بررسی چهار پرونده ایران در اجلاس مجازی میراث جهانی ناملموس

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، به نقل از میراث آریا محمدحسن طالبیان گفت: بر اساس تصمیم کمیته میراث جهانی یونسکو، این اجلاس به دلیل شیوع کرونا به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود. وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران برای این اجلاس، چهار پرونده ثبت جهانی مینیاتور، زیارت تادئوس مقدس، مهارت ساختن و نواختن عود و همچنین جشن مهرگان را ارائه کرده است.

معاون میراث‌فرهنگی کشور  تصریح کرد: با توجه به محدودیت­‌های سهمیه‌­ای یونسکو، این چهار پرونده به شکل مشترک با کشورهای همسایه تدوین شده است تا بتوان از ظرفیت سهمیه مشترک با دیگر کشورها برای ثبت جهانی میراث‌فرهنگی ناملموس کشور بهره­ گرفت.

او عنوان کرد: پرونده «مینیاتور» را به شکل مشترک با کشورهای ترکیه، آذربایجان و ازبکستان، پرونده «زیارت تادئوس مقدس» به‌شکل مشترک با ارمنستان، پرونده «مهارت ساختن و نواختن عود» به‌شکل مشترک با سوریه و پرونده «جشن مهرگان» به‌شکل مشترک با تاجیکستان تدوین و برای ثبت در فهرست میراث جهانی ناملموس یونسکو پیشنهاد شده ­است.

طالبیان اضافه کرد: کمیته ارزیابی پرونده­‌های ثبت جهانی در تصمیم اولیه (draft decision) با ثبت جهانی دو پرونده «مینیاتور» و «زیارت تادئوس مقدس» موافقت و پیشنهاد ریفر (refer) دو پرونده «جشن مهرگان» و «مهارت ساختن و نواختن عود» را داده ­است.

او بیان کرد: منظور از ریفر کردن پرونده، ارجاع پرونده به اجلاس بعدی یونسکو برای ثبت جهانی است. این پرونده­‌ها به دلیل اینکه به‌شکل مشترک با کشورهای دیگر تنظیم شده، ظاهراً ابهام‌هایی برای کمیته ارزیابی جهانی بر روی نقاط مشترک برگزاری این عناصر فرهنگی در کشورهای تهیه‌کننده پرونده مطرح شده است، البته ایران به همراه سوریه و تاجیکستان به‌شکل مشترک دفاعیه‌های کارشناسی و فنی خود را ارائه کرده است.

معاون میراث‌فرهنگی کشور گفت:‌ امیدواریم با رایزنی چهار پرونده پیشنهادی ایران ثبت جهانی شود، البته تصمیم نهایی در خصوص این چهار پرونده، به نظر کمیته میراث‌ جهانی ناملموس در این اجلاس باز می‌­گردد.

او با اشاره به اینکه ۱۸۰ کشور عضو کنوانسیون ۲۰۰۳ پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس هستند، اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۴ با تصویب مجلس شورای اسلامی به این کنوانسیون بین‌المللی ملحق و تاکنون موفق به ثبت جهانی ۱۴ عنصر فرهنگی ناملموس کشور در ذیل این کنوانسیون بین‌المللی شده است که به لحاظ رتبه‌بندی در رتبه هفتم دنیا قرار دارد.

تعریف یونسکو از میراث فرهنگی ناملموس

طبق مفاد بند دوم کنوانسیون ۲۰۰۳ یونسکو، میراث فرهنگی ناملموس، این گونه تعریف می‌شود: رویه‌ها (عُرف‌ها)، نمادها، دانش‌ها، مهارت‌ها، ابزارها، اشیا، آثار هنری و مکان‌های مرتبط با آنها، که جوامع و افراد، آنها را بخشی از میراث ناملموس خود می‌شناسند و همواره از نسلی به نسلی دیگر منتقل می‌شود و پیوسته به وسیله انسان‌ها و جوامع و گروه‌ها در پاسخ به محیط اطراف‌شان و در تقابل با طبیعت و تاریخشان خَلق می‌شود و سازگار با مفاد حقوق بشر بین‌المللی و شرایط احترام متقابل میان جوامع، گروه ها و اشخاص باشد.

توجه به میراث فرهنگی ناملموس، نقش مهمی در گفت‌‏و‏گوی‌ بین ‌فرهنگ‌های مختلف ایفا می‌کند و سبب ایجاد احترام متقابل به تنوع فرهنگی و شیوه‌های گوناگون زندگی می‏‌شود. میراث فرهنگی ناملموس، فرصتی است برای عرضه و ارائه فرهنگ و سبک زندگیِ اصیل کشورهای مختلف دنیا در عرصه بین‏‌الملل؛ و موجب مقاومت فرهنگی در برابر یکسان‏‌سازی فرهنگیِ کشورهای قدرتمند جهان می‌‏گردد.

کلیسای تادئوس مقدس یا قره کلیسا، نام کلیسایی تاریخی در ایران، استان آذربایجان غربی است.

ساز عود (رود) یا بربت (بربط)، سازی متعلق به کشور ایران است که در تقسیم بندی سازها، در رده سازهای زهی قرار می گیرد. این ساز که زهی زخمه‌ای است در خاورمیانه و کشورهای عربی یکی از محبوب ترین سازها به شمار می رود.

بربط یا عود ایرانی نقش پررنگی در موسیقی ایرانی دارد. محمد رفیع اشعری یکی از متبحر ترین سازندگان عود در ایران است که نقش زیادی در رواج این سازه و صادرات آن به کشورهای دیگر دارد.

از سوی دیگر، ابراهیم قنبری مهر با خلاقیت هایی در شکل و شمایل عود عربی مانند کوچک‌تر نمودن کاسه و بلندتر نمودن دسته، نسخه های جدیدی از عود را تولید و به جهان عرضه نموده است.

مهرگان یا جشن مهر یکی از بزرگترین جشن‌های ایران باستان  بوده  است که در مهر روز از ماه مهر برگزار می‌شده است. «مهرگان» پس از نوروز بزرگترین جشن ایرانیان باستان بوده‌است.

منبع:ایرنا