موزه‌ای برای زندگی | گزارشی از خانه سرامیک «فرزانه»
دیوار خانه‌های قدیمی و حیاط‌دار بین ساختمان‌های بلند با معماری‌های جدید در محله نیاوران گم شده‌اند؛ مثل خانه موزه سرامیک فرزانه در کوچه جبلی. موزه‌ای که هر تازه واردی در بدو ورود محو تماشای کاشی‌ها و سرامیک‌های زیبا می‌شود.
همشهری آنلاین_زهرا کریمی: دیوارها، قاب پنجره‌ها و حتی کف این خانه با همه خانه‌های شهر فرق دارد و هر آنچه در این موزه به نمایش گذاشته شده همه به دست «لیلا فرزانه» و همکاران هنرمندش در این رشته هنری خلق شده است. نگاه بانوی جوان به این هنر نگاهی متفاوت از بقیه است.
او با درک خلأ حضور این هنر در محیط پیرامون، بازگشت سرامیک به زندگی مدرن امروزی را محور فعالیت‌های خود قرار داد و همواره در جست وجوی بیان امروزی با نگرشی نوگرایانه ابداعاتی را در شیوه تولید، طراحی و کاربری آثار خود به کار گرفته است. با فرزانه از انگیزه و دغدغه‌هایش درباره این هنر و راه‌اندازی این خانه موزه برای آشنایی بیشتر مردم با هنر کاشی و سرامیک صحبت کرده‌ایم.
- نخستین موزه تخصصی سرامیک ایران
موزه سرامیک فرزانه بیستم خرداد امسال همزمان با روز جهانی صنایع‌دستی با استقبال مدیران وزارت میراث فرهنگی و اداره کل میراث فرهنگی استان تهران افتتاح شد. فرزانه درباره راه‌اندازی این موزه تخصصی می‌گوید: «اینجا با شعار موزه‌ای برای زندگی، نخستین موزه تخصصی سرامیک ایران با هدف گسترش کاربرد امروزی این هنر کهن در زندگی و معماری مدرن شهری است.
این موزه با رویکرد پژوهشی و آموزشی در تعامل با مخاطبان خود گامی فراتر از ارتباط یک سویه رایج در موزه‌ها برداشته و پیوند میان مفهوم زندگی، موزه و هنر سرامیک را استحکام می‌بخشد.» بانوی هنرمند می‌گوید حدود ۷ سال است که دیوارهای این خانه با معماری خاصش با مجموعه‌ای از هنر خانه سرامیک فرزانه و بهره‌بردن از هنر دست دوستان هنرمند و خوش‌ذوقش به هنر کاشی، سرامیک و ظروف سفالی مزین شده است: «آثاری که اینجا به کار گرفته شده مجموعه‌ای از هنرنمایی ۳۰ هنرمند است. بهره‌بردن از هنر زیبای کاشی و سرامیک در معماری داخلی خانه‌ها یکی از علاقه‌مندی‌هایم است.»
- هنر باید در زندگی عیان باشد
دیوارهای خانه، کف حیاط، قاب پنجره‌ها و پله‌های ورودی همه با کاشی و سرامیک چشمنوازی می‌کنند. فرزانه می‌گوید: «هنر باید عیان باشد. از هنر می‌توان در زندگی روزمره استفاده کرد. هنر سرامیک از دیرباز سهم عظیمی در زندگی، معماری و زیبایی‌شناسی ایرانیان داشته که امروز با غلبه تولیدات صنعتی مستلزم توجه و بازنگری است.
بدیهی است هنر به‌عنوان عنصری زنده و پویا در زندگی افراد نیازمند تطبیق با شرایط محیطی و حال دوران خود است. بنابراین آنچه موزه سرامیک در پی تحقق آن بود دستیابی و تولیدگونه‌ای از محصولات است که در هماهنگی موزون با زندگی مدرن و هم راستا با ذائقه شهروندان امروز باشد.»
- تشویق به استفاده از کاشی در زندگی امروز
خانه موزه سرامیک فرزانه مجموعه‌ای از آثار هنری سرامیک است. این هنرمند خوش‌ذوق حدود ۲ دهه است که در زمینه طراحی و تولید آثار فعالیت دارد و آثارش را به سراسر ایران و جهان ارسال کرده است. آثارش در قالب کاربرد سرامیک در آشپزخانه، لوسترها، آینه، صندلی، دیوار پشت شومینه، میز غذاخوری و پذیرایی و فرشی از کاشی روی زمین است و به گفته خودش این، نوعی دعوت از شهروندان است که به کاربرد کاشی در کنار تزیینات مدرن امروزی تشویق شوند. او می‌گوید: «شروع کارم با ساخت ظروف سفالی بود و بعد در زمینه کاشی و عناصر وابسته به کاربری آن در معماری پرداختم و با طراحی‌ها و گرته‌برداری از الگوهای تاریخی و به روزرسانی با فضاهای مدرن معماری در بسیاری از پروژه‌های مهم معماری و طراحی داخلی همکاری داشتم.» او می‌گوید که دست‌ساز بودن آثار اعتبار این هنر را در قرن حاضر ارتقا داده است.
- بازدید از موزه با وقت قبلی
پروتکل‌های بهداشتی در این ایام کرونایی به جدیت در موزه رعایت می‌شود. بازدیدکننده قبلی از موزه خارج می‌شود و بازدیدکننده جدید اجازه ورود می‌گیرد. فرزانه می‌گوید: «افتتاح و بازگشایی موزه با شیوع ویروس کرونا تلاقی کرد. علاقه‌مندان برای بازدید از موزه باید با وقت قبلی به اینجا مراجعه کنند و هر بازدیدکننده به مدت یک ساعت فرصت حضور در موزه را دارد. رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، ضدعفونی دست‌ها و همراه داشتن ماسک هم از ضرورت‌های بازدید این خانه است و چنانچه کسی ماسک نداشته باشد به آنها هدیه داده می‌شود و پس از خروج افراد کف موزه و دستگیره‌ها ضدعفونی می‌شود.»
- شناسنامه هنری
لیلا فرزانه
متولد ۱۳۵۱- ساکن محله دربند
ورود به دانشکده میراث فرهنگی رشته مرمت آثار باستانی سال ۱۳۶۹
کسب مدرک کارشناسی نقاشی دانشگاه آزاد ۱۳۷۱
کسب کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشگاه آزاد ۱۳۹۴
- راهنمای دیدار از موزه سرامیک فرزانه
این موزه در دوران فراگیری ویروس کرونا تعدادی از فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود را در قالب مجازی به نشانی farzanehartstudio انجام می‌دهد. علاقه‌مندان برای بازدید از موزه همه روزه ساعت ۹ تا ۱۸ با هماهنگی قبلی می‌توانند مراجعه کنند. برای مراجعه به موزه به خیابان شهید باهنر، کوچه جبلی، خانه موزه سرامیک فرزانه بروید.