مُهر سنگی با نقش جانوری کم‌نظیر در مازندران کشف شد

میثم فلاح، سرپرست هیات باستان‌شناسی ۵ دی ۱۴۰۰ با اعلام این خبر و با بیان‌این‌که، ادامه لایه‌نگاری، تعیین عرصه و پیشنهاد حریم، سرفصلی است که در تپه قلاکتی به‌دنبال آن هستیم، تصریح‌کرد: این تپه به شماره ۳۰۷۴۳ در سال ۱۳۹۰ ثبت ملی شده و بیش‌از یک دهه است که پژوهش‌های روشمند و بلند‌مدت علمی بر روی آن در جریان است.

این باستان‌شناس، تپه قلاکتی را متشکل از دو برجستگی شرقی – غربی دانست و گفت: برجستگی شرقی کم‌ارتفاع، اما وسیع‌تر و برجستگی غربی مرتفع‌تر و وسعت آن نسبت به تپه شرقی کمتر است.

او افزود: ارتفاع بلندترین قسمت مجموع تپه از زمین‌های همجوار ۱۲ متر و در حال حاضر نزدیک‌ترین سایت کاوش شده استان مازندران به نوار ساحلی (با فاصله مستقیم ۴ کیلومتر به دریای مازندران) است که مساحتی قریب به ۴ هکتار دارد.

سرپرست هیات باستان‌شناسی اظهار کرد: گمانه‌زنی فصل اول در تپه غربی بوده و کاوش در آن تا عمق قریب ۱۰ متری از سطح تپه ادامه یافت، اما به سبب بالا آمدن سطح آب زیرزمینی، ادامۀ کاوش و رسیدن به خاک بکر میسر نشد.

فلاح، سه دوره آهن، تاریخی (اشکانی و ساسانی) و اسلامی (قرون سه تا نه هجری قمری)، ۹ مرحله استقراری و یک مرحله گپ را فازهای شناسایی شده در فصل اول در تپه غربی خواند و افزود: قطعات سفال خاکستری ساده و بقایای معماری شامل بخشی از یک کف و آوار ساختمانی انباشته، شناسایی شده متعلق به عصر آهن است.

او خاطرنشان‌کرد: علاوه بر قطعات سفالی به‌دست آمده از نهشته‌های دوره تاریخی، تعدادی گِل مُهر مزیّن به نقوش جانوری و هندسی و کتیبه‌ای به خط پهلوی ساسانی در گرداگرد نقوش به دست آمد که در شمار مهمترین یافته‌های کاوش فصل نخست این محوطه محسوب می‌شوند.

سرپرست هیات باستان‌شناسی افزود: موجودیت این گل‌مهرها، می‌تواند بیانگر حضور نهادهایی در ارتباط با فعالیت‌های تجاری و اقتصادی در محوطه باشد که این امر اهمیت تپه را در دوران تاریخی با مناطق همجوار و شاید مرتبط با بازرگانی دریایی می‌رساند.

فلاح کشف گل‌مهرها را اولین نمونه به‌دست آمده در کاوش‌های علمی مازندران اعلام‌کرد و گفت: از نهشته‌های دوره اسلامی تعداد زیادی قطعات میخ، قطعات سفالی ساده و لعابدار، سردوک و … بدست آمده است.

او با بیان‌ این‌که این یافته‌ها ما را بر آن داشت که اهداف فصل دوم را در تپه شرقی پیگیری کنیم و تفاوت‌ها و تشابهات نهشته‌های فرهنگی دو برجستگی را مورد ارزیابی و تحلیل قرار دهیم، خاطرنشان‌کرد: از این رو گمانه‌ای در بخش جنوبی تپه ایجاد و با نگاه لایه‌نگارانه آن را شروع کردیم.

سرپرست هیات باستان‌شناسی گفت: کشف مُهر سنگی با نقش جانوری (ساسانی) که در نوع خود در اکتشاف منطقه کم‌نظیر بوده و پیدایی چهار مرحله معماری برجا با مصالح آجر و خشت مرتبط با دوره تاریخی (اشکانی – ساسانی) و سفال‌های شاخص این دوره از جمله دستا‌وردهای این فصل تا این هنگام بوده است.

او با بیان‌ این‌که همه این اتفاقات تا اینجاست که هنوز کار ادامه دارد و به خاک بکر نرسیدیم ابراز امیدواری‌کرد هیات در بخش‌های تحتانی مشکل برخورد با آب‌های زیرزمینی که در فصل گذشته با آن مواجه بوده، را نداشته باشد و بتوانیم به نخستین فاز شکل‌گیری تپه قلاکتی گل محله سرخ رود دست یابیم.

فلاح افزود: در مجموع قلعه ماهانه‌سر مرکز اصلی و مهم مرعشیان در مرحله فوقانی و اسلامی، دوران اشکانی – ساسانی در مرحله میانی و عصر آهن در مرحله تحتانی مشخص شده است و شاید تا خاک بکر به لایه‌های قدیمی‌تر از آهن نیز مواجه شویم.

سرپرست هیات باستان‌شناسی اظهار کرد:نکته بسیار مهم از حیث وظایف آموزشی میراث‌فرهنگی و ترغیب افراد به حفظ و حراست این محوطه با عنوان باستان‌شناسی برای مردم، این‌‌است که تا قبل کاوش فصل اول، حفاری‌های غیر مجاز زیادی بر روی تپه، طی سالیان گذشته انجام شده است که در یک شمارش، قریب ۷۴ نقطه، این چاله‌های غیر مجاز دیده می‌شود.

به‌ گزارش روابط‌ عمومی پژوهشگاه میراث‌ فرهنگی و گردشگری، او در پایان تصریح‌کرد: پس از انجام کاوش فصل اول و طبق رسالت آموزشی که بر دوش داشته و متعاقباً با سخنرانی‌هایی که در مساجد، محافل، ادارات و دانشگاه منطقه برگزار کردیم، از حجم حفاری‌های غیر مجاز بسیار کاسته شد بنحوی که خود افرادی که در منطقه ساکن هستند، حافظان و حامیان این محوطه ارزشمند تاریخی گشته‌اند که این اقدام در نوع خود کم‌نظیر بوده و جای تقدیر از اهالی منطقه دارد.