بناهای تاریخی دامغان، گنج پنهان گردشگری در دل کویر

به‌ گزارش ایرنا، شهرستان دامغان با قدمت بیش از هفت هزار ساله، دارای ۲ هزار اثر تاریخی و فرهنگی است که از این تعداد ۴۰۰ اثر شناسایی و تاکنون ۱۳۱ اثر ثبت ملی شدند.

شهر دامغان یا همان شهر صد دروازه واقع در استان سمنان که از شمال به استانهای گلستان و مازندران، از شرق به شاهرود، از جنوب به اصفهان و از غرب به سمنان محدود است و از جاذبه های گردشگری تاریخی و طبیعی کم نظیری برخوردار است.

این شهر از شهرهای باستانی و قدیمی ایران و مرکز ایالت قومس بوده که دارای آثار تاریخی بی شماری از جمله تپه حصار، مسجد تاریخانه، مسجد جامع، برچ چهل دختر، مسجد جامع، بازار، گنبد زنگوله، پیرعلمدار، برج طغرل، چشمه علی و دیوار بارو است.

این آثار تنها بخشی از آثار تاریخی و گردشگری دامغان است که این شهر را به شهر تمدن و تاریخ منطقه تبدیل کرده است.

مسجد تاریخانه، یکی از قدیمی ترین مساجد ایران

مسجد «تاریخانه» درجنوب شرقی دامغان در استان سمنان، یکی از نخستین مساجد ایران و از قدیمی ترین بناهای پس از اسلام است که قدمت آن را بین سال ۱۳۰ تا ۱۷۰ هجری قمری بیان کردند.

عده‌ای بر این باورند که این مسجد در زمان گذشته آتشکده بوده است و پس از تسلط اعراب‌، آن را ناریخانه خواندند و سپس به تاریخانه معروف شد.

آنچه از ساختمان مسجد باقی مانده، ستونهایی است مدور که به نام چهل ستون معروف و تعداد ستونهای آن ۲۶عدد است.

در سالهای اخیر این مسجد در چند مرحله مرمت و بازسازی شد که این اقدامات از جمله موارد زیرساختی در راستای ثبت این مسجد در سازمان جهانی یونسکو بوده است.

این مسجد از یادگاران دوره ایلخانی، در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۸۰ به‌عنوان یکی ازآثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

برج چهل دختر دامغان 

«برج چهل دختر» مزین به هنرنمایی معماران با تکیه بر علم ریاضی، نمونه‌ ای از جلوه تاریخی این شهر در استان سمنان است که در مرکز شهر دامغان واقع شده و ارتفاع آن حدود ۱۵متر و محیط خارجی آن ۲۳متر است.

آرامگاه چهل دختران یا برج چهل‌دختر دامغان در محوطه‌ امامزادگان «محمد (ع) و جعفر (ع)» در پانزدهم دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۸۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است.

این برج آجری به سبک برج طغرل ری در سال ۴۶۶هجری قمری به دستور ابوشجاع اصفهانی بنا شد.

وقار و قدرت حیرت آور‏ برج چهل دختر مربوط به ابعادش نیست، بلکه ناشی از طرح و مقاومت آن است. این بنا قریب به ۷۰۰‬ سال بدون یک ترک خوردگی‏ در کشوری زلزله‏ خیز دوام‏ آورده که این موضوع حکایت از استفاده از علم ریاضی دقیق و ساختارهای بی عیب در معماری این دوره از تاریخ دارد.

مسجد جامع دامغان

این مسجد دارای چهار شبستان، زیرزمین و یک مناره است که قدمت آن‌ها به پنج دوره تاریخی متفاوت برمی‌گردد و در حال حاضر نیز، نماز جماعت در این مسجد تاریخی اقامه می‌شود.

مسجد جامع تاریخی شهرستان دامغان در تاریخ ۱۵ دی‌ماه سال ۱۳۱۰ با شماره ۸۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

یکی از شگفتی‌های معماری مسجد جامع دامغان پژواک صوت در ستون‌های زیرزمین این بنا است و اوج شکوه و نبوغ آجرکاری دوره سلجوقی را می‌توان در مناره این مسجد مشاهده کرد.

این مسجد در زمان خلافت مامون عباسی ساخته شده و در دوره قاجاریه تجدید بنا شده است.

مجموعه تاریخی پیر علمدار

این بنا در شمال شرق شهر دامغان و نزدیکی مسجد جامع واقع شده است که دارای گنبدی برج مانند و دوار آجری و بلندای برج حدود ۱۳متر است.

این بنا آرامگاه ابی جعفر محمد بن ابراهیم، پدر یکی از فرمانروایان حکومت آل زیار در ناحیه‌ قومس به نام بختیار ملقب به ابوحرب است که در زمان سلطان مسعود غزنوی ساخته شده است.

این برج آجرکاری ظریف، ساده و بدون بندکشی دارد و دروازه‌ ورودی به همراه تزیینات در این بخش جای گرفته است که این نوع معماری، توجه بسیاری از معماران ایران و جهان رابه خود جلب کرده است.

بقعه‌ی پیر علمدار دامغان در پانزدهم دی ماه سال ۱۳۱۰ شمسی به شماره‌ ۷۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

بازار تاریخی دامغان

این بازار در داخل شهر قرار گرفته و مکانی بسیار دیدنی است که هر گردشگری را جذب می‌کند.

این بازار که در حدفاصل مرکز شهر تا میدان امام(ره) قرار دارد، دارای سقف های گنبدی و یکی در میان دارای نورگیر است.

این بازار مربوط به دوره قاجار و دارای سه دهنه ورودی از خیابان امام است و علاوه بر این ورودی‌ها، یک ورودی به صورت مستقیم از طرف باغ جنت و یک ورودی فرعی از تکیه در قلعه دارد.

این اثر در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۹۱۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

علاوه بر این آثار و بناها، شهرستان دامغان دارای جاذبه های طبیعی و باستانی دیگر و چشم نواز و دل‌انگیز است که گردشگران و مسافران نوروزی می توانند با حضور در این مکان ها اوقات خوب و خوشی را سپری کنند. 

منبع:ایرنا