فاجعه در قبرستان تاریخی شهسوار

به گزارش ایسنا، خرداد سال گذشته، امین داوودی – دبیر انجمن تاریخ دانشگاه شهید بهشتی – با انتشار فیلمی از قبرستان تاریخی شهسوار در هفت کیلومتری شهر ایذه در استان خوزستان، اظهار کرده بود: «به نام مرمت، یک سال قبل (۱۳۹۸) با بلند کردن شیرهای سنگی و مرمت‌هایی روی سنگ‌ها، از انجام ساماندهی قبرستان و شیرهای سنگی شهسوار خبر دادند، اما هنوز نه نشانی از نگهبان است و نه حفاظی»!

قبرستان باقی‌مانده از دوره صفویه در منطقه شهسوار در ایذهٖ خوزستان، که در نزدیکی آن نقش‌برجسته ایلامی شاهسوار قرار گرفته و با هر بار بارش برف و باران به واسطهٔ صخرۀ صافی که بالای سر این نقش برجسته قرار گرفته، به ساییده شدن نقش‌برجسته و تخریب تدریجی آن کمک می‌کند و در این میان علاوه بر شیرهای سنگی قبرستان که به زور قاچاقچیان آثار تاریخی در حال تخریب است، این اثر نفیس منطقه نیز در حال حذف تدریجی است.

حالا با گذشت یک سال و نیم از آن همه هشدار این بار خبرها برای تخریب گسترده‌تر این قبرستان هشدار می‌دهند.

صادق صحنی – فعال میراث فرهنگی – در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که محوطه شهسوار، قبرستانی منحصربه‌فرد در شهرستان ایذه است که در آن یک سنگ‌نگاره‌ ایلامی و شیرسنگ‌هایی از دوره صفویه و بنایی باقی مانده از دوره ایلخانیان هنوز به جا مانده، می‌گوید: به دلیل ارزش این محوطه، حدود دو دهه قبل، این منطقه به‌عنوان غنی‌ترین قبرستان شیر سنگیِ مناطق بختیاری، در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، اما بی‌توجهی به این محوطه تا آن‌جا پیش رفت که به واسطه تخریب بخش زیادی از شیرهای سنگی این محوطه و انتشار وضعیت آن در برخی رسانه‌ها، از سنگ و خاک صدا درآمد امّا صدایی از سوی متولّیان میراث فرهنگی شنیده نشد.

او با اشاره به حضور دوباره‌اش در محوطه قبرستان شهسوار در چند روز گذشته که به چشم خود دیده که بسیاری از شیر سنگی‌ها و قبرهای تاریخی در این محوطه‌ تاریخی یا  ناپدید شده یا کاملاً تخریب شده‌اند، ادامه می‌دهد: سرعت تخریب و سرقت در شهسوار به حدّی سریع بود که به فاصله‌ دو روز بعد که برای تهیه‌ تصاویر بیشتر به آن قبرستان سر زدیم، چندین قبر تاریخی دیگر ناپدید و جابه‌جا شده بودند.

صحنی وضعیت نامناسب اقتصادی را یکی از عوامل مهم در به وجود آمدن این فاجعه برای قبرستان تاریخی شهسوار می‌داند و اظهار می‌کند: معتقدم میراث فرهنگی کشور، هیچ‌گاه به‌اندازه‌ این چند سال اخیر، در معرض تخریب و نابودی نبوده است و با وجود این‌که هنوز برخی افراد نقشۀ راه را «فرهنگ‌سازی» می‌دانند، اما نخست باید تصمیم‌گیرانِ وزارتخانه و مسئولان محلی راهکاری مناسب برای وضعیت میراث فرهنگی پیدا کنند.

او نبود حصار در اطراف قبرستان و اجازه دفن مردگان در این محوطه تاریخی و باستانی با وجود قوانین میراثی، همچنین نبود مسیر دسترسی مناسب به‌جاده منتهی به قبرستان، با وجود حضور دائم تورهای گردشگری را از آسیب‌های واردشده به این محوطه در طول چند سال گذشته تا امروز می‌داند.

صحنی به موقعیت جغرافیایی این محوطه تاریخی و دیگر آثار قرارگرفته در اطراف آن اشاره می‌کند و می‌گوید: در نزدیکی قبرستان شهسوار، روستای تاریخی کول فرح قرار دارد که گنجینه‌ای بی‌نظیر از سنگ‌نگاره‌های دوره ایلامی است که خوشبختانه به دلیل استقرار نگهبانی در این محوطه، تا حدی از تخریب و آسیب رسیدن به آن جلوگیری شده است، با انجام این اقدام برای قبرستان شهسوار، دست‌کم حفاظت از این محوطه در شرایط بهتری رخ می‌دهد.

منبع:ایسنا