تخریب «خانه شهرداران» تهران

عکس‌ها و فیلم‌های جدیدی از خانه «شهرداران» یا عمارت گلستان منتشر شده که نشان می‌دهد کارگران درحال تخریب این عمارت ساخته‌شده در دوره پهلوی دوم هستند. این خانه سه‌طبقه که در محله اقدسیه تهران واقع شده متعلق به محمد ظهیری بوده که پیش از انقلاب در وزارت آب و برق مسؤولیت داشت. ظهیری این خانه را که دارای تزئینات زیادی از جمله گچ‌بری و آیینه‌کاری بوده در سال ۱۳۴۸ (براساس اطلاعات منتشرشده در سایت سفرنویس) ساخت. این خانه بعدها به شخصی به نام لیلا فریدی سپرده شد که در سال ۱۳۷۹ به شهرداری تهران واگذار شد. گفته شده این خانه پیش از انقلاب محل اسکان شهرداران تهران بوده است. پس از انقلاب دو نفر از شهرداران از جمله مرتضی الویری مدتی در این خانه اقامت داشتند. بعدها، محمود احمدی‌نژاد که شهردار تهران شد این عمارت را قصر شهرداران قلمداد کرد و از اقامت در آن خودداری کرد. پیش از او، محمدحسن ملک مدنی که در فاصله ۱۳۸۰ تا ۸۱ شهردار تهران بود از اقامت در این خانه امتناع کرده بود.

شهرداری تهران در اسفند ۹۸ عمارت گلستان را با مساحت ۸۴۸.۳ متر به قیمت پایه ۸۱ میلیارد تومان به مزایده می‌گذارد. اقدام برای فروش این خانه به واسطه آن‌که یک مکان رویداد محسوب می‌شد و تزئینات فاخر داشت با این بیم که پس از انتقال مالکیت تخریب خواهد شد، اعتراض فعالان میراث فرهنگی را برانگیخت. هرچند، مسؤولان میراث فرهنگی تهران و وزارت میراث فرهنگی، کردشگری و صنایع دستی کشور پس از بررسی این عمارت در سال ۱۳۹۸، آن را فاقد اولویت برای ثبت در فهرست آثار ملی برشمردند و حتی اقدامی برای حفاظت از آن به عنوان یک مکان ـ رویداد گردشگری انجام ندادند و به رغم این‌که صداهایی از شورای شهر تهران درباره ضرورت حفظ این عمارت بلند شده بود، اما در میراث فرهنگی و شهرداری این تشخیص داده شد که عمارت گلستان فاقد شروط لازم برای ثبت است و اثری تاریخی و یا حتی واجد ارزش محسوب نمی‌شود.

خانه ظهیری پیش از این اتفاقات، در دهه ۸۰ در اختیار سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران قرار داشت و از آن به عنوان یک فرهنگسرا استفاده می‌شد که محل آمد و شد هنرمندان و پیشکسوتان بود و مدت کوتاهی هم دبیرخانه فیلم شهر شد.

ملک اقدسیه وقتی به مرکز ارتباطات شهرداری تهران واگذار شد حرف فروش آن نیز به میان آمد. سال ۹۸ رییس وقت این مرکز پیامی را با این مضمون در توئیتر منتشر کرد که «این بنا طبق ضوابط و رویه‌های قانونی برای فروش و استفاده در اجرای پروژه‌های فرهنگی مانند مرکز همایش‌های رازی، ساختمان بلدیه و…  در اختیار سازمان املاک قرار گرفته است.» بعد که واکنش‌ها به اقدام شهرداری وقت شدید شد، غلامحسین محمدی که آن زمان ریاست مرکز ارتباطات شهرداری تهران را به عهده داشت، به واکنش‌ها اینطور پاسخ داد: این ساختمان به عنوان «خانه تاریخی» نامیده می‌شود، اما  این ادعاها به دور از واقعیت است؛ چراکه این خانه در دهه ۵۰ مجوز گرفته و عملا در دهه ۷۰ پایان کار دارد و مطمئن باشید اگر شهرداری تهران تنها نشانه‌هایی کوچک از اهمیت فرهنگی و میراثی بودن این خانه پیدا می‌کرد، قطعا در راستای حفظ آن اقدام می‌کردیم.»

او همچنین گفته بود که «حدود ۲۰ سال است شهرداری در ملک اقدسیه سکونت نداشته، درحالی که هزینه نگهداری آن بالغ بر ۲۵ میلیون تومان در ماه است و بهتر است این ملک از طریق مزایده به فروش برسد و ملک دارای ارزش تاریخی نیست و معماری خاصی هم ندارد و افراد شاخصی هم در این ملک زندگی نکرده‌اند که بخواهیم آن را نگه داریم. این ملک سه تخته فرش واجد ارزش داشت که در انبار مرکز ارتباطات شهرداری قرار دارد و هیچ وسیله ارزشی دیگری هم نداشته است.»

ایسنا نوشت، عمارت گلستان یا خانه شهرداران تهران سال گذشته به فروش رفت و دوشنبه، ۱۸ بهمن‌ماه ۱۴۰۰ به رغم تلاش‌هایی که برای متقاعد کردن مسئولان میراث فرهنگی و شهرداری تهران به منظور نگهداری این مکان رویداد صورت گرفته بود، تخریب شد.