مقوله گردشگری از دیرباز تا به امروز به عنوان یکی از دغدغه‌های فعالان این عرصه برای قرار دادن این حوزه در زمره صنایع درآمدزا بوده و تلاش شده است تا با ظرفیت‌سازی در آثار تاریخی و طبیعی، زمینه حضور گردشگران و علاقه‌مندان به سفر و جاذبه‌های گردشگری را فراهم کنند که در همین راستا برخی از کشورها با وجود اینکه از سرمایه عظیمی چون نفت برخوردار نیستند اما با تکیه بر این ظرفیت، توانسته‌اند میزبان خیل عظیمی از گردشگران بوده و برای خود ارزآوری داشته باشند.

وقتی قرار شد خبرنگاران بار سفر را ببندند، کمتر کسی فکر می‌کرد این سفر، خالی از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی باشد. در بسته گردشگردی روز آدینه خبرنگاران، هیچ نام و نشانی از مناطق بکر و تاریخی ماه‌نشان نبود اما وقتی قرار بود خبرنگاران به عنوان اولین گروهی که در قالب این تور به شهرستان ماه‌نشان سفر می‌کنند، حس کنجکاوی را لحظه به لحظه تقویت می‌کرد، به گونه‌ای که قلعه بهستان، کوه‌های رنگی و سایر جاذبه‌ها برای گروه اعزامی از اهمیت خاصی برخوردار نبود.

پیچ و خم‌ها از پی هم پدیدار و ناپدید شد. اینجا آسمان صاف و آبی مطلق بود، رنگی که از آسمان بسیاری از شهرهای ما رنگ باخته است اما لکه‌های سیاه‌رنگی که در حال حرکت بودند، توجه هر کسی را که برای اولین‌بار پا به این منطقه می‌گذارد، جلب می‌کرد. تلکابینی به طول چندین کیلومتر که مسافران آن از دل کوه‌های سر به فلک کشیده بیرون کشیده شده و عازم دوردست‌ها بود تا خوراک واحدهای تولیدی شهرک‌های صنعتی شود. این خاکی که قصد سفر کرده بود را خاک روی می‌نامند.

اولین تور گردشگری معدنی کشور به نام خبرنگاران

اولین تور گردشگری معدنی کشور به میزبانی معدن سرب و روی انگوران با حضور خبرنگاران کلید خورد و خبرنگاران این بار خود، خوراک خبری اولین تور گردشگری در کشور شدند، توری که در جایی متفاوت پهن شد. با اینکه قدمت دیرینه نداشت اما حرف‌های زیادی برای آیندگان داشت، آیندگانی که قرار نیست در روزگار خود فقط برای نسل خود از واژه‌هایی چون ابنیه‌های تاریخی استفاده کنند. تور گردشگری معدنی، فرصتی طلایی برای آشنایی با فعالیت‌هایی است که شاید هیچ‌گاه فرصت قرابت با آن را نداشته باشیم.

اگر در فیلم‌ها و داستان‌های مختلف راجع به هیولاهای غول‌آسا به فور شنیده و همه آن‌ها را در ذهن خود مجسم کرده‌ایم، تور گردشگری معدنی این فرصت را به هر گردشگری می‌دهد که با یک هیولای بزرگ – آن هم از نزدیک – آشنا شود. نام این هیولا «دامپتراک» بود. این هیولای فلزی با هیبت دایناسورگونه خود، یکی از جذاب‌ترین جنبنده‌های تور گردشگری معدنی بود که عیار بالای معدن سرب و روی انگوران را با هیبت وهم‌انگیزش جابه‌جا می‌کرد تا روی خاک، بیش از این خاک‌آلود نماند.

اگر گنبد سر به فلک کشیده سلطانیه با آن قد رعنای خود، کلاه را از سر گردشگران می‌اندازد، پیت شگفت‌انگیز معدن سرب و روی انگوران نیز با عمق ژرفناک خود، سر گردشگران را به تعظیم وا می‌دارد. اینجا برخلاف ابنیه‌های تاریخی باید در بالاترین نقطه بایستی تا بتوانی همه زیبایی‌ها را به نظاره بنشینی، زیبایی‌هایی که شاید در نگاه اول زمخت و خاک‌آلود باشد اما وقتی قرار است دل خاک را چنگ بزنی و از روی آن برداری، هیچ چنگی قادر نیست چنین آهنگ موزونی را از رگه‌های زمین به تو هدیه دهد.

انگوران؛ نخستین مجتمع گردشگری معدنی کشور

خردادماه امسال مجوز نخستین مجتمع گردشگری معدنی کشور در استان زنجان از سوی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی صادر شد که در این راستا مدیر روابط‌عمومی و مسئول گردشگری مجتمع سرب و روی انگوران، هدف از اجرای طرح گردشگری در مناطق معدنی را کمک به افزایش اشتغال بومیان منطقه و نیز افزایش رونق اقتصادی آن‌ها دانسته و می‌گوید: از جمله مواردی که جذابیت خاصی برای مردم دارد، مشاهده معادن روباز و زیرزمینی، روش‌های اکتشاف و استخراج آن‌ها، تونل زیرزمینی و … است.

عباس اولیایی با یادآوری اینکه ماشین‌آلات معدنی مورد استفاده برای استخراج معادن، مشاهده انواع کانی‌ها و سنگ‌ها به‌ویژه سنگ‌های قیمتی را نیز باید به دیگر جذابیت‌های خاص مردم در تورهای گردشگری معدنی اضافه کرد، می‌افزاید: گردشگری معدنی در معدن انگوران به ‌عنوان بزرگ‌ترین معدن روباز سرب و روی خاورمیانه از طرف وزیر میراث‌فرهنگی نیز مورد استقبال قرار گرفته، به همین خاطر این معدن واحدهای اقامتی را در داخل این مجموعه برای اسکان تورهای گردشگر آماده کرده است.

وی با اشاره به اینکه با توجه به بکر بودن کشور از لحاظ میراث طبیعی و پدیده‌های جذاب طبیعت زنده و غیرزنده، شناسایی و بها دادن به معادن به‌ واسطه داشتن پیشینه بسیار طولانی و تنوع معدن‌کاری، فرصتی بسیار مناسب برای گردشگری در راستای اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی در کنار بهره‌برداری از معادن است، ادامه می‌دهد: امیدواریم اولین تور گردشگری با حضور خبرنگاران فرصتی برای تداوم این راه باشد.

روی توریستی معدن انگوران باز شد

وقتی تاریخ برخی از آثار کهن و به جا مانده از گذشتگان را مرور می‌کنیم، قدمتی بسیار دیرینه دارد، این در حالی است که معدن سرب و روی انگوران قدمت ۱۰۰ ساله داشته و پروانه بهره‌برداری برای این معدن در سال ۱۳۰۱ صادر شده است ولی عملاً کار سیستماتیک معدنی آن از سال ۱۳۴۸ و با تاسیس شرکت کالسیمین در این مکان شروع شده و فعالیت آن تا سال ۱۳۵۷ که انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید، ادامه داشت و از سال ۱۳۵۸، این معدن به عنوان معدن ملی اعلام شده و به شرکت سهامی کل معادن ایران واگذار می‌شود.

از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۷۸، این شرکت همچنان توسط کالسیمین بهره‌برداری می‌شد اما از سال ۱۳۷۷ شرکت سهامی کل معادن، آن را در اختیار گرفت و به صورت پیمان‌مدیریت در اختیار شرکت توسعه معادن روی ایران قرار داد. این معدن تا سال ۱۳۸۵ در اختیار شرکت توسعه معادن روی ایران بود و از سال ۱۳۸۵ تا به امروز شرکت تهیه و تولید، کار بهره‌برداری از معدن را انجام می‌دهد تا اینکه بعد از قدمتی به بلندای یک قرن، میزبان اولین تور گردشگری معدنی ایران شد و روی خوش به گردشگران نشان داد.

به گفته متولیان این بخش، معدن سرب و روی انگوران یکی از منحصر به فردترین معادن در کشور بوده و از لحاظ عیاری، می‌توان گفت که عیار این معدن در کل دنیا تک است؛ چرا که معادن روی به طور میانگین در کل دنیا با عیار ۴ تا ۵ درصد استخراج می‌شود، این در حالی است که میانگین عیار معدن سرب و روی انگوران در حال حاضر ۱۶ درصد است. یکی دیگر از ویژگی‌های این معدن، آن است که امروز به صورت همزمان (به صورت روباز و زیرزمینی) در حال استخراج است که چنین ویژگی در هیچ‌یک از معادن کشور وجود ندارد.

اکتشاف؛ روزنه‌ای برای تعطیل نشدن معدن انگوران

آمار حاکی از آن است که معدن سرب و روی انگوران به طور مستقیم و غیرمستقیم با تامین خوراک ۶۰ واحد تولیدی در شهرک‌های صنعتی توانسته است برای نزدیک به ۲۰ هزار نفر اشتغال ایجاد کند و این سهم قابل توجهی از تحقق شعار سال در راستای جهش تولید بوده که توسط این بخش تامین می‌شود، هر چند مدیر معدن سرب و روی انگوران با تخمین اینکه تا چهار سال آینده ذخیره قطعی روباز این معدن به اتمام خواهد رسید، از آغاز برنامه اکتشافی در این معدن برای تعطیل نشدن آن خبر می‌دهد.

علی ساطعی با بیان اینکه برنامه پیش‌بینی شده برای استخراج ماده معدنی ۸۵۰ هزار تن بوده، از استخراج ۸۰۰ هزار تن ماده معدنی طی ۱۰ ماه گذشته از این معدن خبر داده و با یادآوری اینکه تا به امروز فروش نزدیک به یک میلیون تن ماده معدنی از مجتمع سرب و روی انگوران محقق شده است، اضافه می‌کند: این بدان معنی است که شعار جهش تولید در این بخش عملیاتی شده و پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان امسال به میزان یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن ماده معدنی به فروش برسد.

این فعال حوزه معدن، ذخیره قطعی این معدن را سه میلیون تن ذخیره قطعی روباز و دو میلیون و ۶۰۰ هزار تن ذخیره قطعی زیرزمینی عنوان کرده و با بیان اینکه با این روند استخراجی (۸۰۰ هزار تن در سال) حدود چهار سال آینده ذخیره روباز این معدن به اتمام خواهد رسید، عنوان می‌کند: به همین خاطر و در راستای پیشگیری از تعطیلی معدن، برنامه اکتشافی را آغاز کرده و امسال مطالعاتی انجام و نتایج امیدبخشی نیز حاصل شد که پیش‌بینی می‌کنیم سال آینده برنامه حفاری گمانه‌های زیرزمینی را داشته باشیم.

اولین تور گردشگری معدنی با مهر اصالت خبرنگاران

اولین تور گردشگری معدنی در کشور با اولین گردشگران آن یعنی خبرنگاران در استان زنجان و با بازدید از مجتمع سرب و روی انگوران کلید خورد و بی‌تردید راه‌اندازی طرح بازدید عمومی از معدن انگوران، فرصتی استثنایی برای گردشگران بوده تا در کنار استخراج ماده معدنی برای کارخانه‌های سرب و روی کشور، به تازگی و با توجه به اینکه بسیاری از مردم به دنبال جلوه‌ها و تجربیات ویژه‌ و جدیدی برای بازدید و گردشگری هستند، گردشگری معدنی بتواند در این راه گام‌های موثری برداشته و این ظرفیت‌ها را نیز معرفی کند.

صحبت‌های مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان حاکی از آن بود که ماموریتی به این اداره‌کل در راستای معرفی مجموعه گردشگری سرب و روی انگوران داده شده است و با توجه به هماهنگی‌های صورت گرفته، مقرر شد اولین تور آشناسازی مجموعه معدنی سرب و روی انگوران برای اصحاب رسانه برنامه‌ریزی شود، به همین خاطر ۲۴ بهمن‌ماه امسال که آخرین آدینه این ماه بود، برای کلید خوردن اولین تور گردشگری معدنی کشور انتخاب شد تا سرفصل جدیدی را برای یک ظرفیت جدید گردشگری باز کند.

امیر اجمند با تاکید بر اینکه هدف ما انجام ترم‌های مختلف گردشگری است، خاطرنشان می‌کند: خوشبختانه اولین تور گردشگری معدنی کشور، امروز با حضور خبرنگاران به عنوان اولین گردشگران این بخش محقق شد تا فصل تازه‌ای در حوزه گردشگری که پیش از این به ابنیه‌های تاریخی و طبیعی محدود شده بود، باز شود. بعد از عید نوروز سال آینده نیز ترم‌های جدید گردشگری از جمله کشاورزی را خواهیم داشت و معتقدیم این ظرفیت‌های گردشگری در کنار جاذبه‌های طبیعی و تاریخی می‌تواند فرصتی برای یک دیدار متفاوت باشد.

روی گردشگران به خاک روی باز شد

بی‌شک یکی از مهم‌ترین توانمندی‌های شهرستان ماه‌نشان، فعالیت‌های معدنی بوده که غنی‌ترین معدن سرب و روی خاورمیانه و تنها معدن طلای فعال استان زنجان را در خود جای داده است. همچنین هم‌جواری معدن انگوران با دو جاذبه طبیعی منحصر به فرد، ییلاق ماه‌نشان و پایگاه میراث جهانی تخت سلیمان، از دیگر مزایای این معدن است، معدنی که قرار است از این به بعد به همان میزان که خاک روی را از دل زمین استخراج می‌کند، گردشگران را به دل این سرزمین فرا بخواند تا از نزدیک با این جاذبه آشنا شوند.

دامپتراک‌های غول‌آسا، پیت منحصر به فرد و خیره‌کننده معدن، تونل زیرزمینی ۱۲۰۰ متری، تلکابین‌هایی که گنجینه ارزشمند را از دل این سرزمین جابه‌جا می‌کنند، سنگ‌های بزرگی که گاهی تمایل به ایستایی نداشته و دوست دارند از عرش به فرش سقوط کنند و … همه بیانگر آن است که جاذبه در اماکن تاریخی خلاصه نشده و پیرامون ما جاذبه‌هایی از جنس دیگر وجود دارد که شاید گذشتگان نیز چون نیک به آثارشان معطوف نشده‌اند، امروز ما آن‌ها را دستاویزی برای برگزاری تور گردشگری خود قرار داده‌ایم.

مشاهده نحوه استخراج ماده معدنی، چگونگی برداشت محصول توسط کشاورزان زحمت‌کش و هزاران فعالیتی که به سادگی از کنار آن می‌گذریم، می‌تواند تلنگری برای نسلی باشد که شاید دل‌شان را فقط به داشته‌های کهن این سرزمین خوش نکنند. بی‌تردید حضور در چنین مکان‌هایی نه فقط به لحاظ گردشگری، بلکه بهانه‌ای است تا نسل امروز از نزدیک با ظرفیت‌هایی که شاید تا چند سال آینده به فراموشی سپرده خواهد شد، آشنا شده و خود راوی آنچه که دیده‌اند، برای نسل‌های بعدتر باشند.

اولین تور گردشگری معدنی کم‌کم به لحظات پایانی خود نزدیک می‌شود. تلکابین معدن از حرکت باز ایستاده تا حرکت ما را به نظاره بنشیند. خاک روی امروز روی خوش خود را به گردشگران اولین تور نشان داد اما هنوز یک سؤال در ذهن همه ما جا خوش کرده و آن اینکه آیا روی خاک روی معدن انگوران به مردمان محروم این خطه از سرزمین نیز روی خوش نشان خواهد داد، یا این روی خوش فقط سهم گردشگران است و نه سفره مردم ماه‌نشان!

منبع:ایسنا