«موزه نفت سبزوار» نخستین موزه نفت در کشور

موزه نفت سبزوار

موزه نفت سبزوار به عنوان نخستین موزه نفت در ایران در سال ۱۳۸۲ به صورت رسمی افتتاح شده است. این موزه که در محل یکی از جایگاه‌های نفتی شهرستان ایجاد شده در سال ۱۳۱۸ شمسی به همت شرکت نفت ایران و انگلیس خریداری شده و تا سال ۱۳۷۴ شمسی مورد بهره‌برداری قرار داشته و همچنین دارای مجوز رسمی از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور است.

این موزه با مساحت حدود ۵۰۰ مترمربع از دو بخش تشکیل شده است، بخش بیرونی شامل قطعات قدیمی مکانیکی، ماکت، دکل حفاری، تندیس شهید تندگویان، تلمبه‌های قدیمی و شیرآلات و اتومبیل‌های حمل‌کننده فرآورده‌های نفتی، ماکت مربوط به مراحل اکتشاف تا مصرف، گالری عکس، پوسترهای نمایشگاه کاریکاتور نفت، وسایل کاری و دوچرخه کارمند اصلی این جایگاه نفتی به نمایش درآمده است.

افتخار ملی شدن صنعت نفت ایران به نوعی مدیون گویندگان دیار سربداران (سبزوار) است. در دوره پانزدهم مجلس در سال ۱۳۲۹ هجری دو نماینده مؤثر سبزوار به نام آقایان عبدالغدیر آزاد و ابوالفضل حائری‌زاده به همراه پنج تن دیگر نماینده و همچنین دکتر مصدق، پایه‌گذار ملی شدن صنعت نفت در ایران بودند. این موزه در خیابان بهار، روبه روی میدان فاطمی شهرستان سبزوار قرار دارد. شرکت ملی فراورده‌های نفتی ایران پس از افتتاح این موزه، در سال ۱۳۹۵ موزه نفت آبادان را نیز احداث کرد.

موزه شهدای سبزوار

موزه شهدای سبزوار به همت بنیاد شهید و امور ایثارگران و با همکاری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سبزوار، ۲۲ اسفندماه ۱۳۸۸ در ضلع غربی کاروان‌سرای تاریخی حاج فرامرز خان افتتاح و به بهره‌برداری رسیده است.

هدف از راه‌اندازی این موزه معرفی و پاسداشت دلاوری‌های شهدای گرانقدر دفاع مقدس بوده است. آثار به نمایش درآمده در این موزه شامل وصیت‌نامه تعدادی از شهدای شهرستان، دست‌نوشته‌ها، زندگی‌نامه، وسایل شخصی شهدا، لباس شهدا، تصاویر شهدا و لوازم بر جای مانده به هنگام شهادت می‌شود. سبزوار ۹۵۲ شهید بزرگوار تقدیم ایران شریف کرده است.

موزه سیمای طبیعی سبزوار

موزه سیمای طبیعی سبزوار در سال ۱۳۸۹ و با همت اداره‌کل محیط زیست خراسان رضوی در فضای حدود ۱۶۶ مترمربع احداث شده و دارای بخش‌های مختلف نمایش سیمای طبیعی سبزوار است، روی دیوارهای موزه اکوسیستم مناطق تحت مدیریت شامل پناهگاه حیات‌وحش شیر احمد، منطقه حفاظت ‌شده پروند، رودخانه کال‌شوره دره یام و منطقه شکار ممنوع ریوند، بخش خزنده‌شناسی، بخش چیدمان علمی پرندگان، پارتیشن گونه‌های شاخص، تابلوهای مقایسه قوچ‌های مهم ایران و مقایسه آهو باجبیر و نمایش سنگ‌ها، کانی‌ها، فسیل‌ها، سنگواره‌ها، جمجمه پستان‌داران، هرباریوم های گیاهی و … از جمله موارد به نمایش درآمده در این موزه است.

در این موزه ۱۶ گونه پستاندار، ۵۵ نوع پرنده، ۲۱ نوع خزنده، ۵۰ نوع حشره، ۱۲ گونه گیاهی، ۱۴۴ نوع سنگ معدنی، فسیل و اسکلت جانوران به نمایش در آمده است. این موزه که به یاد و نام محیط‌بان شهید حسین صادقی مزین شده، در بخشی از ساختمان اداری محیط زیست سبزوار، احداث شده است.

موزه شهر سبزوار

موزه شهر سبزوار به همت شهرداری شهرستان، در سال ۱۳۹۱ در یکی از ساختمان‌های شهرداری در خیابان انقلاب سبزوار، افتتاح شده است. این موزه با هدف نمایش و جمع‌آوری آثار، اشیاء و وقایع هنرمندان و مشاهیر شهرستان شکل گرفته است. در این موزه ۱۷۰ اثر تاریخی- فرهنگی به نمایش در آمده است. قدمت آثار این موزه از دوره تیموری آغاز شده و تا دوران معاصر می‌رسد.

کتب و نسخ خطی مرتبط با سبزوار شامل ۳۲ عدد دست‌نوشته‌های اصلی خطی از مشاهیر و مقامات، انواع نامه، مبایعه‌نامه، احکام حکومتی از دوران قاجار تاکنون می‌شود. انواع ظروف مسی قلم‌زنی شده وسایل رزم، سماور قدیمی، آفتابه و لگن، تفنگ‌های قدیمی، کلاه خود و لباس رزمی، وسایل روشنایی و … از آثار به نمایش در آمده در این موزه هستند. این موزه همه روزه به جز ایام تعطیل پذیرای بازدیدکنندگان است‌

موزه وقف سبزوار

موزه وقف سبزوار به همت اداره‌کل اوقاف و امور خیریه شهرستان و با همکاری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سبزوار در سال ۱۳۸۸ در بخشی از کاروان‌سرای حاج فرامرزخان افتتاح شده است. این موزه با هدف معرفی آثار وقفی شهرستان و اهمیت وقف کردن، ایجاد شده است.

آثار این موزه در ۶ بخش نسخ و قرآن‌های خطی وقفی، انواع تصاویر وقف‌نامه‌ها، انواع ظروف مسی قلم‌زنی شده، انواع سکه، سماور، شمع‌دان و انواع چراغ‌های زنبوری، تصاویر اماکن متبرک، بقاع مذهبی و تعدادی از سنگ قبرهای دوره  صفویه به نمایش درآمده است. این موزه در کاروانسرای حاج فرامرزخان در میدان کارگر واقع شده است.

منبع:

پهلوان، مهرآسا؛ ۱۳۹۸؛ کتاب موزه‌ها و مجموعه‌داران خراسان رضوی؛ انتشارات درج سخن

منبع:ایسنا