جاذبه‌های گردشگری و تاریخی شهرستان میناب
- شهرستان میناب شامل چهار بخش و ۱۱ دهستان و چهار شهر است، این شهرستان با ۵۳۰۶ کیلومترمربع، حدود ۷,۴ درصد از کل مساحت خاکی و ۱۴.۹ درصد جمعیت استان هرمزگان را تشکیل می‌دهد. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر میناب ۷۳۱۷۰ نفر (۱۹۰۲۳ خانوار) بوده و از این نظر دومین شهر بزرگ و پرجمعیت در بین شهرستان استان هرمزگان است.
این شهر از طریق بزرگراه به بندرعباس (مرکز استان) و سپس به بندر خمیر متصل است. همچنین، میناب با جاده‌های اصلی آسفالت به شهرهای دیگری همچون بندر جاسک، سیریک، سندرک، رودان و کهنوج وصل شده است.
وجه تسمیه
درباره علت نام‌گذاری میناب گفته می‌شود که به دلیل نزدیکی به آب و وجود رودهای اطراف آن را «میان آب» نامیدند که بعدها به میناب تبدیل شده است. به نظر برخی تاریخ‌دانان وجه‌تسمیه میناب، آب فراوان و رودخانه پرآب با آب شیرین آن بوده است. قدیمی‌ترین نامی که در کتب تاریخی و در زمان هخامنشی از میناب برده شده، شهر اورگانا بوده است.
از میناب با نام‌های مینو، مینا، هارموز، آنامیس و از سوی نئارخوس دریانورد مقدونی در سفرنامه‌اش با عنوان هارموز یا آرموز نام‌برده شده است.
جاذبه‌های تاریخی
در شهرستان میناب ۲۱ اثر تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران وجود دارد که هرکدام ردی در تاریخ و فرهنگ این منطقه دارند و این‌قدر اهمیت و ارزش داشته‌اند که در فهرست آثار ملی جای بگیرند.
تپه کوره‌خانه واحدی، قلعه میناب، قلعه کردر، قلعه گوربند، تم سرخ چلو گاومیشی، بقایای قلعه نصرت‌آباد، آرامگاه سید علی حسن، محوطه تم سرخ حاجی‌آباد، نخل ابراهیمی، بقایای دژ نخل ابراهیمی، محوطه دروازه گشنو، گورستان پا زیارت، گورستان گبری محمودی، گورستان هلاوان، گورستان گبری گبرانی، گورستان دمبیا، محوطه پابرج، محوطه تاریخی شاه ابراهیم، محوطه چاخا، تپه تم مهتر و تپه تم ملالی از جمله این آثار هستند.
قلعه میناب کی از آثار تاریخی این شهرستان است، این قلعه مربوط به سده‌های میانه دوران تاریخی پس از اسلام است و در میناب و در وسط شهر واقع شده این اثر در سال ۱۳۸۲ به شماره ۹۵۵۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مردم محلی این قلعه را بی‌بی مینو می‌نامیدند و معتقدند که در روزگاران گذشته دو خواهر به نام‌های «بی‌بی مینو» و بی‌بی بی نازنین» این شهر را بناکرده‌اند. گویا در گذشته دو قلعه وجود داشته که یکی از قلاع ویران‌شده و تنها قلعه باقی‌مانده به نام «قلعه هزاره» یا «بی‌بی مینو» شهرت یافته است.
جاذبه‌های طبیعی
روستای کلاهی در فاصله ۲۰ کیلومتری مرکز شهر میناب، در کنار تنگه هرمز، خلیج‌فارس، دریای عمان و در امتداد کوه‌های مکران قرار گرفته است. از جمله جاذبه‌های تفریحی و توریستی روستا می‌توان به اسکله صیادی، لنجها و قایق‌های صیادی، خور، جنگل‌های حرا، ساحل ماسه‌ای، تپه ماسه‌ای غرابی که به‌صورت جزیره است، اشاره کرد.
ساحل کرگان و کهنه شهر بخش بندزرک تنها ساحل ماسه‌ای شهرستان میناب است که دارای مناظر بکر و زیباست. سواحل این منطقه با وجود خوردها و ساحل زیبا و کم‌عمق از ظرفیت‌های گردشگری شهرستان میناب است.
تالاب بین‌المللی تیاب، این تالاب با عنوان «تالاب بین‌المللی رود شور، شیرین و میناب» در سال ۱۹۷۵ در فهرست تالاب‌های مهم بین‌المللی در کنوانسیون رامسر با وسعت ۴۵ هزار هکتار به ثبت رسیده و در سال۱۳۸۰ به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده تیاب و میناب با مساحت ۴۱ هزار و ۲۵۸ هکتار تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار گرفت.
این منطقه ساحلی به طول حدود ۶۰ کیلومتر در سواحل شمالی تنگه هرمز از ناحیه بندرعباس در غرب تا رودخانه زرانی در شرق گسترش‌یافته است. جنگل‌های مانگرو در این حوزه با وسعت ۱۷۰۰ هکتار گسترده شده است. پوشش گیاهی این منطقه توده‌های انبوهی از درختان حرا و گونه‌های آکاسیا، کهور، کنار و گز در دشت ساحلی است. پراکنش جانوری این منطقه انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر و بومی و انواع ماهیان و سخت‌پوستان است.
این منطقه با جنگل‌های دریایی حرا یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های اکو توریستی روستای تیاب میناب است که از ظرفیت بسیار بالایی برای جذب گردشگر برخوردار است.
باغ‌های میناب
انبه، میوه‌ای گرمسیر و گیاه آن از سرده‌های تیره پسته‌ایان است. خاستگاه انبه شبه‌جزیره هند، پاکستان، بنگلادش و آسیای جنوب شرقی است. این درخت امروزه در بسیاری از کشورهای گرمسیری پرورش داده‌شده و به سراسر دنیا صادر می‌شود. درخت انبه قدبلندی دارد و ممکن است به ۳۵ تا ۴۰ متر برسد. قطر قسمت شاخ و برگ‌دار آن نیز می‌تواند به ۱۰ متر برسد. عمر این درخت طولانی است و برخی از درخت‌های انبه باوجود ۳۰۰ سال سن هنوز میوه می‌دهند.
شهرستان میناب یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های تولید انبه در کشور و رتبه نخست تولید انبه در استان هرمزگان است.
روستاهای شهوار، تمبانو، دهوسطی، فخرآباد، گلشوار و بازیاری و حکمی از نقاط مهم تولید انبه در شهرستان هستند. باغ‌های انبه یکی از مهم‌ترین چشم‌اندازهای کشاورزی و طبیعی شهرستان میناب است که به‌عنوان یک جاذبه گردشگری شناخته می‌شود.
بازارهای سنتی
بازار میناب بازاری تاریخی است که به‌صورت هفتگی و به‌صورت دست‌فروشی در شهر میناب برگزار می‌شود و محل عرضه صنایع‌دستی، مواد غذایی و تولیدات سنتی خانگی است. این بازار معروف است به این جمله که در آن از شیر مرغ تا جان آدمیزاد خریدوفروش می‌شود و واقعاً در پنجشنبهبازار همه‌چیز خریدنی است.
برخی از تاریخ شناسان و مردم شناسان قدمت این بازار را ۵۰۰ سال می‌دانند، صدها سال قبل در روستاهای میناب نوعی بازار انحصاری به وجود آمده بود به‌این‌ترتیب که صنعتگران هر روستا موظف بودند فقط یک کالای انحصاری تهیه کنند و در روز پنج‌شنبه همه روستاییان محصولات خود را به شهر می‌آوردند و در پنجشنبهبازار به‌صورت پایاپای خریدوفروش می‌کردند. مثلاً مردم روستای شهوار فقط صنایع سفالگری تهیه می‌کردند، روستای بهمنی با استفاده از پیش (برگ درخت نخل) در کار تهیه صنایع‌دستی حصیری بودند و سینی (سُپ) تهیه می‌کردند، روستای قاسم جلالی بادبزن حصیری و مردم روستای چلو کنتله (صندوق لباس) می‌ساختند. اگر چه در سال‌های اخیر، کارکرد پنجشنبهبازار میناب تغییر کرده و از بازار عرضه صنایع‌دستی به بازار محلی و هفته‌ای تغییر ماهیت داده است اما در قدیم راسته و قسمت‌های مختلف این بازار عبارت بودند از راسته سلمانی‌ها، راسته هیزم‌فروش‌ها، راسته علوفه فروش‌ها، راسته سبد فروشان و راسته میدان مسابقه که ویژه فروش حیوانات نظیر اسب و الاغ.
با توجه به گسترش شهر میناب و کوچک بودن محل برگزاری پنجشنبهبازار، اکنون بازار دیگری با نام پنجشنبهبازار در حاشیه رودخانه میناب در امتداد بلوار ساحلی تشکیل‌شده است. البته کالاهای این بازار دیگر مثل پنجشنبهبازار قدیم کالاها و صنایع‌دستی حصیری و سفالی نیست و همه نوع کالایی در این بازار جدید یافت می‌شود.
بازار ماهی‌فروشان گورزانگ میناب معروف به پاچال یکی از بازارهای قدیمی عرضه ماهی در هرمزگان است. این بازار در ۴ کیلومتری شهر میناب و در روستای گورزانگ قرار دارد. شغل بیشتر مردم روستای گورزانگ ماهی‌فروشی است. ماهی این پاچال از بنادر کوه مبارک، جاسک، سیریک، کوهستک، کلاهی تأمین می‌شود. بیشتر ماهیانی که در این بازار عرضه می‌شود، هوور، مقوا، حلوا سفید، حلوا سیاه، سارم، تلال، شورت، گاریز، ماهی سرخو، شیر ماهی و … است. این بازار یکی از مهم‌ترین مراکز عرضه و تجارت ماهی در جنوب کشور است که به اقصی نقاط کشور صادر می‌شود.
صنایع‌دستی
صنایع‌دستی میناب با توجه به زیبایی و جاذبه‌ای که دارد به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری منطقه محسوب می‌شود. صنایع‌دستی میناب را می‌توان به‌آسانی در شهر میناب خریداری کرد و فروشگاه‌های متعددی این تولیدات را عرضه می‌کنند. مهم‌ترین صنایع‌دستی شهرستان میناب عبارت‌اند از صنایع سفالی مثل جهله، گراشی،گلدان، قلیان، سرقلیان، اسفند سوز درباز و قفسی «گشته سوز»، صنایع حصیری برگرفته از درخت خرما مثل تک (حصیر)، درپوش کوزه، سپ (سینی پهن)، کفه (ظرف نگهداری نان)، پروند، سوند، سوتک، سوت (سبدکوچکوبزرگ)، دره زیر، پری، سرتک، بادبزن، دوزیاچیلک (طناب)، دم‌کش و سواس و صنایع بافتنی مانند قالی افشار، جاجیم، گبه، انواع گلیم، خورجین، خرسک، جوال، حضابه بافی، صنایع‌دستی مربوط به لباس‌های زنان بندری که طیف بسیار گسترده‌ای را شامل می‌شود و انواع شلوار زنان بندری با روش‌های متخلف به‌صورت دستی و چرخی با هنرمندی خاص تولید می‌شود.
لباس‌های سنتی و محلی زنان
پوشش اکثر زنان در محیط‌های شهری و روستای شهرستان میناب، متفاوت از پوشش رسمی و غالب مانتو و شلوار یا چادر مشکی در کشور است. در این منطقه پوشش زنان به‌ویژه شلوارهای مخصوص معروف به شلوار بندری، نوعی صنایع‌دستی و کار هنری محسوب می‌شود که بسیار پرزرق‌وبرق و حاصل یک کار هنری است. پوشش چادر که جزء لاینفک لباس سنتی زنان این منطقه است چادرهای گل‌دار رنگی است و از چادرهای تک‌رنگ مشکی بسیار کم استفاده می‌شود.
- منبع:میراث آریا
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.