میراث جهانی یونسکو چیست؟

 تاکنون در مجموع بیش از ۱۱۰۰ مکان از ۱۶۰ کشور جهان که ساختمان‌ها، کوهستان‌ها، صحراها، جزایر و شهرها را شامل می‌شوند به عنوان میراث جهانی یونسکو به رسمیت شناخته شده‌اند.

روز جمعه کمیته میراث جهانی یونسکو جلسه سالانه‌ای را برای ارزیابی وضعیت مکان‌های موجود در فهرست میراث جهانی و همچنین بررسی امکان اضافه شدن موارد جدیدتر به این فهرست برگزار می‌کند.

ابتکار معرفی فهرست میراث جهانی توسط «یونسکو» یا به عبارتی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد صورت گرفت.

در سال ۱۹۷۲ در جریان کنفرانس عمومی یونسکو دستورکاری با عنوان «کنوانسیون حفاظت از میراث جهانی فرهنگی و طبیعی» به تصویب رسید که به موجب آن مسئله در خطر قرار گرفتن میراث فرهنگی و طبیعی سراسر جهان بر اثر تغییر شرایط اجتماعی و اقتصادی علاوه بر عوامل همیشگی تخریب این اماکن مورد توجه قرار گرفت.

در نتیجه با تصویب این کنوانسیون، یونسکو اعلام کرد با ایجاد فهرستی از اماکن مشخص، به دنبال حفاظت از میراث جهانی خواهد بود و آگاهی در مورد این مکان‌ها را افزایش خواهد داد.

این مکان‌ها توسط کمیته میراث جهانی یونسکو که متشکل از نمایندگان اعضای سازمان ملل متحد است برگزیده می‌شوند.

اضافه شدن یک مکان به فهرست میرث جهانی یونسکو روندی طولانی را به دنبال دارد. این روند با معرفی فهرست متشکل از مکان‌های مورد نظر توسط کشورهای مختلف و مورد بررسی قرار گرفتن این اماکن توسط دو نهاد دیگر یعنی شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها و اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت آغاز می‌شود. این دو نهاد صلاح‌دید خود را به کمیته میراث جهانی ارجاع می‌دهند.

یونسکو این دسته از اماکن را به عنوان مکان‌هایی در کره زمین توصیف کرده است که ارزش جهانی برای بشریت دارند و با قرار گرفتن در فهرست میراث جهانی برای آیندگان حفظ می‌شوند.

مکان‌هایی که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار می‌گیرند به دو بخش فرهنگی و طبیعی تقسیم می‌شوند. از جمله مکان‌های فرهنگی که در حقیقت مکان‌های ساخته‌ بشر هستند به مکان‌های یادبود، ساختمان‌ها و آثار معماری که نمایانگر نبوغ خلاقانه بشر هستند می‌توان اشاره کرد.

مکان‌های طبیعی نیز بیشتر از جهت زیبایی طبیعی و اهمیت بوم‌شناسی و زیستی مورد توجه قرار می‌گیرند.

در جهان عرب، مراکش و تونس با ۹ و ۸ مورد بیشترین تعداد مکان را در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسانده‌اند. اهرام جیزه نیز یکی از هفت مورد میراث جهانی یونسکو در کشور مصر به شمار می‌رود.

عربستان نیز پنج مکان را به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه کرده است که از جمله آن‌ها به محوطه باستان‌شناسی «الحجر» می‌توان اشاره کرد. در این مکان ۱۱۱ مقبره و چندین سنگ‌نما وجود دارد که قدمت آن‌ها بین قرن اول پیش از میلاد تا قرن اول میلادی تعیین شده است.

از دیگر مکان‌های مشهوری که به عنوان میراث جهانی یونسکو شناخته می‌شوند به «تاج‌محل» در هند، «ماچوپیچو» در پرو، «کرملین» در روسیه، «پارک ملی یلواستون» در ایالات متحده آمریکا و شهرهای «آتن»، «رم»، «ونیز»، «وین»، «پراگ» و «استانبول» می‌توان اشاره کرد.

به نوشته سایت کمیسیون ملی یونسکو _ ایران، ایران نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو (میراث فرهنگی ملموس) ۲۲ مورد ثبت‌شده دارد از جمله: چغازنبیل (شوش)، میدان امام اصفهان، تخت جمشید (فارس)، بیستون (کرمانشاه)، شهر تاریخی یزد، بازار تبریز، کاخ گلستان (تهران) و شهر سوخته (سیستان و بلوچستان). همچنین آثار ایران در فهرست میراث طبیعی یونسکو دشت لوت و جنگل‌های هیرکانی هستند.

در ادامه گزارش نشنال عنوان شده است: در حال حاضر چین و ایتالیا هر کدام با ۵۵ مکان رکورد بیشترین مکان‌هایی را که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند در اختیار دارند.

یونسکو امیدوار است با افزایش دادن آگاهی دولت‌ها و شهروندان در مورد اهمیت مکان‌های این فهرست، کشورها کیفیت حفاظت از این مکان‌ها را افزایش دهند. علاوه بر این کنوانسیون میراث جهانی به دولت‌ها این اجازه را می‌دهد تا برای حفاظت از این مکان‌ها بودجه کمکی درخواست کنند.