به گزارش ایرنا، بخش هایی از جنگل‌های هیرکانی در ایران و آذربایجان به عنوان قدیمی‌ترین نوع جنگل‌های جهان ۱۴ تیر ماه سال ۹۸ پس از یک دهه پیگیری در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد تا مورد حفاظت و مراقبت قرار گیرد ، اگر چه به گفته مسئولان میراث فرهنگی مازندران تاکنون هیچ اعتباری برای حفاظت از این جنگل ها اختصاص نیافته است.

سهم مازندران به عنوانی استانی که بیش از ۵۰ درصد مساحت جنگل های هیرکانی ایران را در اختیار دارد در ثبت جهانی این جنگل ۶ سایت معادل حدود ۴۷ هزار هکتار بوده است. هر یک از  این سایت های ثبت شده که بکرترین نقاط جنگل هیرکانی محسوب می شود ، باید تحت حفاظت و مراقبت جدی قرار گیرد و تمامی استانداردهای تعریف شده یونسکو برای حفظ شرایط اولیه در آن رعایت شود.

مجموع وسعت جنگل‌های هیرکانی ۱.۹ میلیون هکتار است که از آستارا در شمال استان گیلان شروع می شود و تا گُلی‌داغ در شرق استان گلستان به طول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر و عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر پراکنش دارد. بخشی کوچکی از جنگل‌های هیرکانی هم معادل ۲۰ هزار هکتار در کشور آذربایجان قرار دارد.

یونسکو به این دلیل بخش های کوچک و بکری از جنگل های هیرکانی را ثبت جهانی کرده است تا به عنوان میراث طبیعی برای نسل های بعدی حفظ شود و برای این منظور هم هر ساله بودجه مشخصی تخصیص می دهد.  به عبارتی  ، ثبت جهانی یک اثر به این معنا است که تمامی کشورهای عضو در حفاظت از آن اثر مشارکت دارند و بخشی از هزینه ها را پرداخت می کنند و در مقابل پیگیر رعایت استانداردهای تعریف شده برای مراقبت و حفاظت هستند.

پیگیری های خبرنگار ایرنا طی ۲ سال گذشته نشان می دهد که از زمان ثبت جهانی جنگل های هیرکانی استان تاکنون هیچ اعتباری برای حفاظت و مراقبت از آن پرداخت نشده است و حتی زیرساخت های لازم هم برای این منظور آن گونه که باید فراهم نشده است.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی مازندران روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تایید کرد که تاکنون هیچ بودجه و اعتباری بابت جنگل های هیرکانی به مازندران تخصیص نیافته است.

مهدی ایزدی در باره چرایی اختصاص نیافتن بودجه هم ، توضیح داد : اصولا اعتباراتی که از سوی یک نهاد بین المللی مانند یونسکو برای اینگونه امور در نظر گرفته می شود ، به صورت یکجا در اختیار وزارت میراث فرهنگی قرار می گیرد و از آنجا هم باید میان مجموعه های تحت پوشش توزیع شود.

وی با اظهار این که از کم و کیف میزان و زمان پرداختی یونسکو اطلاعی ندارد ، افزود : آنچه مسلم است این که تاکنون به استان مازندران بابت ۶ سایت ثبت شده جنگل های هیرکانی هیچ اعتباری تخصیص نیافته است.

ایجاد پایگاه ؛ گام ناتمام

احتمالا اگر سازمان یونسکو بودجه ای برای حفاظت از جنگل های هیرکانی به وزارت میراث فرهنگی پرداخت کند ، مبلغ آن باید به فراخور استان هایی که سایت های ثبت شده را در اختیار دارند توزیع شود. مازندران ۶ سایت از ۱۲ سایت ثبت شده هیرکانی را در اختیار دارد و گستره سایت های استان هم معادل نیمی از مجموع مساحت ثبت شده هیرکانی در استان های دیگر و کشور آذربایجان است.

کارشناسان میراث فرهنگی بر این اعتقادند که دستکم نیمی از بودجه ای را که یونسکو بابت هیرکانی به ایران اختصاص می دهد ، باید در اختیار مازندران قرار گیرد ولی این استان هم باید برای دریافت این بودجه زیرساخت های لازم را برای حفاظت از سایت ها یا لکه های ثبت شده فراهم کند.

معاون میراث فرهنگی مازندران در باره زیرساخت مورد نیاز برای دریافت بودجه توضیح داد : میراث فرهنگی برای این که بتواند بودجه ای برای حراست و نگهداری از جنگل های هیرکانی پرداخت کند ، اول باید پایگاه ثبت جهانی در آن محدوده مستقر شود. در مورد جنگل های هیرکانی متاسفانه تا کنون پایگاه ها  فعال نشده است و به همین دلیل هم در بودجه گیری مشکل وجود دارد.

وی افزود : البته برای استقرار پایگاه های ثبت جهانی با هر دو اداره کل منابع طبیعی مازندران در ساری و نوشهر رایزنی هایی صورت گرفته است و آنها هم مکان هایی را در حد ساختمان برای استقرار پایگاه مشخص کرده اند ولی این ساختمان ها نیازمند تجهیز هستند تا تبدیل به پایگاه شوند.

ایزدی گفت : در حال حاضر تنها مشکل نبود اعتبار برای تجهیز پایگاه ها است. پیش بینی ما نیاز به بیش از ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار است که باید از منابع اعتباری ملی تامین شود تا پایگاه های تجهیز و فعال شوند و زمینه برای استفاده از بودجه اختصاصی یونسکو فراهم گردد.

وی تعداد پایگاه های مورد نیاز را هشت مورد اعلام کرد و افزود : بر اساس برنامه ریزی انجام شده قرار است ۲ پایگاه اصلی در مجموعه ادارت کل منابع طبیعی ساری و نوشهر مستقر و ۶ پایگاه فرعی نیز در محدوده هر یک از سایت های ثبت شده ایجاد شود.

معاون میراث فرهنگی مازندران با اشار به اینکه استقرار پایگاه ها بسیار طولانی و فرسایشی شده است و اظهار داشت : به محض استقرار پایگاه ، ردیف اعتباری برای مراقبت و حفاظت از آن از سوی وزارت میراث فرهنگی مشخص خواهد شد.

سایت های ثبت شده جنگل های هیرکانی مازندران در محدوده شهرستانی های مختلف قرار دارند. یکی از آنها سایت « بولا » یا همان جنگل بولای ساری است . دومین سایت مربوط به « الیمستان » شهرستان آمل است. جنگل « واز » در شهرستان نور سومین سایت ثبت شده را تشکیل می دهد. یکی از سایت های ثتب شده هم مربوط به جنگل « کجور » نوشهر است. سایت « خشکه داران » هم در شهرستان تنکابن واقع است . ششمین سایت ثبت شده هم « چهار باغ » مرزن آباد چالوس است.

جنگل هیرکانی تنها درخت نیست بلکه زیست بوم ۲۹۶ گونه پرنده و ۹۸ گونه پستاندار است. همچنین ۱۵۰ گیاه بومی درختی و بوته‌ای مانند شمشاد و انجیلی در آن یافت می‌شود.

منبع:ایرنا