اقامتگاه‌های بوم‌گردی و رهیافت توانمندسازی زنان روستایی گیلان
گردشگری به‌طور عام و گردشگری روستایی به‌طور خاص به علت وجود تقاضاهای جدید گردشگران و نیاز به تنوع محصولات و خدمات گردشگری، زمینه‌ای برای توسعه کسب و کارها، به‌ویژه کسب و کارهای کوچک، متوسط و توسعه‌ی کارآفرینی فراهم می‌آورد.
خلق فرصت‌های جدید در گردشگری یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که امروزه برنامه‌ریزان گردشگری بدان تأکید داشته و منافع چند سویه را از بستر فعالیت پرتکاپوی گردشگری شکل می‌دهند. این مهم از یک سو باعث جذب گردشگر می‌شود و از سویی دیگر محیط را برای استفاده مناسب نسل‌های آینده حفظ خواهد کرد.
در یک کلّیت منسجم می‌توان اهداف توسعه منطقه‌ای را در زمینه گردشگری روستایی رشد تولید منطقه‌ای، افزایش درآمد یا تعداد مشاغل، انعطاف‌پذیری تجهیزات گردشگری برای تضمین موارد استقبال متعدد و توجه به سرمایه‌گذاری محلی دانست که در جنبه‌های غیراقتصادی نیز اهدافی چون نگهداری و حفظ آسایش و رفاه ساکنان، تضمین تفریحات و مراقبت از ارزش‌ها و سنن فرهنگی را به دنبال دارد.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی که نزدیک‌ترین نمونه به اکولوژها (پایدارترین نوع اقامتگاه‌های گردشگری در جهان) هستند، اقامت‌گاهی برای گردشگران می‌باشد که ساختار بومی خدمات، محصولات و فعالیت‌های گردشگری، ساختار محیطی بوم‌گرا، ساختار مالکیت و مدیریت خانوادگی و مشارکت جامعه بومی و در نهایت داشتن ساختارهای مناسب زیربنایی گردشگری که ارکان و هسته‌های اصلی یک اقامتگاه است، آن را از دیگر الگوهای اقامتی مانند هتل‌ها و مهمانپذیرها متمایز می‌کنند.
مهم‌ترین اصل رعایت‌شده در اقامتگاه‌های بوم‌گردی، مشارکت اعضای خانواده میزبان (صاحب اقامتگاه)، گردشگران و جامعه محلی مقصد در تمامی فعالیت‌های گردشگری اقامتگاه است. براین اساس، باتوجه به اهمیت کسب و کارهای کوچک و نقش گردشگری در توانمندسازی زنان روستایی ضرورت دارد که ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی از دیدگاه فرصتی برای توانمندسازی زنان روستایی انگاشته شود و می‌توان این گونه اذعان داشت که مشارکت زنان روستایی که نیمی از جمعیت روستاها را تشکیل می‌دهند، می‌تواند نقش عمده‌ای در پیشبرد اهداف اقتصادی خانوار داشته باشد. بنابراین ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی با رویکرد کارآفرینانه به عنوان عنصر خدماتی مهم در بوم‌گردی، می‌تواند گستره‌ای از فرصت‌ها را برای مشارکت زنان فراهم آورده و منجر به توانمندسازی آن‌ها شود.
ازسال ۱۳۸۸ به دلیل تجربه‌گرایی و خاص بودن محیط فیزیکی که بوم‌گردی در آن شکل می‌گیرد (مانند کویر، سواحل خاص، جنگل و کوهستان)، هر روز تعداد گردشگران بیشتر و متنوع‌تری را به خود جلب می‌کند. استان گیلان با مجموعه زیستگاه‌ها و پتانسیل‌های بوم‌گردی، از نواحی مستعد توسعه بوم‌گردی محسوب می‌شود. بر همین اساس در چند سال اخیر اقامتگاه‌های بوم‌گردی متعددی در مناطق روستایی گیلان، ایجاد شده است که در صورت بهره‌وری صحیح می‌تواند تاثیر بسزایی در ایجاد اشتغال، احیای روستاها و بازساخت اقتصادی منطقه داشته باشد.
در حال حاضر با وجود ۱۱۳ واحد اقامتگاه بوم‌گردی و تعداد ۵۸۸ چشمه اتاق در ۱۷ شهرستان استان گیلان و از تعداد ۴۵۱ نفر اشتغال کل در بخش اقامتگاه‌های بوم‌گردی استان، تعداد ۲۱۱ نفر یعنی حدود ۴۷ درصد به اشتغال زنان روستایی اختصاص دارد. همچنین صنایع‌دستی به عنوان صنعتی خانگی، سنتی و موروثی سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته و در بیشتر جوامع محلی نیاز به آموزش نداشته و با توجه به دسترسی آسان به مواد اولیه در نتیجه امکان سرمایه‌گذاری اولیه برای راه‌اندازی را به مقدار قابل توجهی کاهش می‌دهد.
استان گیلان با ۸۵ رشته تخصصی صنایع‌دستی فرصتی بالقوه برای اشتغال‌زایی را فراهم آورده و در بسیاری از مناطق روستایی دارای اقامتگاه‌های بوم‌گردی کارگاه‌های کوچک مشغول به تولید صنایع‌دستی هستند و می‌توان اذعان کرد که در شرایط کنونی اقامتگاه‌های بوم‌گردی خود، با طراحی فضای داخلی و بهینه‌سازی شرایط عرضه و فروش صنایع‌دستی و بر مبنای عدالت اجتماعی، کارآمدترین ابزار قابل تصور در راستای توانمندسازی زنان و رسیدن به اهداف توسعه روستایی است.
طبق اصل برابری در توسعه پایدار، مشارکت همه اقشار جامعه، در فرآیند توسعه ضروری است و زنان از جمله این گروه‌ها هستند. بنابراین توسعه پایدار اقتصادی زمانی موفق و پایدار است که همه اقشار جامعه محلی در تصمیم‌گیری، برنامهریزی و سود حاصل از اقدامات توسعه به طور یکسان بهره‌مند شوند.
لذا با توجه به برشمرده‌های فوق، بررسی‌های علمی و میدانی می‌توان به این مهم نائل آمد که توانمندسازی زنان، به عنوان یکی از اهداف توسعه از دیدگاه انسانی و عدالت‌محورانه است که در افزایش فرصت‌های شغلی زنان، ارتقاء پایگاه اجتماعی، ایجاد اشتغال و خودکفایی، ایجاد فرصت‌های دستیابی به موقعیت و جایگاه مدیریت و رهبری، و افزایش فرصت‌های آن‌ها برای فعالیت و موقعیت‌های جانبی سهم بسزایی دارد.
ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی به عنوان فصل مشترک فعالیت‌های سه‌گانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در راستای تحقق شعار تولید و حمایت از تولید داخلی زمینه‌ساز توسعه گردشگری و توانمندسازی زنان روستایی در ابعاد اقتصادی واجتماعی است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.