مشارکت چشمگیر اهالی روستای قاسم‌آباد بجستان در مرمت یک کاروانسرای تاریخی

مهدی جمالی در گفت‌گو با ایسنا عنوان کرد: کاروانسرای قاسم‌آباد همچون نگینی در دل کویر یکی از آثار تاریخی و ارزشمند شهرستان بجستان است که در سال ۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و می‌توان گفت جزء اولین آثار ثبتی شهرستان است.

جمالی اظهار کرد: با توجه به شروع فصل بارندگی و به منظور مقاوم‌سازی بنا در برابر برف و باران بخش‌هایی از این کاروانسرا از جمله بام آن نیاز مبرم به مرمت و بازسازی داشت که کار مرمت با اولویت بام‌سازی و مقاوم‌سازی بنا در برابر بارندگی از دو هفته گذشته آغاز شده است.

وی به نقش پررنگ و حضور چشمگیر مردم روستای قاسم‌آباد بجستان در مرمت این کاروانسرا اشاره کرد و گفت: مشارکت مردم روستای قاسم‌آباد بجستان در مرمت و بازسازی کاروانسرا بسیار خیره‌کننده و دلگرم‌کننده بود، به طوری که در اولین روزهای آغاز کار مرمت حدود ۵۰ الی ۶۰ نفر از اهالی روستا علی‌رغم مشکلات و گرفتاری‌هایی که دارند، از پیر و جوان و کودک، با حضور جهادی و پر شور و نشاط خود در کاروانسرا همچنین با همیاری و همکاری شورا و دهیاری روستا، قسمت اعظم بام کاروانسرا و گنبدهای ضلع‌های غربی و جنوبی که وضعیت نامطلوبی داشتند، بام‌سازی و آجرفرش شد.

وی با بیان اینکه تا کنون تنها حدود پنج درصد از کار مرمت کلی کاروانسرا انجام شده، یادآور شد: حجم کار مرمت کل کاروانسرای قاسم‌آباد بسیار زیاد است و در حال حاضر کار مرمت با اولویت بام‌سازی و مقاوم‌سازی بنا در برابر بارندگی شروع شده و برای بهره‌برداری صد در صدی و ادامه کار و مرمت کامل بنا، نیاز به استحکام‌سازی و نماسازی است که امیدواریم با مشارکت مردم و جذب اعتبارات دولتی بتوانیم این بنای تاریخی را به طور کامل مرمت کنیم.

وی خاطر نشان کرد: اخیرا در استان تحول خوبی در بحث گردشگری و بافت‌های تاریخی صورت گرفته و روستای قاسم‌آباد به دلیل بافت بکر و دست‌ نخورده‌ای که دارد، وجود آب‌انبار و حمام قدیمی همچنین وجود قلعه تاریخی در نزدیکی کاروانسرا به عنوان یک کریدور معماری زیبا و مجموعه گردشگری، پتاسیل خوبی برای جذب گردشگر داشته و آینده گردشگری درخشانی دارد.

وی همچنین افزود: بدون شک ایجاد یک اقامتگاه بومگردی در این روستا کمک شایانی در جهت توسعه گردشگری منطقه خواهد بود.

برای مرمت آثار تاریخی نباید تنها به تخصیص اعتبار و بودجه‌های استانی اتکا کنیم

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بجستان در ادامه به ضرورت مشارکت همگانی در بحث مرمت، احیا و حفظ میراث فرهنگی پرداخت و تصریح کرد: برای مرمت آثار تاریخی نباید، تنها به تخصیص اعتبار و بودجه استانی اتکا داشته باشیم چرا که بودجه‌های استانی برای طرح‌های عمرانی کفایت نمی‌کند و برای این امر نیاز به مشارکت مردم و سازمان‌های مردم‌نهاد است.

وی افزود: مرمت و نگهداری بناهای تاریخی فقط وظیفه‌ اداره کل میراث فرهنگی و یا اداره میراث فرهنگی شهرستان، به تنهایی نیست، چرا که میراث فرهنگی متعلق به همه‌ مردم است و به تبع صیانت و نگهداری و حفاظت از آن هم یک امر همگانی است و همت همگانی را می‌طلبد، بنابراین لازم است که مردم و سازمان‌های مردم‌نهاد و به ویژه خیران هم در حفظ و مرمت این آثار ارزشمند نقشی داشته‌ باشند تا با همکاری اداره میراث فرهنگی، متخصصان و سایر دستگاه‌های مرتبط  نگهداری و مرمت آثار با سرعت بیشتری انجام شود.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه مالکیت برخی از آثار تاریخی در اختیار سایر دستگاه‌های اجرایی است، یک سری جلسات در استان و در شهرستان با حضور سایر دستگاه‌ها برگزار کردیم و قرار شد که امر مرمت به صورت مشارکتی انجام شده و بحث واگذاری بناهای تاریخی و استفاده مردم و گردشگران از این بناها فراهم شود.

وی بیان کرد: در شهرستان بجستان آثار تاریخی ارزشمند دیگری نیز داریم که نیاز مبرم به مرمت دارند و در برخی از آن‌ها کار مرمت به صورت همیاری و مشارکتی انجام شده و یا در حال انجام است و امیدواریم با این رویکرد مردم‌شناسانه و با یک گفتمان‌ سازی جمعی بتوانیم کار مرمت آثار تاریخی با مشارکت و همکاری مردم را نهادینه کرده و با این همیاری و مشارکت به مرحله خوبی برسیم زیرا اگر سنت همیاری در میراث فرهنگی تقویت شود بسیار کارساز و موثر خواهد بود.

گفتنی است کاروانسرای قاسم‌آباد در روستای قاسم‌آباد و در ۲۰ کیلومتری غرب بجستان واقع شده است. این کاروانسرا یکی از کاروانسراهای شاه عباسی شهرستان بجستان است و از مشخصات بارز آن بادگیر چهار ضلعی است که بر روی قسمت شاه‌نشین بنا قرار گرفته است.

منبع:ایسنا