برج آزادی

همچنانکه شهر پاریس با برج ایفل و شهر لندن با ساعت بیگ بن در دنیا به شهرت رسیده اند، پایتخت ایران نیز با برج آزادی در ذهن مردم ایران و حتی دنیا جای گرفته است. برج آزادی که از آن به عنوان نماد شهر تهران و نماد ایران مدرن یاد می شود، تنها یک عمارت بزرگ سنگی نیست، بلکه به همراه میدان آزادی به بخش مهمی از تاریخ معاصر ایران در نیم قرن گذشته تبدیل گشته است.

تاریخچه 

توسعه ی پایتخت، افزایش گردشگران داخلی و خارجی و فقدان سازه ای به عنوان نماد تهران در دهه های سی و چهل خورشیدی، مسئولان وقت شهر تهران را بر آن داشت تا بنایی باشکوه که معرف پیشینه ی تاریخی، فرهنگی و هنری ایران زمین باشد را در تهران بنا کنند. از آنجا که فرودگاه بین المللی مهرآباد در غرب پایتخت قرار داشت، تصمیم گرفته شد تا این بنای یادبود در نزدیکی فرودگاه و ورودی غربی شهر تهران (سه راه مهرآباد) احداث گردد تا به عنوان “نماد تهران” و “نماد ایران مدرن”، معرف پایتخت و پذیرای گردشگران باشد. از این رو در سال ۱۳۴۵ طی فراخوانی از معماران و طراحان دعوت شد تا طرح ‌های خود را برای ساخت سازه ای باشکوه و شایسته ی پایتخت ارسال کنند. از بین طرح های پیشنهادی، طرح حسین امانت، دانش آموخته 24 ساله رشته معماری دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، به عنوان طرح برتر برگزیده شد. در نهایت کار ساخت برج آزادی که آن زمان به نام “برج شهیاد” شناخته می شد، در سال 1348 آغاز شد و پس از دو سال در 24 مهرماه 1350 با حضور 3000 میهمان داخلی، خارجی و محمدرضا پهلوی و همسرش فرح  افتتاح شد. برج آزادی در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۵۳ با شماره ثبت ۱۰۰۸ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

معماری و بخش های مختلف برج آزادی

معماری برج آزادی تلفیقی از معماری دوران هخامنشی، ساسانی و دوره اسلامی است، به گونه ای که خطوط موازی و کشیده ی پایه ‌های برج یادآور سبک معماری هخامنشی، قوس اصلیِ میان برج، نمادی از طاق کسری)مربوط به دوره ساسانی (و قوس بالایی آن از دوران نفوذ اسلام در ایران الهام گرفته شده ‌است. این بنا از زیرزمین، چهار طبقه، دو راه پله و ۲۸۶ پلکان تشکیل شده است.

زیرزمین برج آزادی؛ مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی 

مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی با ۵۰۰۰ متر مربع مساحت، یک مجموعه فرهنگی در بخش زیرین برج آزادی است که از بخش‌هایی همچون موزه، کتابخانه، نگارخانه و سالن برگزاری کنسرت و تئاتر تشکیل شده است. ورودی این مجموعه در میدان آزادی و در ارتفاع 5 متر پایین تر از سطح زمین قرار گرفته است. این ورودی شما را به طبقه زیرزمین که شامل بلیت فروشی، سالن ایرانشناسی، گذرگاه پیشینیان و سالن تشریفات می شود، می رساند.

سالن ایرانشناسی:

سالن ایرانشناسی همانطور که از نامش پیداست به معرفی ویژگی‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی استان‌های مختلف ایران می پردازد. بازدیدکنندگان در این سالن با حرکت بر روی نقاله های متحرک با استان های ایران آشنا می شوند

گذرگاه پیشینیان:

گذرگاه پیشینیان در راهروی ورودی برج آزادی و پس از سالن ایرانشناسی قرار گرفته است. این گذرگاه به نمایش دوره‌ ای اشیای مختلف تاریخی و آثار هنرمندان اختصاص یافته است. نورپردازی این گذرگاه به گونه ای انجام شده است تا سردابه ها و دالان های قدیمی برای بازدیدکنندگان تداعی شود.

تالار کهن:

پس از گذر از گذرگاه پیشینیان به تالار کهن می رسیم. تالار کهن دقیقا زیر برج آزادی قرار گرفته است و در آن آثار مختلف هنری و تاریخی به نمایش گذاشته شده است. دسترسی به طبقات بالاتر برج از طریق این تالار به وسیله ی دو آسانسور و همچنین پلکان برج امکان پذیر است.

تالار آینه: 

در تالار آینه اشیای مختلفی با موضوعاتی همچون  شهرسازی، حیات وحش، تعلیم و تربیت، محیط زیست، فرهنگ و هنر، آب و زندگی و بسیاری موارد دیگر به نمایش گذاشته شده است. همچنین از این تالار برای برگزاری نمایشگاه های موقت استفاده می شود.

نگارخانه اقوام و نگارخانه بوستان

این دو نگارخانه به نمایش اشیای مردم‌ شناسی، صنایع دستی و آثار تجسمی اختصاص یافته اند.

راهروی فناوری با نمایش دو ربات ساخته ی مهندسان ایرانی، کتابخانه، سالن مولتی ویژن (برای اکران فیلم‌های سینمایی، کنسرت موسیقی، اجرای نمایش و برنامه‌های مشابه) و سالن سینما سیمولیشن (شبیه سازی) مجهز به افکت‌های حرکتی از دیگر بخش های برج آزادی هستند.

از طریق دو آسانسور میتوان به طبقات یک تا چهار برج دسترسی داشت. در این طبقات بازدیدکنندگان با معماری و شیوه ی ساخت برج آزادی آشنا می شوند.

دانستنی های جالب برج آزادی

• برج آزادی ۶۳ متر طول و ۴۵ متر ارتفاع از سطح زمین دارد و از چهار طبقه تشکیل شده که دارای دو راه پله با ۲۸۶ پلکان و دو آسانسور است.
• منشور حقوق بشر کوروش برای نخستین بار در مراسم افتتاح برج آزادی (برج شهیاد) در 24 مهرماه 1350 پرده برداری شد.
• در ساخت برج شهیاد چهل و شش هزار قطعه سنگ بریده، پرداخت شده و به کار رفته ‌است.