کوچه‌هایی در یزد که رنگ و بوی حنا و ادویه می‌دهد

واژه «مازاری» از ریشه ماز به معنی چرخ و نورد گرفته شده و مازاری ها در حقیقت، کارخانه و آسیاب‌هایی هستند که در آنها چیزی را می سایند اما مازاری‌ها در یزد عمدتاً مراکز حناسابی بوده و خاص ترین نوع این کارخانه‌های کوچک در محله‌ای با همین نام در شهر یزد شکل گرفته است.

یکی از نکات جالب پیشه مازاری در یزد این است که هنوز هم اسباب و وسایل این حرفه ابزار مربوط به حدود هفت قرن پیش است و کوچه مازاری یزد هنوز هم حال و هوای سنتی گذشته را دارد و گرچه بسیاری از واحدهای مازاری آن تعطیل شده، اما واحدهای فعال موجود، هویت تاریخی و فرهنگی این کوچه را به خوبی حفظ کرده است.

کارگاه های مازاری اغلب فضای تاریکی دارد و نور اندکی از دریچه‌ای کوچکی از سقف به داخل این کارگاه ها سرک می کشد، سکویی به بلندی حدود نیم متر وجود دارد که سنگ بزرگ گردی که آن را از کوه‌های اطراف مهریز تهیه می‌کردند، بر روی آن قرار گرفته و وسیله چوبی که به آن متصل است، در گذشته توسط مردان قوی یا برخی چهارپایان و اکنون توسط موتورهای برقی می‌چرخد و آنچه بین سنگ و سکو قرار دارد را آسیاب می‌کند.

در اطراف سنگ مازاری و دستگاه بزرگ آسیاب قدیمی، اتاق هایی وجود دارد که اغلب از آن برای انبار ادویه و حناهای نسابیده و نکوبیده استفاده و در اتاق دیگری مراحل دوخت کیسه کرباس و بسته بندی حنا انجام می‌شود. اکنون فقط چند مازاری همچنان به سابیدن حنا مشغولند زیرا بازار آن کم رونق تر از قبل شده و به جای آن به سابیدن ادویه روی آورده‌اند که فروش محصولات نیز در غرفه ای کوچک در ورودی مازاری انجام می شود.

پیشه مازاری از مشاغل اصلی در گذشته های نه چندان دور استان یزد بوده و زمانی که تاجران یزدی رفت و آمد به هند، پاکستان و کشورهای حوزه خلیج فارس را آغاز کردند، حرفه مازاری رونق بسیاری گرفت زیرا تاجران، حنای یزد را به این کشورها می بردند و بدین شکل، این محصول شهرتی جهانی گرفت.

هر چند برخی از حناسابی‌های یزد به ساییدن ادویه روی آورده‌اند ولی هنوز هم در برخی مناطق ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس، با وجود تولید انواع رنگ موهای صنعتی و شیمیایی، حنای یزدی رنگ دارد و طالبان فراوانی جذب این محصول می شوند.

منبع:ایسنا