نوشته‌ها

بازتاب اندیشه‌های «جریان نوگرایی» در صنایع‌دستی ایرانی

برخی از رشته‌های صنایع‌دستی مانند سفال و سرامیک و شیشه‌گری سنتی ذاتاً فرم محور و برخی مانند نساجی سنتی و دست‌بافته‌های سنتی نقش محورند. ایجاد تحول و نوآوری در این رشته‌ها با تأکید بر تجرید و انتزاع، محصولاتی مدرن با هویت ایرانی را در پی خواهد داشت. لازمه حرکت بر لبه باریک سنت و مدرنتیه در صنایع‌دستی معاصر ایرانی تبحر است. رنگ سفید در کشور چین نشان عزاست. این نمونه و موارد مشابه آن باید در کشورهای مقصد صادراتی و تولید صنایع‌دستی ایرانی و به ویژه آن دسته‌ای که توسط روستاییان و عشایر غیور تولید می‌شود سرلوحه قرار گیرد. چرا که ذائقه شهری دیگر رنگ‌های تند و اصطلاحأ جیغ را پذیرا نیست.

رنگ ملایم و همسو با دکوراسیون منازل و اماکن تجاری باید در نزدیک به ۳۰۰ رشته صنایع‌دستی کنونی به طور علمی و بر حسب قواعد رنگ‌شناسی آموزش داده شود. نیازهای زیبایی‌شناختی و کاربردی جامعه کنونی مخاطبان، بستر تولید محصولاتی را فراهم می‌آورد که تاکنون محلی برای ظهور نداشته‌اند. به کارگیری ابزار و تجهیزاتی که تولید را آسان‌تر، ایمن‌تر و با امکان تولید آن حتی در منزل مهیا سازد، امری است حیاتی که بتواند با تعاریف دست‌ساز بودن نیز همخوانی داشته باشد.

تعریف کاربرد جدید از محصولاتی که تولید شده‌اند و یا سابقه تولید ندارند نیز با نوآوری در محصول قرابت دارد. خاتم‌کاری که یکی از کهن‌ترین رشته‌های صنایع‌دستی است نیز روزی در ایران ورود پیدا کرده و محلی برای بروز پیدا کرده است. حاصل تجربه موفق ترکیب دو یا چند رشته مانند شیشه و مسگری نیز محصولات نو و جذاب است.

نداشتن دافعه و در نظرگیری نوگرایی مطابق با تعاریف صنایع‌دستی در رشته‌های صنایع‌دستی که از ذهن خلاق هنرمند ایرانی تراوش می‌کند، راه برای گسترش و رونق آن می‌گشاید. لزوم ارتقای کیفیت عرضه این محصولات نیز که مواریث و آبروی فرهنگی کشور است چند سالی است که هم مورد توجه فعالان صنایع‌دستی و هم فعالان صنعت بسته‌بندی کشور است تا بتوان جامه‌ای نو و درخور بر تن آن‌ها پوشاند.

تکنیک‌های ساخت نیز گاه روند تولید و کیفیت را سرعت می‌بخشد و شرط آن خارج نشدن از مسیر تولید دستی این محصولات است. مواد اولیه جدید و متنوعی در طبیعت یافت می‌شود که می‌تواند با تعاریف اولیه صنایع‌دستی همخوانی داشته باشد و از آن‌ها در تولید محصولات نو بهره گرفت.

تمام این مصادیق عرصه را برای ظهور و بالندگی پیروان مکتب نوگرایی در صنایع‌دستی ایران می‌گشاید. این مهم در گرو پیروی از فلسفه تفکر، خلاقیت و ایجاد طوفان فکری در هنرمندان و صنعتگران صنایع‌دستی است.

منبع:میراث آریا