تپه طلا‏، گوهر شب چراغ روستا | یخچال قاجاریه در ترشنبه

همشهری آنلاین – رابعه تیموری:این تپه از هیبت گذشته خود نشانی ندارد و بارندگی و فرسایش خاک هر روز «تپه­ طلا» را کوچک‌تر و کوچک‌تر می­ کند. آن چه برنده ­تر و بی‌رحم ­تر از باد و خاک، تپه طلا را می‌­تراشد چشم طمع کسانی است که بدون حق و حقوقی قانونی به محدوده ٤٠٠ مترمربعی تپه­ طلا می‌­خزند وقسمتی از آن را به باغ و باغچه خود می‌­افزایند. گیاهان «نسی «و «کلبیت» زردرنگی که در زمین­‌های بکراطراف تپه ­طلا روییده­ این محدوده را به دشت و بیابان شبیه کرده­ اند.

در همسایگی تپه­ طلا آرامستانی قدیمی قرار دارد که از سال­‌ها پیش رفتگان روستا در آن دفن نمی­ شوند. تقریبا همه سنگ­‌های قبر این آرامستان با دست و بدون دستگاه برش خورده و تراشیده شده­ اند. نوشته­‌های روی قبور در زیر لایه­‌های خاک و علف­‌های خودرو پنهان شده و بر روی بعضی از آنها به زحمت نام افرادی مانند مرحوم «حسین جعفری» دیده می ­شود. در میان ساکنان ترشنبه از نوادگان این خاندان کسی پیدا نمی­ شود و به نظر می­ رسد نسل­‌های بعد آنها سال­‌ها پیش‌روستا را ترک کرده­ اند.

یخچال ترشنبه تنها اثر باستانی روستا  است که از دوره قاجاریه  به یادگار مانده و تخریب نشده است. یخچال در فاصله بافت مسکونی و کارگاه­‌های تولیدی خیابان شهید قائم­ مقامی قرار گرفته است. سنگفرش اطراف یخچال را حصار کشیده ­اند و ٢ در کوتاه در دوسوی آن قرار گرفته است. مخروط آجری یخچال رنگ ورویی روشن و پاکیزه دارد و گذر زمان خشت و آجرهای خام رویه آن را چرکتاب نکرده، ولی دوده و سیاهی که روی دیواره­‌های داخلی مخروط نشسته، آن را به تخته سیاهی برای یادگارنویسی رهگذران تبدیل کرده است.

گود وسط یخچال که در گذشته حوضچه­ ذخیره آب بوده چندان عمیق نیست. آب یخچال ترشنبه از قنات تامین می­ شد، بر اثر کاهش بارندگی آب قنات خشک شده و از ٧۵ سال قبل یخی از این یخچال بیرون نیامده است.

یخچال ترشنبه درمالکیت فردی به نام «منوچهر حاج­ محمدی» بود که سال ١٣٨٢ آن را به روستا اهدا کرد و با پیگیری معتمدان به عنوان اثر باستانی ثبت و مرمت شد. یخچال ترشنبه ظرفیت گردشگری مناسبی دارد، ولی سازمان میراث فرهنگی با پیشنهاد اهالی برای جذب گردشگر و عرضه صنایع دستی در این محل موافقت نکرده وبزرگ‌ترین و قدیمی­‌ترین یخچال طبیعی استان تهران تنها و غریب روزگار می‌­گذراند.

منبع:همشهری