چاقوهای آبدیده دالاهو | از ساخت زره و شمشیر برای اعراب تا چاقوسازی

به گزارش همشهری آنلاین، اگر به کرمانشاه سفر کنید، باید بدانید که صنایع‌دستی کرمانشاه تنوع بسیاری دارد. به‌طوری‌که استان کرمانشاه ۱۱۰ نشان ملی مرغوبیت صنایع‌دستی و ۱۱ مهر اصالت یونسکو در این حوزه دارد. برخی از این صنایع به ثبت‌ ملی هم رسیده‌اند. صنایع دستی کرمانشاه به دیگر کشورها نیز صادر می‌شود. به‌عنوان نمونه گیوه، گلیم و ارغوان‌بافی از مهم‌ترین محصولاتی هستند که از کرمانشاه به دیگر کشورها به‌ویژه عراق صادر می‌شوند.

چاقوسازی نیز یکی از صنایع‌دستی و هنرهای سنتی کرمانشاه محسوب می‌شود. ساخت چاقو و ابزار فلزی در استان کرمانشاه به‌ویژه شهر کرند قدمتی بیش از ۳ هزار سال دارد. برای همین از دیرباز آوازه چاقوهای دست‌ساز دالاهو و کرند به‌عنوان بهترین چاقو نزد اقشار مختلف مردم ایران به‌ویژه منطقه غرب کشور پیچیده است.

بنا به گفته محققین هنگام حمله اعراب به ایران، اعراب عده‌ای از استادکاران این فن را از این منطقه برای ساخت زره و شمشیر با خود بردند. همچنین صنعتگران کرند برای دولت‌های وقت اسلحه جنگی می‌ساختند؛ این موضوع در دوران صفویه، زندیه و قاجاریه بیشتر مشهود بود. آنها در این دوران تفنگ‌های گلوله‌زنی سربی را که به تفنگ چکشی معروف بود، می‌ساختند. با گذشت زمان این کار از رونق افتاد و صنعتگران کرند به ساخت ابزار فلزی مانند انواع چاقو و کارد آشپزخانه روی آوردند. البته به‌ دلیل مکانیزه شدن زندگی امروزی، آهنگری سنتی و چاقوسازی و ساخت ابزارهای فلزی نسبت به گذشته دور از رونق افتاد، اما با رشد گردشگری و رونق صنایع دستی این مشاغل سنتی در شهرستان دالاهو با مرکزیت کرند جان دوباره گرفتند.

صنعتگران کرندی برای ساخت چاقو از آهن اسقاط (فنرهای فرسوده اتومبیل)، فولاد، برنج و نوعی فیبر پلاستیکی برای ساخت دسته چاقو استفاده می‌کنند. تیغه‌های چاقوی کرند با استفاده از کوره‌های سنتی که حرارت آنها را زغال چوب تأمین می‌کند، ساخته می‌شود. استفاده از این نوع کوره در هنگام حرارت دادن، باعث تغییراتی در ترکیب شیمیایی آلیاژ مورد استفاده در ساخت چاقو و بهبود کیفیت آن می‌شود. جنس این چاقوها از فولاد است، برای همین قابلیت تیز شدن دارند و در صورت نگهداری درست تا زمان زیادی می‌توان از این چاقوها استفاده کرد.

همچنین صنعتگران به جز چاقو، ابزاری مانند شمشیر، کاردهای شکاری و آشپزخانه، قپان، انواع سیخ کباب، انبر، چاقوی جیبی، کاردهای فشنگی، ساتور، قندشکن، گاوآهن‌های کوچک و بزرگ، داس و تبر نیز می‌سازند و از طریق ساخت این ابزار به اشتغال پایدار بومی و محلی دست می‌یابند.

حتی محصولات برخی از کارگاه‌های چاقوسازی در کرند موفق به اخذ گواهینامه تشویقی و علامت استاندارد شده‌اند. کیفیت چاقوی کرند به‌ حدی است که این محصول به دیگر کشورها هم صادر هم می‌شود. همچنین ظرافت و دوام چاقوی کرمانشاهی سبب شده که گردشگران آن را به‌عنوان ‌سوغات خریداری کنند.

منبع:همشهری