سرانجام هتل‌های کپسولی وارداتی به کجا رسید؟

در مراسم پر سروصدا رونمایی از هتل‌های کپسولی وارداتی اعلا شد که در فاز اول ۲۰۰ دستگاه از هتل‌های کپسولی را در شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و تبریز مستقر کنند. اما واردات این کپسول‌ها درست در زمانی اتفاق افتاد که صنعت گردشگری تحت تاثیر ویروس کرونا به شدت در حال ضرر بود و فعالان این بخش منتظر حمایت دولت بودند. از این رو سرمایه‌گذاری برای وارد کردن چنین محصولی با انتقادهای زیادی مواجه شد. از طرفی این پرسش مطرح بود که پیش از واردات هتل کپسولی، آیا نیازسنجی و مطالعه‌ای در بازار ایران انجام شده است و ضرورت و توجیه هزینه‌کرد برای واردات این کپسول‌ها چه بوده است، آن هم در شرایطی که آمارها نشان می‌دهد در بهار سال گذشته که وضعیت سفر نسبت به امسال عادی بود، بیش از ۷۴ درصد اقامتِ مسافران در خانه بستگان و آشنایان بوده و مجموع سهم اقامتگاه‌های سازمانی و عمومی (هتل، هتل آپارتمان، متل، مهمانسرا، مهمانپذیر و…) حدودا ۷ درصد بوده است. بر پایه آخرین داده‌های مرکز آمار ایران در بهار سال گذشته، ۹ درصد مسافران از ویلا و آپارتمان اجاره‌ای، ۷ درصد از ویلا و آپارتمان شخصی و ۳ درصد هم از چادر مسافرتی استفاده کردند.

حسین اربابی، مدیرعامل کانون جهان‌گردی و اتومبیل‌رانی که بیشتر انتقادها را نادرست خوانده بود، منکر وارداتِ گسترده هتل‌های کپسولی شده و گفته بود: «یکی از موضوعاتی که درباره هتل کپسولی‌ها انجام خواهیم داد مهندسی معکوس است که به‌طور حتم، بعد از مهندسی معکوس و ساخت انواع هتلهای ‌کپسولی در کشور، شاهد افزایش میزان استفاده از آن‌ها خواهیم بود.» هرچند برخی از شرکت‌های دانش بنیان به همین اظهارات هم واکنش نشان دادند و گفتند که طرح‌های مشابه آن‌ها مورد حمایت قرار نگرفته است و حالا شاهد واردات نسخههایی از آن هستند.

مدیرعامل کانون جهان‌گردی و اتومبیل‌رانی که گفته بود ۸۰ نقطه در ایران برای استقرار این هتل‌ها شناسایی و قرار است آن‌ها در پایانه‌های مسافری، فرودگاه‌ها، بیمارستان‌ها، ایستگاه‌های قطار، اکوکمپ‌ها و مناطق بومگردی مستقر شوند، بعدا اظهارات خود را اصلاح کرد و گفت: فقط هشت، نُه یونیت از هتل‌های کپسولی به کشور وارد شده است.

حالا هادی سجادی‌راد،  مدیر گردشگری و صنایع‌دستی کانون جهان‌گردی و اتومبیل‌رانی که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ابتدا در خبری به نقل از او منتشر کرد در فاز اول ۲۰۰ دستگاه از هتل‌های کپسولی در تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و تبریز مستقر می‌شود، اینک گفت: لزوما معنای استقرار ۲۰۰ دستگاه هتل کپسولی به معنا این نیست که قرار است این ۲۰۰ عدد از خارج تامین شود. فقط ۵ یونیت هتل کپسولی به کشور وارد شده است که برای بومی‌سازی در دست بررسی و مطالعه توسط شرکت‌های دانش بنیان است که البته طی مذاکره با شرکت فرودگاه ها قرار است این یونیت‌ها برای ارزیابی نظر مسافران و کاربران در فرودگاه مستقر شوند.

وی ادامه داد: ما یک مورد از این هتل‌ها را در فضای وزارتخانه رونمایی کردیم، محلی نبود که عامه مردم با آن مواجهه داشته باشند. نیاز داریم تجربه کاربران را ارزیابی کنیم. تا چند مسافر در آن مستقر نشوند و از آن استفاده نکنند متوجه ایرادهای آن نمی‌شویم تا در زمان ساختِ یونیت‌های داخلی، آن‌ها را برطرف کنیم.

سجادی‌راد اضافه کرد: فعلا مکان منتخب ما فرودگاه است، جایی که سریعتر می‌توان ارزیابی‌های لازم را انجام داد. بنابراین درحال مذاکره با شرکت فرودگاه‌ها هستیم. ما این هتل‌ها را در فضای آزمایشی قرار می‌دهیم تا بازخورد کاربران را ثبت کنیم و نتیجه را در اختیار شرکت‌های دانش بنیان قرار می‌دهیم تا در زمان ساخت لحاظ کنند. مثلا ممکن است نور مونیتوری که داخل هتل کپسولی وارداتی نصب شده برای مسافران ایرانی زیاد باشد.

مدیر گردشگری کانون جهانگردی و اتومبیلرانی درباره هزینه خرید و واردات این یونیت‌ها نیز گفت: کانون جهانگردی و اتومبیلرانی واردکننده این هتل‌ها نبوده است. بخش خصوصی وارد کرده و قطعا اطلاعات را در اختیار بخش مالی قرار داده است. آن‌ها سرمایه‌گذارانی بودند که تمایل داشتند روی این هتل‌ها سرمایه‌گذاری کنند. این شرکت خصوصی ایرانی ۵ یونیت دو نفره با ظرفیت ۱۰ نفر به کشور وارد شده کرده است. بررسی در سایت‌های جهانی نیز نشان می‌دهد قیمت هر یک از این یونیت‌ها بین ۴۰۰ تا دو سه هزار دلار است.

او درباره هزینه ساخت این مدل در داخل کشور و صرفه‌جویی که خواهد داشت نیز اظهار کرد: هنوز به طور کامل مشخص نیست، چون فعلا در مرحله بررسی و مهندسی معکوس هستیم.

سجادی‌راد درباره نحوه مشارکت شرکت‌های دانش بنیان در ساخت هتل کپسولی در داخل کشور، درحالی‌که بنا بر اظهارات برخی از این شرکت‌ها، کانون جهانگردی و اتومبیلرانی از طرح‌های آن‌ها حمایت نکرده و واردات را ترجیح داده است، توضیح داد: وقتی هتلی‌های کپسولی را رونمایی کردیم با موجی از درخواست مواجه شدیم. در نامه‌ای به معاونت علمی و فن‌آوری رییسجمهور از شرکت‌های دانشبیان برای بومیسازی این هتل‌ها دعوت کردیم. تعدادی از این شرکت‌ها اکنون متمرکز روی نحوه ساخت هتل کپسولی شده‌اند. سعی می‌شود تمام تجهیزات از داخل تامین شود. امیدواریم به مرحله‌ای برسیم که برای هیچ یک از قسمت‌های این هتل به تامین محصول از خارج کشور نیاز نداشته باشیم.

وی اضافه کرد: شرکت‌های فروشنده نقشه‌های تولید هتل‌های کپسولی را در اختیار مشتری قرار نمی‌دهند، بنابراین نمونه‌های وارد شده فرصتی شد برای شرکت‌های داخلی تا بررسی لازم را برای ساخت و بومی سازی این مدل انجام دهند. تعدادی هم مجموعه صنعتی نیمه دولتی برای تجهیز و تامین قطعات این هتل‌ها تمایل نشان داده‌اند.

او درباره اظهارات مدیرعامل کانون مبنی بر این که ساخت هتل‌های کپسولی در توان شرکت‌های داخلی نبوده است، گفت: زمانی که ایده هتل‌های کپسولی مطرح شد و گزارش سازمان جهانی جهانگردی در این باره منتشر شد، خیلی از شرکت‌های دانش بنیان برای ساخت این هتل در داخل کشور تردید داشتند، بیشتر آن‌ها اشاره می‌کردند که فرایند تحقیقاتی، خریداری نمونه، قالب‌سازی و … هزینه و زمان‌بر است. از طرفی موضوع این هتل‌ها برای آن شرکت‌ها کمی مبهم بود. بعد از این‌که ما تعدادی از این یونیت‌ها را خریداری و وارد کردیم استقبال خوبی شد و خیلی‌ها پای کار آمدند و تردیدها هم کمتر شد.

مدیر گردشگری کانون جهانگردی و اتومبیلراتی درباره ظرفیت تولید کامل این محصول در داخل کشور، اظهار کرد: شرکت‌های دانشبنیان که تا کنون اعلام آمادگی کردهاند، این موضوع را مرحله به مرحله بررسی می‌کنند. بدنه این هتلها ضدحریق است و با توجه به این‌که محل اصلی استقرار آن‌ها معمولا فرودگاه است و استاندارد سختی در این اماکن وجود دارد باید بررسی شود که مواد ساخت را در داخل مطابق با استانداردها می‌توان تهیه کرد. قرار شده این شرکت‌ها در هر مرحله که به نتیجه رسیدند به ما اطلاع دهند، ما این مراحل را به تدریج پیش می‌بریم.

ایسنا نوشت، طراحی و معماری هتل‌های کپسولی از ژاپن برخاسته است. حدود ۴۱ سال پیش اولین نمونه از این کپسول‌ها در شهر اوساکای ژاپن مورد استفاده قرار گرفت. بعدها چین شروع به ساخت نسخه‌های ارزان قیمت برای اقامت مسافران کرد. امکاناتی که در این هتل‌ها ارائه می‌شود محدود و متفاوت است، اینترنت، تلویزیون، نور و سیستم تنظیم دما داخل کابین از جمله خدماتی است که داده می‌شود. این اتاقک‌ها دستشویی و حمام اختصاصی ندارند و معمولا بار مسافر در قفسه‌هایی خارج از کپسول نگهداری می‌شود. این کابین‌ها ویژه مسافرانی است که قصد اقامت بلندمدت ندارند و می‌خواهند ارزان سفر کنند.