نوشته‌ها

میراث تاریخی ارامنه در استان چهارمحال و بختیاری

تعداد قابل توجهی از ارامنه ساکن ممالک عثمانی (ترکیه امروزی) در زمان شاه عباس به ایران مهاجرت کردند و در اصفهان ساکن شدند.

تفاوت اقلیمی این دو سرزمین سبب شد که تعدادی از ارامنه به سرزمین‌های کوهستانی استان چهارمحال و بختیاری مهاجرت کنند و روستاهای ارمنی نشین را احداث کردند. جمعیت ارامنه قریب به ۳ قرن به صوت مسالمت آمیز در کنار اهالی مسلمان در این استان زندگی کردند. شغل اغلب ارامنه چهارمحال و بختیاری باغداری بود اما سیر مهاجرت آنها به دیگر استان‌ها و خارج از کشور، از چندین دهه پیش آغاز شد و به مرور زمان این روستاها خالی از سکنه شدند و بعدها مسلمان در آنها ساکن شدند. اگرچه در حال حاضر ارامنه در استان چهارمحال و بختیاری سکونت ندارند اما بسیاری از آنها موطن خود را چهارمحال و بختیاری می‌دانند و حتی در طول سال به روستاهایی که پدران و مادران آنها در آنجا متولد شده و زیسته‌اند، بازمی گردند.

آثار تاریخی ارزشمندی از چند قرن زندگی ارامنه در استان چهارمحال و بختیاری باقی مانده است که در این میان می‌توان به کلیسای روستای معموره و چندین قبرستان تاریخی اشاره نمود. اگرچه این آثار در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند اما متأسفانه به دلیل حفاظت نادرست و رسیدگی ناکافی در حال تخریب بوده و از گزند مافیای میراث فرهنگی کشور در امان نبوده‌اند. آقای قربانی عضو شورای شهر روستای معموره در راستای حفاظت از کلیسا و قبرستان تاریخی این روستا تلاش‌های شایان توجهی داشته و معتقد است مطابق آموزه‌های دین اسلام حفظ حرمت اماکن مقدس ادیان اهالی نوعی تکلیف است. از طرفی تاکید دارد که این آثار را هویت تاریخی روستا هستند و باید حفظ و حراست شوند.

متأسفانه دیگر قبرستان‌های تاریخی ارامنه به دلیل تعریف نشدن حریم و حفاظ از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند. علاوه بر عوامل طبیعی فرسایش دهنده سنگ، بیش‌ترین آسیب این قبرستان‌ها ناشی از حفاری‌های غیر مجاز و ناآگاهی اهالی است که سهواً در حال آسیب زدن به این آثار تاریخی هستند.

تصاویر این گزارش در روستاهای معموره و قلعه ممکا تهیه شده است.

منبع:خبرگزاری مهر

هموطنان ارامنه ایی که سفر کرده اند

رییس گروه حفظ و احیای اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری گفت: ۱۷ گورستان متعلق به هموطنان ارامنه‌ای که در طول تاریخ از نقاط دیگر کشور به این چهارمحال و بختیاری سفر کردند، در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

واحد جولایی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد:این گورستان‌ها در روستاهای سیِرکَ، گوشکی، گلوگرد، گشنیزجان، معموره، لیواسگان، کنرک علیا، غرب آقبلاغ، شمال آقبلاغ، شرق قلعه ممکا، شمال قلعه ممکا، سناجان، وستگان، حاجی‌آباد، بلداجی و آزادگان در شهرستان‌های شهرکرد، بروجن، کیار، بن و خانمیرزا قرار دارد.

وی افزود: حصارکشی، محوطه‌سازی، ایجاد فضای سبز، روشنایی و احداث راه دسترسی مناسب از مهم‌ترین نیازهای گورستان‌های ارامنه در چهارمحال و بختیاری به‌شمار می‌رود.

جولایی تصریح کرد: در طول سال، تعدادی از هموطنان ارمنی در گورستان‌های ارامنه چهارمحال و بختیاری حضور پیدا می‌کنند.

یکی از کارشناسان میراث‌فرهنگی چهارمحال و بختیاری، نیز با اشاره سفر ارامنه در ۴۰۰ ساله پیش به این استان گفت: توجه شاه عباس اول صفوی به اقتصاد و فعالیت‌های اقتصادی باعث شد، بخشی از هموطنان ارامنه که اهل تجارت، سرمایه‌دار و مسلط به زبان‌های دیگر بودند از جلفا در آذربایجان شرقی به اصفهان، پایتخت دوران صفوی کوچ کنند.

اردشیر آخوندی تاکید کرد: بخشی از ارامنه نیز از اصفهان به چهارمحال و بختیاری در آن دوران سفر می‌کردند و اقدام به توسعه باغات کردند.

وی افزود: البته در چهارمحال و بختیاری تاکستان‌های انگور از صدها و شاید هزاران سال قبل از سکونت ارمنی‌ها وجود داشت، اما وسعت باغات در زمان ارامنه افزایش یافت.

کارشناس میراث‌فرهنگی چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: ارامنه تا سال‌های ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ در چهارمحال و بختیاری حضور داشتند.

به گزارش ایرنا، گورستان ارامنه در روستای سیِرکَ شهرستان شهرکرد ۸ مرداد ۱۳۸۱ به شماره ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

تمامی ارامنه که از نقاط دیگر کشور در این روستا سکونت کرده بودند، به نقاط دیگر ایران مهاجرت کردند.

گورستان ارامنه در روستای معموره بخش بلداجی شهرستان بروجن ۲۵ خرداد ۱۳۸۱ به شماره ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

قبرهای موجود در این گورستان مربوط به دوره ۱۱۰ ساله بین سال‌های ۱۹۸۰ – ۱۸۷۰ است.

منبع:ایرنا