تهیه غذاهای ژاپنی نقش ویژه‌ای دارند. این غذای بسیار محبوب از آرد گندم درست می‌شود سپس در سس سویا و سس مخصوص ماهی خوابانده شده و در نهایت گوشت، غذاهای دریایی سرخ شده و سبزیجات به آن اضافه می‌شود. از نظر بیشتر گردشگران نودل اودن با تمپورای میگو، به دلیل تضاد دلپذیری که بین نودل نرم و میگوی ترد سرخ شده وجود دارد یکی از خوشمزه‌ترین انواع نودل است؛ که سرو آن با چاپستیک‌های ژاپنی (چوبک یا وسیله‌هایی رایج برای خوردن غذا در آسیای شرقی) لذت و جذابیت زیادی برای گردشگران دارد. درکنار نودل اودن اگر می‌خواهید طعم غذای اصیل ژاپنی را بچشید، نودل سوبا را تست کنید. سوبا گندم سیاه ژاپنی است که در ترکیب بسیاری از غذاهای ژاپنی استفاده می‌شود. نکته جالب درباره نودل سوبا از نظر گردشگران غذا این است که این غذای لذیذ در زمستان به صورت گرم و در تابستان خنک سرو می‌شود.

سوکیاکی

سوکیاکی از غذاهای هیجان‌انگیزی است که همان لحظه روی میز پخته شده و به صورت کاملاً گرم و تازه سرو می‌شود. در این غذا گوشت به صورت برش‌های نازک با سبزیجات تازه و ادویه‌های مخصوص به صورت کاملاً حرفه‌ای در آب پخته می‌شود. سوکیاکی به دلیل طرز پخت ویژه خود دارای طرفداران زیادی در بین مردم ژاپن و همچنین گردشگران است.

یاکیتوری

یاکیتوری از غذاهایی است که به دلیل مواد اولیه و طرز تهیه‌اش با مذاق ما ایرانی‌ها سازگاری دارد. در این غذا گوشت مرغ به سس سویا و سرکه مخصوص آغشته شده و با چوب‌های کوچک بر روی زغال گریل می‌شود. یاکیتوری انواع مختلف دارد مانند کباب سینه مرغ، پوست مرغ و کباب پیاز و مرغ. هرکدام این مرغ‌های گریل شده بسیار خوش‌بو، لذیذ هستند.

گیودون

گیودون یک غذای بسیار خوش‌طعم ژاپنی است. این غذا به‌اندازه‌ای محبوب است که در برخی از رستوران‌های ژاپن به صورت انحصاری ارائه می‌شود. گیودون از گوشت گوساله و پیاز به همراه ادویه‌ها و سس‌های مخصوص تهیه شده و در نهایت با برنج دم شده سرو می‌شود. گیودون علاوه بر طعم عالی و فوق‌العاده ظاهری فریبنده و اشتهاآور دارد.

تاکویاکی

اکثر گردشگران غذا که به ژاپن سفر می‌کنند علاقه‌ی زیادی به تست غذاهای دریایی در این کشور دارند تاکویاکی یک غذای مخصوص دریایی است که با اختاپوس تهیه می‌شود. در این غذا اختاپوس را کامل له کرده و در تابه مخصوص سرخ می‌کنند. سپس به صورت اسنک‌های گرد در ظرف چیده و با سس مخصوص تزیین می‌کنند. از نظر بیشتر گردشگران اروپایی تاکویاکی غذایی متفاوت و خوش‌طعم است. که معمولاً به عنوان عصرانه و همراه با ترشی زنجبیل میل می‌شود.

رامن

رامن یکی از غذاهای معروف و بین‌المللی ژاپنی است. پس از شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم، به دلایل مختلف تولید برنج در این کشور به شدت کاهش یافت. در همین دوران، رامن که با نودل آرد گندم پخته می‌شد در بین ژاپنی‌ها محبوبیت پیدا کرد. در ژاپن، رامن غذایی نوستالژیک محسوب می‌شود و تقریبا هر جا که غذا و نوشیدنی عرضه می‌شود رامن نیز وجود دارد.

در کشور ژاپن علاوه بر انواع غذاهای سالم که منجر به سلامتی، نشاط و افزایش طول عمر می‌شوند؛ نوشیدنی‌هایی نظیر چای سبز بدون طعم دهنده و چای سیاه کوچا نیز طرفداران زیادی دارد که با طعم و عطردل انگیزشان و نحوه سرو متناسب با رسوم و سنن مخصوص به هر منطقه تاب مقاومت را از گردشگران می‌گیرد و آن‌ها را از لذت این نوشیدنی‌ها بی‌بهره نمی‌گذارد. در واقع ترکیب خاطرات خوب با طعم غذاها معمولا یادگاری است که گردشگران از سفر به ژاپن با خود به همراه می‌برند.

در نهایت باید این نکته را مد نظر قرار داد که گردشگری غذا در اکثر کشورها بخصوص کشور مورد اشاره، فقط شامل پشت میز نشستن و سفارش و میل کردن غذا در مقصد نیست؛ بلکه بازدید از مزارع و محل‌های تولید محصولات اولیه غذا و بازارهای فروش این محصولات و مشاهده نحوه طبخ غذا به شیوهای محلی و سنتی، که میراث گذشتگان در استفاده از مواد طبیعی هستند همه و همه تجربه گردشگر از گردشگری غذا را شکل می‌دهند که می‌تواند روایتگر آداب خاص آن منطقه، کمبودها و فراوانی‌های مواد غذایی، آشنایی با محصولات بومی و نحوه سازگاری مردم محلی با مواد موجود و در دسترس باشد. ناگفته نماند که بسیاری از گردشگران غذا پس از بازگشت از سفر و رسیدن به کشور خود برخی از غذاهایی را که در مناطق مختلف میل کرده‌اند طبخ می‌کنند و همین امر به سادگی غذا را به عاملی تبدیل می‌کند که از طریق آن انتقال فرهنگ صورت می‌پذیرد.

منبع:میراث آریا

دژ ناشناخته صعلوک، بر فراز تاریخ خراسان شمالی

این دژ تاریخی در بخش شمال غربی دشت اسفراین، دریکی از دره‌های باریک جبهۀ جنوبی کوه سالوک به نام دره زاری قرار دارد. قلعه بر روی یک برون‌زد صخره‌ای بسیار مرتفع و غیرقابل نفوذ در ۴ کیلومتری شمال روستای زاری از توابع دهستان دامن‌کوه شهرستان اسفراین واقع‌ شده است. این بخش از ارتفاعات در پهنۀ منطقۀ حفاظت‌شدۀ سالوک قرار دارد و ازنظر حیات‌وحش و رویش گیاهی پوشش مناسبی دارد و زیستگاه پرندگان و حیوانات بسیاری همچون آهو، قوچ و میش است. همچنین گونه‌های مختلف گیاهان، درختان و درختچه‌ها مانند ارس، سرو کوهی، زرک/ قره‌میغ، آلوچه وحشی، ریخوک، زالزالک، نسترن وحشی، افرا، کرکو، گز، انجیر و گردو در دره‌ها و ارتفاعات منطقه یافت می‌شود.

درون قلعه مجموعه‌ای از ساختمان‌های فروریخته و درهم‌شکسته است، ولی با توجه به وسعت بیش از یک هکتاری مجموعه (۱۲هزار و ۶۰۰ مترمربع) منطقاً می‌توان تصور کرد که در آن دست‌کم ۵۰ اتاق کوچک، انباری و مخزن آب وجود داشته است.

احتمالاً محل اقامت فرمانده قلعه در مرتفع‌ترین بخش صخره، در منتهی‌الیه شرقی قلعه قرار داشت و برج‌ها و استحکامات بخش غربی برای سکونت نگهبانان و سایر افراد پادگان استفاده می‌شد و در بخش‌های میانی اتاق‌های کوچک متحدالشکل و نیز چند مخزن نگهداری مایعات وجود دارد که می‌توانسته‌اند در آن آب، شراب، عسل یا اقلام مشابه را ذخیره کنند.

در پای دیواره جنوبی صخره و در دره‌های باریک و عمیق رودی جریان دارد که بی‌تردید شبکه آب قلعه به آن وابسته بوده و منبع اصلی تأمین آب ساکنین قلمداد می‌شده و آب‌انبارها را با آب آن پر می‌کرده‌اند. قلعه ازنظر معماری با ترکیب دیوار سنگ‌چین و ملاط ساروج، آجر و تراش صخره‌ها ساخته‌شده و نقشه آن کاملاً از وضعی پستی‌وبلندی و شیب صخره پیروی می‌کند.

در این قلعه از رخساره‌های طبیعی و محیط فیزیکی به کامل‌ترین و صورت و بهترین مزیت استراتژیکی بهره‌گیری شده، به‌نحوی‌که بی‌درنگ احساس قدرت و صلابت را به انسان القاء می‌کند. تنها یک نقطه ضعیف در ساختار طبیعی قلعه در برابر حملات دشمن وجود دارد و آن در صخره‌های شیب‌دار شمالی است که امروزه باوجود ریزش و تخریب استحکامات روی شیب آن بازهم به‌راحتی دست‌یافتنی نیست و اگر باروبندی شود کسی را یارای درنوردیدن آن نیست. با وجود این اگر هم‌زمانی قلعه به مدد تجهیزات نظامی همچون منجنیق، دژ کوب و سنگ‌اندازهای مهیب (که مغولان پیوسته از آن بهره می‌بردند) تسخیرشده باشد، باید از همین دامنه شمالی بوده باشد.

مجموعه استحکامات، فضاهای مسکونی و انباری قلعه بر روی شیبی در امتداد شرق به غرب ساخته‌شده‌اند، در پایین‌ترین بخش شیب، در منتهی‌الیه غربی یک فضای مستطیل شکل به طول ۱۷ متر و عرض ۷ متر وجود دارد که با چهار برج مستحکم در دیواره غربی پشتیبانی می‌شود و باوجودی اینکه دیوار بنادر بخش غربی ۲۱۰ سانتی‌متر ضخامت دارد، ولی به دلیل قرار داشتن درشیب، برج‌های نگه‌دارنده به آن اضافه‌شده است.

این برج‌ها که اکنون ۵ متر از ارتفاع آن‌ها سالم باقی‌مانده، توپر هستند و با توجه به باریک شدن آن‌ها در قسمت فوقانی فضای داخلی و مورداستفاده نداشته و فقط به دلایل زیبایی‌شناختی با این شکل ساخته‌شده‌اند، دیواره‌های شمالی و جنوبی این فضا با توجه به اینکه عمود بر شیب ساخته‌شده، ضخامت کمتری دارند و دیواره شرقی آن در صخره تراشیده شده است، این بخش از قلعه به‌واقع برجسته‌ترین و سالم‌ترین بخش باقی‌مانده در مجموعه است و به‌غیراز یک گودال بزرگ حفاری قاچاق و تخریب بدنه یکی از برج‌ها به دست حفاران قاچاق آسیب جدی به آن وارد نشده است.

صعلوک کلمه‌ای عربی به‌معنای دزد است و در بوستان سعدی به معنی درویش هم آمده است. برهان قاطع سالوک را دزد و راهزن می‌داند ولی باید فارسی صعلوک باشد که درویشان و تهی‌دستان عرب را بدان نام خوانند و گروهی از فقرای عرب بودند که راهزنی می‌کردند و می‌گفتند ما حق خویش از قبل عطایای مسلمین برگیریم و هرچه راهزنی می‌کردند می‌گفتند سلطان را خبر کنید که فلان مبلغ‌ها را صعلوکان گرفته‌اند. المنجد گوید: «صعالیک العرب لصوصهم و فقرائهم» و ازقضا سالوک نیز به همین معنی است و چنانکه صاحب برهان پنداشته دزد و خونی و رهزن نیستند بلکه فقرایی بودند که گرد هم آمده و به نام اخذ حق خود از بیت‌المال احیاناً به راهزنی و طغیان مشغول می‌شدند.

قلعه صعلوک نمونۀ برجسته‌ای از معماری نظامی است که موضع استراتژیک آن و استفادۀ ماهرانه از منابع طبیعی، علیرغم موقعیت دشوار و صعب‌الوصولش، آن را از داشتن مواد و ذخایر غذایی و آب مطمئن می‌ساخت و به‌این‌ترتیب می‌توانست ماه‌ها و حتی سال‌ها در برابر محاصرۀ طولانی دشمن مقاومت کند.

این بنای تاریخی در اصل به‌عنوان مکان نیایشی (آتشکده/آرامگاه) عملکرد داشته است که به دلایلی جایگاه خود را در بین مردم محلی ازدست‌داده و به فراموشی سپرده‌ شده است. پس‌ازاین بنا مورد بی‌توجهی واقع‌شده و از گزند آسیب‌های روزگار در امان نمانده و به‌شدت تخریب‌ شده است.

بنای تاریخی قلعه صعلوک با شماره ۲۹۴۳۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

منبع:میراث آریا

خراسان جنوبی نیازمند راه‌اندازی موزه‌های تخصصی بیشتری است

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی گفت: استان نیازمند راه‌اندازی موزه‌های تخصصی بیشتری است.

علی شریعتی‌منش، روز گذشته ۶ آبان‌ماه اظهار کرد: خراسان جنوبی در حال حاضر دارای ۱۸ موزه متعلق به اداره‌کل و بخش خصوصی است که این موزه‌ها در شهرستان‌های بیرجند، قاین، فردوس، سرایان، طبس، بشرویه و نهبندان قرار دارند.

به گزارش ایسنا، به نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی، معاون میراث‌فرهنگی استان افزود: موزه عروسک، موزه منسوجات و لباس‌های سنتی، موزه ورزش، موزه فسیل متعلق به بخش خصوصی و موزه وقف متعلق به اداره‌کل اوقاف در بیرجند، موزه خصوصی میراث زمین در طبس و موزه مردم‌شناسی بشرویه از جمله موزه‌های خصوصی در استان است، اما جایگاه موزه‌های دولتی نظیر کشاورزی، پزشکی، صنعت، عشایر، روستا، مدرسه، علوم، نفت، پست و موزه آب و … باقی‌مانده است.

شریعتی‌منش ادامه داد: بنای ارگ بهارستان بیرجند از سوی اداره‌کل آب منطقه‌ای استان به منظور ایجاد موزه آب تملک شده و مطالعات آن نیزتوسط مشاوراداره‌کل مذکور پایان یافته است.

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی بیان کرد: پیشینه کشاورزی، پزشکی و صنعت و همچنین بافت‌های روستایی بکر و منحصر بفرد استان، خراسان جنوبی را مستعد ایجاد چنین موزه‌هایی کرده که البته تاکنون محقق نشده است؛ در برخی استان‌ها این موزه‌ها راه‌اندازی شده و با استقبال مردم و گردشگران مواجه شده است که امیدواریم این اقدام فرهنگی بزودی صورت پذیرفته و شاهد تاسیس موزه‌های تخصصی توسط نهادهای دولتی باشیم.

منبع:ایسنا

جذب گردشگر همچنان نقطه ضعف دریاچه «چیتگر»

رئیس کمیته گردشگری شورای شهر تهران ضمن تاکید بر لزوم توجه به مسائل روحی و روانی شهروندان در توسعه تهران گفت: این همه ساخت و ساز صورت گرفته اما چند جا مانند دریاچه چیتگر و پل طبیعت ساخته شده تا مردم با حضور در آنها احساس آرامش کنند و از زندگی در تهران لذت ببرند؟ هیچ کاری برای سلامت روان مردم نکردیم و آنوقت می گوییم که امروز مردم پرخاشگر شده اند. ما باید جسارت ایجاد چنین فضاهایی را داشته باشیم.

به گزارش ایسنا،‌ سیداحمد علوی در حاشیه بازدید از دریاچه شهدای خلیج فارس به عنوان قطب گردشگری غرب تهران بر لزوم جذب بیشتر گردشگر و حضور اقشار مختلف جامعه در این مجموعه تفریحی – گردشگری تأکید کرد.

وی ضمن تأکید بر لزوم طراحی اماکنی مانند دریاچه چیتگر گفت: سالهاست در توسعه تهران توجهی به مسائل روحی و روانی شهروندان نشده است، این همه ساخت و ساز صورت گرفته اما چند جا مانند دریاچه چیتگر و پل طبیعت ساخته شده تا مردم با حضور در آنها احساس آرامش کنند و از زندگی در تهران لذت ببرند؟
وی ادامه داد: هیچ کاری برای سلامت روان مردم نکردیم و آنوقت می گوییم که امروز مردم پرخاشگر شده اند. ما باید جسارت ایجاد چنین فضاهایی را داشته باشیم.

عضو شورای شهر تهران در ادامه به انتقاد از نحوه معرفی اماکن تفریحی و گردشگری پایتخت به شهروندان پرداخت و تأکید کرد: ضعف دیگرما ناتوایی در شناساندن اماکن گردشگری پایتخت به شهروندان است. چرا یک پدر برای اینکه خانواده خود را به تفریح ببرد حتما باید از تهران خارج شود؟ چرا شهروندان برای تفریح و اوقات فراغت خود باید ساعت ها فکر کنند که کجا بروند و دست آخر هم خارج شهر را انتخاب کنند؟

وی ادامه داد: برای معرفی هرچه بهتر دریاچه شهدای خلیج فارس چه کردیم؟ آیا توانسته ایم پای تمام اقشار ( پولدار و فقیر، مذهبی و غیرمذهبی) را به دریاچه باز کنیم؟ این ضعف ماست در اطلاع رسانی و باید به شکل ها و روش های مختلف آن را بر طرف کنیم.

علوی یکی از روش های جذب گردشگر در دریاچه شهدای خلیج فارس را برگزاری رویدادهای مهم و ملی عنوان کرد و گفت: تا امروز چند مورد از این رویدادها را برگزار کرده ایم؟

وی  در ادامه با اشاره به بازدیدی که چند ماه پیش از مجموعه دریاچه شهدای خلیج فارس داشت افزود: خوشبختانه امروز شاهد هستیم که بسیاری از مشکلات رفع شده که جای خسته نباشید و خدا قوت به همکارانمان در شرکت عمرانی کارکنان شهرداری دارد.

رئیس کمیته گردشگری شورای شهر تهران هنر اصلی را بهره برداری حداکثری از ظرفیت های موجود دانست و افزود: دریاچه شهدای خلیج فارس به عنوان قطب گردشگری غرب تهران باید بیش از اینها میزبان شهروندان باشد.

وی در ادامه به امنیت برقرار شده در مجموعه دریاچه شهدای خلیج فارس اشاره کرد و ضمن تقدیر از یگان حفاظت دریاچه گفت: شهروندان ما هرجا احساس امنیت داشته باشند، حضور پررنگ تری خواهند داشت و امنیت برقرار شده در دریاچه شهدای خلیج فارس موجب شده تا این دریاچه میزبان خوبی برای گردشگران باشد.

علوی به برنامه های کمیته گردشگری جهت بازسازی روحیه شهروندان بعد از پاندمی کرونا اشاره کرد و گفت: دریاچه شهدای خلیج فارس در برنامه های ما نقش مهمی دارد و ما حساب ویژه ای برای بازسازی آسیب های روحی و روانی که کرونا به مردم وارد کرده، روی این دریاچه باز کرده ایم.

در این بازدید رضوی کیا، مدیرعامل شرکت عمرانی کارکنان شهرداری تهران ضمن تشکر از شورای شهر تهران در خصوص اختصاص ردیف بودجه برای نگهداری دریاچه با ذکر چالش های پیش روی مدیریت مجموعه، همراهی بیش از پیش شورای شهر  و مدیریت شهری را خواستار شد و عنوان کرد: با توجه به ابلاغ طرح کنترل و توسعه دریاچه شهدای خلیج فارس تبیین راهکار های سرمایه گذاری و درآمد زایی در دستور کار قرار گرفته است.

مدیر عامل شرکت عمرانی کارکنان شهرداری تهران تاکید کرد همچنین با توجه به فراسازمانی بودن بخشی از مشکلات نیازمند همراهی شورای شهر در بر طرف کردن چالش های موجود تا حصول نتیجه مطلوب و تامین منافع شهر و شهروندان هستیم.

منبع:ایسنا

ایجاد اولین منطقه آزاد گردشگری کشور در یزد

استاندار از پیگیری ایجاد اولین منطقه آزاد گردشگری کشور در استان یزد با همکاری وزارت گردشگری خبر داد.

«مهران فاطمی» استاندار یزد در اولین شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان در دولت سیزدهم که روز گذشته در اتاق بازرگانی به موضوع گردشگری پرداخت، با بیان این که بعید می‌دانم امروز کسی در استان و کشور ما در خصوص اهمیت و ضرورت گردشگری حرفی داشته باشد، گفت: مصوبات جلسات قبل باید مرور شود و علت اجرایی نشدن برخی مصوبات  ریشه یابی شود.

وی با تاکید بر این که گردشگری فصل مشترک تمام بخش‌های سیاسی، عمرانی و امنیتی و فرهنگی در استان است، گفت: بنده مستقیما متولی بخش گردشگری هستم و شخصا بخش گردشگری را از بدو ورود به این مسئولیت دنبال کردم، به طوری که اولین جلسات و بازدیدهای شهری و اولین جلسه با وزیر به حوزه گردشگری مربوط بود.

استاندار با تاکید بر این که قرار شد با همکاری یزد و وزارت گردشگری منطقه آزاد گردشگری در استان پیگیری شود، گفت: ما یک ردیف اعتباری برای بافت‌های تاریخی داشتیم که قرار شد برای افزایش آن اقدام شود.

وی با بیان این که تقویت بخش زیرساخت‌های کویر نیز مورد تاکید است، گفت: تامین و بهره برداری از موزه‌ها را داریم، پلیس توریسم و امنیت و تجهیزات و منابع انسانی نیز در دستور کار است.

فاطمی با بیان این که شورای ویژه توسعه گردشگری به صورت ماهانه با مشارکت بخش خصوصی برگزار می‌شود، گفت: شیوه نامه و نحوه اداره و سایر موارد مربوط به این حوزه نیز پیگیری خواهد شد.

وی با بیان این که طرح‌های پیشران هم تجمیع شده است، گفت: در این شورا الزامات و مسایل و موارد را دقیق‌تر خواهیم دید.

استاندار نسبت به رفع موارد مطرح شده نیز دستور ویژه داد و گفت: در خصوص مباحث مربوط به شهرداری باید فرماندار یزد به طور ویژه ورود و پیگیری کند، از طرفی در خصوص مسئله پارکینگ باید بدانیم که بافت تاریخی با نگاه امروزی نمی‌تواند مدیریت شود.

وی در خصوص تسهیلات و بازپرداخت وامها و مالیات و آب و برق بخش‌های گردشگری گفت: اداره میراث فرهنگی استان یزد به صورت موردی موارد را استخراج کند، ضمن این که باید ستاد تسهیل ویژه گردشگری تشکیل شود و چنین مواردی در آنجا بررسی و رفع شود.

وی از ایجاد کمیته ویژه پروازهای استان خبر داد و گفت: این کمیته متشکل از ارگان‌های ذی ربط، درصدد تکمیل خطوط هوایی و رفع مشکلات این صنعت و همچنین خرید هواپیماست.

استاندار نسبت به پیگیری خوشه گردشگری قول مساعد داد و گفت: باید هر کدام از صنایع ما حمایت از اثری تاریخی را بر عهده بگیرند.

وی با بیان این که اینجا محل وعده‌های بدون عمل نیست، گفت: خیلی بر اجرای مصوبات تاکید داریم و زمان اجرا را نیز مشخص می‌کنیم.

آمادگی دادستانی برای برخورد با سرپیچی از مصوبات ستاد کرونا

«محمدرضا حداد» دادستان یزد با بیان این که اقدامات خوبی در حوزه توسعه گردشگری استان انجام شده است، گفت: ما نیز در جایگاه خود از رفع مزاحمت و ممانعت‌ها برای این صنعت حمایت می‌کنیم و تا جایی که دستمان باز بوده، بخشی از آن را انجام دادیم.

وی با بیان این که در حمایت از رفع موانع مربوط به اقامت و هتلداری و صنایع جانبی اهتمام لازم از سوی دستگاه‌های امنیتی و قضایی وجود دارد، گفت: اگر نیاز است ما ورود می‌کنیم و برای رفع این موانع تلاش خواهیم کرد، هر چند اجرا نکردن مصوبه ستاد کرونا را تفهمیم کردیم که در صورت تخطی و سرپیچی از آن آمادگی برخورد قضائی وجود دارد.

وی ضمن تاکید بر این نکته که باید به حوزه های جانبی گردشگری و رونق سفر به استان کمک شود، گفت: نمایشگاه‌ استان و تغییرات هیات مدیره آن جزو مواردی بود که برای استفاده درست از این فرصت انجام شد.

وی با بیان این که اگر پیوستگی و همدلی بیشتری ایجاد شده و همپوشانی شود، گفت: اقامتگاه‌های غیررسمی مشکلی بودند که برای رفع آن تلاش کردیم، اما واقعیت این است که اینها بخشی از صنعت گردشگری شده‌اند و قابل حذف نیستند و باید برای مجاز کردن آنها اهتمام شود.

وی با تاکید بر این که آسیب‌های اجتماعی و روحی امروز مردم و رشد مسائلی مانند طلاق با گردشگری و سفر قابل حل است، تاکید کرد: در این راستا لازم است که سفرهای داخل استانی برای شهروندان نیز مورد توجه جدی قرار گیرد.

برگزاری تاکنون ۵۷ نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی

«محمدرضا قمی» رئیس اتاق بازرگانی استان با بیان این که شورای گفت‌وگو  به صورت ماهیانه برگزار می‎شود، اظهار کرد: ۱۹۷ دستور از ۵۷ جلسه طی هشت سال گذشته داشتیم که شامل کارگروه‌های تخصصی با افراد ذی ربط است و موضوعات مطرح شده در نهایت اگر قابلیت اجرایی در سطح استان داشته باشد در سطح استان و چنانچه نیاز به حل شدن در مرکز باشد توسط استاندار پیگیری می‎شود.

وی با بیان این که ۲۴۸ مصوبه در این هشت سال داشتیم، گفت: ۲۲۳ مصوبه استانی و ۲۵ مصوبه به شورای مرکز ارجاع شده است.

قمی افزود: از مصوبات استانی ۱۹۸ مصوبه اجرایی شده که در مجموع عمده مسائل مربوط به تسهیلات بخش صنعت، مشکلات کشاورزی در خصوص تعرفه‌ها، حمل و نقل هوشمند، کارهای سخت و زیان آور برای واحدهای مختلف، روند اجرایی آیین نامه و پیشنهادات اجرایی داده شده و وزارت‌های مختلف بوده است.

قوانین جدید نمی‌خواهیم، قوانین موجود را اجرا کنید

«اصغر نبیل» رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی یزد با بیان این که مسئله پارکینگ‌های بافت قدیم باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: تبدیل زیرساخت‌های گردشگری در بافت تاریخی با صرف هزینه قابل توجهی انجام می‎شود و لازم است که در این خصوص اقدامی شود چرا که هزینه‌های دریافتی شهرداری نیز بسیار زیاد و مانعی برای سرمایه گذاری است.

وی با بیان این که برای حمایت از گردشگری مصوبه ستاد ملی کرونا اقساط کرونایی امهال و شرایط تقسیط شد، اظهار کرد: تمام حساب‌ها را بستند و حقوقی که قرار بود به پرسنل برسد، توسط بانک‌ها بلوکه شد لذا ما به دنبال قوانین جدیدی نیستیم بلکه اجرای قوانین را مطالبه می‌کنیم.

این مسئول با تاکید بر این که دیگر تشویق به سرمایه گذاری در حوزه گردشگری نمی‌کنم، گفت: اگر از من نظر خوای کنند توصیه نمیکنم و معتقد هستم که از چاله بیرون آمدن و در چاه افتادن است.

وی به قانون حمایت شهرداری‌ها از مرمت و احیای املاک تاریخی و ثبتی اشاره کرد و گفت: براساس این قانون هزینه‌های مربوط به تغییر کاربری و مرمت و بازسازی معاف می‌شود اما برای تبدیل یک کارخانه قدیمی به عنوان میراث صنعتی به یک کاربری فرهنگی نه تنها هزینه دریافت کرده بلکه این برای تقسط ان بهره پولی نیز دریافت کرده‌اند.

نبیل تاکید کرد: دستور اجرایی مصوبات دولت تنها چیزی است که مطالبه کردیم  و کاسه گدایی دست نگرفته‌ایم و سرمان بلند است.

وی با بیان این که تسهیلات بازسازی باید بدهند، گفت: این در حالی است که هنوز تسهیلات قبلی ما را نیز حمایت نکرده‌اند.

با وجود مصوبه ستاد کرونا، چگونه جریمه شدیم؟!

«سیدامیرناصر طباطبایی» رئیس جامعه هتلداران استان یزد با بیان این که ۴۰ درصد نیروهای متخصص از صنعت خارج و جذب صنایع دیگری شده است، اظهار کرد: با دست خالی دنبال پساکرونا هستیم و این مسئله امری بسیار سخت است.

وی با بیان این که صنعت گردشگری یک صنعت ترسو است و تنش‌هاب داخلی و بین‌المللی صنعت را دچار تنش کرده است، گفت: مصوبات زیادی برای حمایت از گردشگری تصویب شده که حمایت بانک‌ها یکی از این موارد است اما بانک‌ها بیشترین فشار و آزار را در پرداخت‌ها آوردند و ما را بسیار آزار دادند.

این مسئول با تاکید بر این که در میانه پیک سوم اداره برق نسبت به قطع برق هتلها اقدام کرد گفت: شرکت آب و فاضلاب و بعدا نیز تامین اجتماعی سختگیری‌هایی خارج از مصوبه ستاد کرونا را اعمال کرد.

وی با بیان این که اجرای اولین مرحله محدودیت‌ها از زیرساختهای اقامتی مجاز اغاز میشود، گفت: اما همیشه حمایت از ما در اخرین مراحل قرار دارد.

طباطبایی به وضعیت بیمه بیکاری و  ۱۰ درصد آن اشاره کرد وگفت: با وجود اینکه قرار بود برای بهتر شدن بازپرداخت‌ها اقدام شود اما ابلاغیه‌هایی آمد که تمام لیست‌های بیمه جریمه دارد، سوال اینجاست که ما با وجود مصوبه ستاد کرونا، چطور جریمه شدیم؟

وی به مسئله مالیات اشاره کرد و گفت: ما عملکردی نداشتیم که مالیات برعملکرد بدهیم، مشخص است که ضرر کردیم پس باید در اظهارنامه‌ها این زیان و ضررها مشخص شود از طرفی فروش حداقلی ما فروش اقتصادی نیست و برای اینکه آماده باشیم، نیاز به حداقل فروش داریم و توقع نداشته باشند که ارزش افزوده آن را تامین کنیم.

ارتقای ناوگان حمل و نقل هوایی لازمه توسعه گردشگری یزد

«محمدحسن سرداری» رئیس جامعه دفاتر خدمات مسافرتی استان با بیان این که حمل و نقل هوایی از مولفه های گردشگری و لازمه استان است، اظهار کرد: بخش عمده‌ای از پروازها به صورت چارتر و توسط افراد غیربومی انجام می‌شود که نرخ گذاری را نیز خود انجام میدهند از طرفی عدم پرواز به شهرهای مختلف منجر شده تا یزد به عنوان مسیر گردشگری انتخاب نشود.

وی با بیان این که ناوگان حمل و نقل هوایی یزد باید برای استفاده از ظرفیت‌های استان خصوصا گردشگری سلامت ارتقا پیدا کند، گفت: مسئولان از خرید هواپیما تاکنون حمایتی نکرده‌اند.

این مسئول با بیان این که باید شرکت های بزرگ صنعتی در خرید یک تا دو فروند هواپیما همکاری کنند، گفت: هواپیمایی کشور و سایر نهادهای ذی ربط در جهت ایجاد یک خط هوایی برای یزد اقدام کنند.

دانشگاه و میراث هم افزایی کنند

«سیدرضا بهادری» فعال گردشگری استان یزد در این نشست با بیان این که یزد از جاذبه‌های قابل توجهی برای استفاده شدن در صنعت گردشگری برخوردار است، گفت: اولین سفر رییس قوه قضائیه وقت به یزد که امروز در مقام ریاست جمهوری قرار دارند تاکیدی نسبت به حرکت استان یزد به سمت اقتصاد گردشگری بود.

وی با بیان این که ذی نفعان استان و لزوم نهادهای اموزشی و کمیته‌های بیست گانه اشاره کرد و گفت: مدیریت مقصد را به ریاست استاندار نیازمند هستیم از طرفی باید تنوع بخشی نیز انجام شود.

این فعال گردشگری با بیان این که ما باید به صورت جدی بر مقوله متنوع سازی گردشگری فکر کنیم، گفت: ارزش افزوده گردشگری برای استان بسیار زیاد خواهد بود.

وی با بیان این که دانشگاه‌ها و دستگاه‌های آموزشی و فنی و حرفه‌ای باید واحد شوند، گفت: باید هم افزایی بین دانشگاه، مراکز آموزشی و اداره کل میراث فرهنگی ایجاد شود و بتوانیم در خصوص اموزش اقداماتی موثر خصوصا در مقوله ارتقای مهارتی آن داشته باشیم.

وی به تبلیغات و بازریابی و اهمیت آن برای یزد اشاره کرد و گفت: حداقل باید در ۱۴ نمایشگاه شرکت کنیم و برای تبلیغات و بازاریابی یزد برنامه داشته باشیم و بتوانیم از مشارکت همه ذی نفعان استفاده کنیم.

منبع:ایسنا

تخریبِ زنجیره‌ایِ خانه‌های تاریخی همدان

تخریب خانه‌ها در بافت‌های تاریخی همدان شکلی زنجیره‌ای به خود گرفته است، به گونه‌ای که در کمتر از یک ماه، و بدتر از آن در کمتر از یک روز سومین و چهارمین خانه‌ تاریخی که وضعیتی مشابه دو خانه‌ تاریخی دیگر در همدان داشتند با وجود قرار گرفتن در بافت تاریخی این شهر و با داشتن مجوز از مدیریت شهری، تخریب شدند. با تخریب این دو خانه تاریخی، یعنی خانه «خانجانی» و «خوشبخت»  به نظر می‌رسد تخریب میراث فرهنگی در همدان، برای متولیان شهری‌اش، به اتفاقی طبیعی تبدیل شده است.

به گزارش ایسنا، دهم مهر ۱۴۰۰ تخریب پرسر و صدای مدرسه تاریخی «ظفر» رخ داد؛ قدمی که مدیریت شهری همدان درست در نخستین روزهای آغاز سال تحصیلی برداشت و یکی از مدارس قدیمی این شهر را از بافت تاریخی همدان حذف کرد. در همان زمان حدس و گمان‌ها به سمت احتمال اجرایی شدنِ مصوبه‌ای رفت که حدودا مهر سال گذشته در دست بررسی بود؛ «۱۰ نفر از اعضای وقتِ شورای شهر در صحن شورای اسلامی همدان، طرحی را تصویب کردند که شهرداری‌ها برای ساخت‌وساز در بافت تاریخی شهری یعنی رینگ اول و دوم، از اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان استعلام نکنند.»
هر چند فرماندار وقت همدان در همان زمان اعلام کرد که این مصوبه در کمیته انطباق رد شده اما خبرهایی می‌رسید که اعضای وقت شورای شهر با لطایف الحیل، تغییراتی در مصوبه انجام داده و با تفکیک بافت تاریخی از رینگ اول و دوم تلاش می‌کردند تا مصوبه را به کمیته انطباق تحمیل کنند، ان‌هم در صورتی که بافت تاریخی از رینگ اول و دوم همدان، قابل تفکیک نیست.

با این وجود بی‌خبری از آخرین وضعیت این مصوبه، این احتمال را وقتی قوی‌تر می‌کند که یک‌هفته پس از تخریب مدرسه، خانه‌ تاریخی دکتر شیری هم در حالی که مراحل ثبت در فهرست آثار ملی را می‌گذراند، تخریب شد. در نخستین تخریب یعنی مدرسه پهلوی ظفر، شهرداری، مالک را مقصر دانسته بود که بدون مجوز دست به تخریب این مدرسه زده و حتی شورای شهر هم جلسه‌ای تشکیل داده بود تا از تکرار این اتفاق جلوگیری کند، اما هنوز  نتیجه‌ای از جلسه بیرون نیامده بود که که لودرها خانه‌ شیری را در کمتر از سه روز تخریب کردند.

این بار هشدارها بیشتر شدند اما به نظر می‌رسد متولیان شهری آن را بیشتر حرف‌هایی دانسته‌اند که مانند درد دل فقط قابلیت شنیدن دارند، نه این‌که به آن‌ها جامه عمل بپوشانند.

بعد از گذشت کمتر از ۱۰ روز از دومین تخریب، حالا خبر می‌رسد دو خانه تاریخی دیگر یکی منسوب به «خانجانی» در محله آقاجانی بیگ و دیگری خانه‌ تاریخی «خوشبخت» در محله «چُرچُره» در کمتر از ۲۴ ساعت تخریب شده‌اند.

حسین زندی، فعال میراث فرهنگی همدان، در گفت‌وگو با ایسنا در این‌باره تاکید می‌کند: مالک بنای خانجانی درخواست پروانه‌ ساخت و ساز کرده و ظاهرا مجوز مورد نیاز را از شهرداری گرفته‌اند.

او با تاکید بر این‌که از دو سال قبل میراث فرهنگی پرونده ثبتی برای خانه‌های تاریخی همدان تشکیل داده بود، می‌گوید: این اتفاق در حال حاضر و در بناهای تازه تخریب‌شده رخ می‌دهد، به این شکل است که پرونده ثبتی بناهای تاریخی توسط میراث فرهنگی شکل می‌گیرد و نامه به مالک فرستاده می‌شود که این بنا در حال ثبت است، اما مساله اصلی این است که دفتر ثبت وزارتخانه قدم اصلی را برای بررسی این پرونده‌های ثبتی برنمی‌دارد.

وی ادامه می‌دهد: بر اساس اطلاعات موجود دو پرونده از بناهای تاریخی بافت تاریخی همدان که تخریب شده‌اند در سال گذشته به دفتر ثبت آثار تاریخی فرستاده شده‌اند؛ یکی در مرداد ۱۳۹۹ و دیگری در مهرماه سال گذشته؛ اما متاسفانه تا همین امروز دفتر ثبت آثار تاریخی هیچ واکنشی برای بررسی پرونده‌های رسیده به این دفتر نداشته است، آن‌هم در شرایطی که تا کنون چندین جلسه ثبت آثار تاریخیِ کشور تشکیل شده و بناهای مختلفی در سراسر کشور در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند، اما هنوز هیچ توجهی به خانه‌های تاریخی همدان نشده است.

او با تاکید بر این که نیاز است تا وزارتخانه میراث فرهنگی و اداره کل میراث فرهنگی همدان هر دو با یکدیگر بناهای تاریخی در فهرست انتظار ثبت ملی را بررسی کرده و آن‌ها را به ثبت برسانند، می‌گوید:‌ اگر این اتفاق رخ می‌داد امروز دیگر هیچ بهانه‌ای برای تخریب این بناهای تاریخی نبود.

به گفته‌ زندی، میراث فرهنگی می‌گوید که اطلاعات چندانی از خانه خانجانی در اختیار ندارد و با تخریب خانه، قطعا اطلاعاتی که می‌توان به صورت مستند از این خانه به دست آورد، از بین رفته است.

این فعال میراث فرهنگی همدان همچنین تاکید می‌کند: بهانه شهرداری همدان این است که هیچ مسئولیتی در قبال تخریب خانه‌های تاریخی این شهر ندارد، در حالی که بر اساس ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها در محدوده‌ شهری، هر گونه عملیات عمرانی در خانه‌ها و املاک محدوده شهری باید از شهرداری استعلام گرفته شود، اما متاسفانه شهرداری از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کند.

او همچنین از بی‌توجهی‌ استانداران قدیم و جدید همدان نسبت به تخریب بناهای تاریخی شهر خبر می‌دهد و می‌گوید: به نظر می‌رسد استانداری هم اعتقادی به حفظ هویت شهری ندارد.

زندی با بیان این‌که خانه خانجانی در قدیمی‌ترین مرکز محله‌ همدان که سبک و سیاق بیشتر خانه‌های آن شبیه به بناهای قاجاری یا اوایل پهلوی است، قرار داشته، توضیح می‌دهد:‌ بخش جنوب غربی خانه خانجانی بر اساس ساختار پلان و تزیینات موجود، ساختاری قدیمی‌تر دارد و احتمالا در دوره پهلوی اول ساخته شده، اما برگرفته از معماری دوره اواخر قاجار است. بخش شمال شرقی آن احتمالا در دوره‌های بعد ساخته شده و منطبق با گونه‌های دوره پهلوی دوم است، بر این اساس دو سبک مختلف معماری را همزمان می‌توان در آن دید. از سوی دیگر بخش جنوب غربی به دلیل مقیاس کوچک آن، متشکل از یک اتاق سه‌دری در مرکز و دو دالان یا تختگاه در طرفین است که دالان سمت غربی مشابه با الگوهای قاجاری در انتهای آن پله ارتباطی قرار دارد. این گونه الگوی کوچک مقیاس در اقلیم سرد و کوهستانی همدان رواج زیادی داشته و به راحتی امکان گرمایش آن مقدور بوده است.

او درباره تخریب خانه خوشبخت در محله چرچره یا محوطه ساعی و در کنار مدرسه تاریخی مریم که آن نیز در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و  در حال تبدیل به هتل است، اظهار می‌کند: ظاهراً مالک این خانه قدیمی از تخریب‌های رخ‌داده در کمتر از یک ماه قبل در همدان به عنوان یک فرصت استفاده کرده و بخشی از خانه را سه‌شنبه چهارم آبان تخریب کرده است.

به گفته‌ او، این خانه نیز جزو خانه‌های واجد ارزش و مربوط به پهلوی اول است و در حال ثبت بوده و پرونده ثبتی آن نیز آماده شده بود.

این فعال میراث فرهنگی مهم‌ترین نکته در این تخریب‌ها را این موضوع می‌داند که نامه‌هایی که میراث فرهنگی برای ثبت خانه‌ها برای مالکان فرستاده، بدتر مالکان را ترغیب کرده تا آن‌ها خانه‌های خود را خراب کنند؛ در واقع برای نشان دادن اعتراض نسبت به ثبت خانه‌های‌شان با لودر درحال تخریب این بناهای قدیمی هستند.

منبع:ایسنا