آیین سنتی چشمارو در سبزوار

این رسم بهانه‌ای بود تا در آستانه نوروز تمام مردم روستا، آبادی و محله طعم شیرین بهار را با کفش و لباس نو یا خوراک و لوازم حداقلی و به تعبیری همه باهم و کنار یکدیگر سال خوشی را آغاز کنند.

رئیس اداره میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی سبزوار در خصوص آیین باستانی چهارشنبه آخر سال در این شهرستان گفت: چهارشنبه سوری ریشه در تاریخ چند هزار ساله ایران باستان دارد، هر ساله چهارشنبه آخر سال را مردم به اجرای آیین‌های زیبا و سنتی می‌پرداختند.

محمدعلی ابراهیمی‌دوست به ایسنا اظهار کرد: خوشبختانه در سبزوار بزرگ هنوز ردپای این آیین‌ها و رسوم سنتی مشاهده می‌شود و مدتی است مردم به دنبال اجرای سنت‌ها و آیین‌های گذشتگان هستند در واقع در هر کدام از این آیین‌ها رازی نهفته که باعث شادی و آرامش می‌شود.

وی شال اندازی را یکی از مهمترین برنامه‌های چهارشنبه آخر سال در سبزوار معرفی کرد و افزود: این مراسم‌ بدین گونه است که عده‌ای از جوانان و گاهی هم بزرگسالان به پشت بام منازل میروند و شال خود را از قسمت نورگیر خانه، “دریچه خانه‌هایی که سقف آن گنبدی شکل بود” به سمت کرسی خانه می‌انداختند و صاحبخانه با توجه به وسع مالی خود چیزی در آن قرار می‌داد، اکنون این رسم کهن در روستای نجم آباد از بخش مرکزی سبزوار در حال اجرا است.

ابراهیمی‌دوست بیان کرد: ملاقه زنی از دیگر آیین سنتی چهارشنبه سوری در سبزوار است بدین صورت که تعدادی از جوانان روستایی چادر سفید به سر می‌کردند و به صورت گروهی با ملاقه به کاسه می‌کوبیدند، صاحبخانه مقداری پسته، بادام، خشکبار و آجیل در کاسه آنها می‌ریخت. در پایان تمام مواد جمع آوری و بین جوانان تقسیم می‌شد، این رسم تا چندی پیش در روستای عوض از بخش مرکزی سبزوار انجام می‌گرفت.

وی گفت: آیین پریدن از آتش به این طریق که قبل از غروب آفتاب خانواده‌ها از مناطق مختلف مقداری هیزم جمع آوری می‌کردند و در محیط باز آن را روشن کرده و افراد خانواده یکی یکی از روی آتش می‌پریدند و اشعاری در زیر لب زمزمه می‌کردند، در آخر بانوی خانه خاکستر آن را جمع کرده و به بیرون از خانه می‌برد و در آب روان می‌ریخت.

ابراهیمی‌دوست با اشاره به آیین سنتی کوزه شکنی در چهارشنبه سوری اظهار کرد: پس از اینکه اهل منزل از روی آتش پریدند کوزه‌ای را نیمه آب می‌کردند و هر یک از افراد حاضر سکه‌ای داخل آن می‌انداخت و دور سر افراد خانه می‌چرخاندند و سپس از بالای پشت بام آن را به زمین پرتاب می‌کردند تا به این ترتیب سال کهنه را پشت سر بگذارند و این نمادی از نوآوری و تحول در طبیعت است.

وی خاطرنشان کرد: غذاهای مخصوص که از قدیم به مناسبت این ایام طبخ می‌شد شامل نوعی آش مخصوص که به آش “جوش پره” معروف بود و در دیگچه‌های مسی و روی آتش درست می‌کردند همچنین غذایی به نام “علفه” و یا نان را به صورت “قلفی” می‌پختند و به روغن زرد آغشته می‌کردند و در تمام روستا بین همه مردم توزیع می‌کردند تا برای شادی اموات فاتحه بخوانند.

وی تاکید کرد: آیین چهارشنبه سوری هم نیاز به فرهنگ سازی دارد، در دوره کنونی ترقه و آتش بازی سالانه جان بسیاری از هموطنانمان را به بهانه تفریح و شادی می‌گیرد و نیاز است با زنده کردن آیین‌های سنتی و شناساندن آداب و رسوم گذشتگان از خطرات ناشی از انفجار مواد محترقه جلوگیری کنیم.

منبع:ایسنا