طاق شیرین و فرهاد ؛ روایتگر عشق و عاشقی

۴۰ کیلومتری غرب شهر ایوان، در مسیر جاده آسفالته به سمت سومار، در منطقه‌ زیبای کوهستانی کوشک، بنایی فرهنگی‌ – تاریخی به نام طاق شیرین و فرهاد وجود دارد که به دلیل ویژگی‌های منحصر به‌ فرد طبیعی و تاریخی و نقطه تلاقی ییلاق و قشلاق، تفرجگاه زمستانه مردم آن دیار است.

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از میراث آریا، وجه‌ تسمیه این اثر به استناد نقل‌قول‌های سینه به سینه نزد مردم محل به این صورت ذکر شده که در موقع گذر شیرین و فرهاد از این منطقه برای آسایش شیرین و برای استراحت شبانه، فرهاد مبادرت به ساخت بنای مذکور در کمتر از نصف روز کرد. این موضوع به شکل ضرب‌المثل نیز بین مردم رایج شده که «فرهاد برای استراحت یک‌ شب، طاق شیرین و فرهاد را درست کرد» که اشاره به کار پُر کردن است. مردم محل این بنا را با نام طاق شیرین و فرهاد می‌شناسند.

نوع طاق بنا از طاق گهواره‌ای است. این طاق‌ها خصوصیت بارز دورهٔ ساسانی است. مصالح ساخت این بنای تاریخی سنگ‌های حجیم تراش‌خورده به صورت خشکه‌چین و بدون ملاط بوده که به صورت منظم روی هم قرار داده‌اند.

اساس این بنا را طاقی سنگی با پلانی مربع‌شکل تشکیل می‌دهد که ارتفاع آن از کف طاق ۲ متر و ۲۰ سانتی‌متر، طول آن ۳ متر و ۲۰ سانتی‌متر و عرض آن ۲ متر و ۹۰ سانتی‌متر ساخته شده است. ورودی بنا نیز در بخش جنوب شرقی با پوشش تخت ساخته شده است. تفاوت این بنا با دیگر بناهای هم‌دوره و مطالعه‌شده در شیوهٔ ساخت آن است، به این شکل که ابتدا محل احداث بنا در شیب طبیعی کوهپایه انتخاب شده، سپس سطح شیب‌دار را رو به شرق برش داده‌اند و بیش از نیمی از بنا را در درون برش ایجادشده احداث کرده‌اند. برش دادن تپه نیز به خاطر توپوگرافی منطقه، حذف شیب تپه و جلوگیری از ریزش آن بوده است.

با عنایت به ویژگی‌های معماری اثر، مصالح ساخت و چگونگی اجرای آن، می‌توان این اثر را با بناهای سنگی چون بنای تاریخی پاطاق سرپل ذهاب کرمانشاه و دیگر بناهای سنگی در غرب کشور در مسیر راه‌های باستانی مربوط به دوره ساسانی مقایسه کرد. هرچند در باور مردم بنا را به شیرین و فرهاد نسبت می‌دهند، واقعیت آن است که به عنوان یک بنای بین‌راهی حکومت، برای کنترل تردد و امنیت کاروانیان مورد استفاده قرار گرفته است.

اداره‌ کل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی ایلام، با جدیت، مرمت و حفاظت این بنای تاریخی شاخص را انجام داده و با ایجاد رمپ دسترسی و تهیه و نصب تابلو معرفی سنگی همگون با ویژگی‌های طبیعی اثر و منطقه، برای توسعه گردشگری شهرستان گام بلندی برداشته شده است.

منبع:همشهری