ردپای غذا بر فرهنگ هر سرزمین

ستایش فرجی، پژوهشگر غذا و خوراک، در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این مطلب در خصوص نقش غذا در انتقال فرهنگ بیان کرد: در عمل، خوراک به‌عنوان یک کنش فرهنگی معنادار بر روابط اجتماعی و انتقال فرهنگ تاکید دارد و از طریق آن نه‌تنها هویت فردی، بلکه لایه‌های مختلف ساختارهای جامعه اطراف نیز آشکار می‌شود. از این‌رو، بسیاری از پژوهش‌های مربوط به غذا به درک بهتر فرهنگ، شناختن اقلیم، نوع زندگی اجتماعی، آداب و رسوم، اعتقادات و باورها و در نهایت، به فرهنگ خوراک آن خطه منتهی می‌شود.

این پژوهشگر غذا ادامه داد: مطالعه روی رفتارهای اجتماعی انسان‌ها نشان می‌دهد یکی از غالب‌ترین رفتارهای مشترک از دوره باستان، جمع شدن دورِ هم، انجام حرکات نمایشی و تمایل به دسته‌جمعی غذا خوردن بوده است. این تمایلات از گذشته تا کنون با انسان مانده و در واقع ردپای خوراک‌ها و انتقال آن به همدیگر را شاید بتوان در ارتباطات جمعی و جشن‌های باستانی که پیوندی ناگسستنی با طبیعت دارد پیدا کرد. مانند جشنی به نام «سیر سور» یا «جشن سیر» که در آن ایرانیان دور هم جمع می‌شدند و با تاکید بر مکتب آشپزی با سیر و سبزیجات، خوراکی فاقد چربی آماده می‌کردند و بر این باور بودند که سیر آن‌ها را از گزند بیماری دور و دفع بلا می‌کند. به این ترتیب غذا مانند زبانی مشترک برای بیان احساس، انتقال بهتر فرهنگ و عاملی برای جذب مهمان شناخته می‌شد.

فرجی در پایان با اشاره به حوزه گردشگری خوراک و مثلث سفر، غذا و فرهنگ نیز اظهار کرد: برای فهمیدن یک فرهنگ، جدا از مطالعه‌ تاریخی، باید طعم غذاهایش را چشید، باید با همان مردم بود و با همان مردم خندید. بدون خوردن غذای یک منطقه، بدون‌ هم‌صحبتی با مردم یک شهر، بدون سفر کردن و هم‌سفره شدن با آن‌ها، نمی‌توان هیچ فرهنگی را لمس کرد. مقوله‌ای به نام گردشگری خوراک به انسان یادآور می‌شود که سفر همیشه به راهی جاده شدن، به مقصد رسیدن و تماشای مناظر طبیعی، تاریخی و فرهنگی خلاصه نمی‌شود. یقیناً لذت سفر زمانی کامل‌تر می‌شود که یادگارهایی را از آن خطه در ما به جا بگذارد؛ یادگار و ردپای خوراک‌هایی که در سفره اقلیم‌های مختلف می‌توان دید؛ لذتی از جنس چشیدن و حس کردن عطر و بوی غذاهایی که ریشه در فرهنگ و سنّت مردم آن خطه دوانده است.

منبع:ایسنا