درخشش خورشید در تلألؤ عمارت باغ فتحآباد
از تاریخ عمارت فتحآباد چه می‌دانیم
فضل‌علی خان بیگلربیگی بیش از پنج سال حکومت و فرمانروایی کرمان را در دست داشته است، او در طول فرمانروایی خود اقدام به ساخت باغ و عمارت باشکوهی در خارج از شهر کرمان کرد که در بعدها نصرت‌الممالک اول و دوم نیز از آن عمارت استفاده می‌کرده‌اند.
تاریخ ساخت باغ و عمارت بیگلربیگی( فتحآباد) را می‌توان بین سال‌های ۱۲۵۳ تا ۱۲۶۳ هجری قمری دانست که مقارن با دوران حکومت محمد شاه قاجار بوده است.این اثر ارزشمند در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ به شماره ثبت ۷۲۸۴ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
قنات فتحآباد؛ طراوت بخش درختان باغ بیگلربیگی
باغ و عمارت تاریخی بیگلربیگی توسط حکام و سلاطین به‌منظور تفرجگاه ساخته شده بود. آب قنات مشهور به فتحآباد که روزگاری از قنات‌های قدیمی شهر کرمان بوده تأمین‌کننده آب باغ و عمارت بیگلربیگی بوده است و باعث طراوت و شادابی درختان که در ردیف‌های هندسی کاشته شده بودند، می‌شد. بعضی از صاحب نظران اعتقاد دارند باغ شاهزاده ماهان که در سال ۱۲۹۷ هجری به دستور عبدالمجید میرزا فرمانفرما حاکم وقت کرمان ساخته شده، بر پایه الگوی معماری این باغ شکل گرفته است.
فرم معماری این باغ تلفیقی از معماری ایرانی و فرنگی است و دارای عمارت اصلی، حوض‌نما و عمارت چهار فصل است. از تزئینات این بنا می‌توان به گچبری و نقاشی آن اشاره کرد.
ساختمان اصلی
ساختمان اصلی مجموعه در ضلع شمالی باغ و در دو طبقه ساخته شده، طبقه اول در مرکز هشتی بنا واقع شده و در طرفین هشتی سه ایوان با ستون‌های گرد قرار گرفته که زیبایی خاصی به فرم هشتی داده است. طبقه اول و پیرامون هشتی، ایوان‌های متکی به دو ستون گچبری شده قرار دارد که اطراف آن‌ها تعدادی اطلاق(سه‌دری، پستو، انباری و ایوانی که رو به سمت غرب است) برای استفاده روزمره وضع شده است. طبقه فوقانی که صعود آن از طریق یک پلکان آجری انجام می‌شود دارای یک سه‌دری مرکزی است که در سمت جنوب آن ایوانی با نمای زیبای ستون‌دار و طرح سنتوری بر بالای آن و در دو طرف اطلاق‌های جانبی قرار دارد.
در سمت جنوب بنا، حیاط مستطیل شکل(شمالی‌ـ‌جنوبی) و در وسط آن دو حوض آب قرار دارد.سمت شرق و غرب حیاط اطاق‌هایی در یک ردیف قرار دارد که فضای آن‌ها نماسازی شده است. اطراف حیاط نیز طاق‌نماهایی ایجاد شده که زیبایی حیاط را دو چندان می‌کند. ورودی تعدادی از فضاهای عمارت از خارج و تعدادی از سمت حیاط است. که از فضاهای جانبی ساختمان اصلی محسوب می‌شوند.
ساختمان سردر این باغ تاریخی در دو طبقه ساخته شده که در اطراف آن طاق‌نماهایی برای زیبایی و محصور کردن فضای معماری این بنا وجود دارد. در تزئین سقف‌ها از هنر کاربندی بهره گرفته شده و گچ‌بری‌های دور طاقچه‌ها، بخاری‌ها و بدنه دیوارها زینت بخش فضاهای معماری شده است. مصالح به کار رفته در این ساختمان تمامی از خشت خام و ملات گل بوده و بر روی آن لایه‌ای از گج پوشانده شده است. فضای داخلی این باغ نیز دارای گچ‌بری‌های بسیار زیبایی است. اتاق‌های این این بنای تاریخی نیز به سبک اتاق‌های سنتی قاجاری تزئین و به شکل زیبایی نورپردازی شده که معروف‌ترین اتاق آن، اتاق شاه‌نشین است.
موزه حکام
موزه ی حکام یکی از قسمت‌های ارزشمند باغ فتحآباد است که در آن مجموعه‌ای از زندگی‌نامه‌ها و تصاویر حاکمان کرمان نگهداری می‌شود.
اتاق نقاشی
در عمارت اصلی باغ فتح آباد یک اتاق نقاشی وجود دارد که در قدیم محل اقامت حاکم کرمان بوده است. دور تا دور این اتاق نقاشی و دیوارنگاره‌های بسیار نفیس وجود دارد.
عمارت چهارفصل
از عمارت اصلی به اندازه سی متر رو به سوی شرق حرکت کنید، عمارت چهارفصل را می‌بینید که با یک طبقه، گنبد مرکزی و ایوان‌های ستون‌دار جلوه خاصی به مجموعه باغ داده است. آجرکاری‌ها و گچ کاری‌های این سازه به قدری زیباست که هر بازدیدکننده‌ای را به تحسین هنر ایرانی وادار می‌کند. امروزه این اتاق کاربری VIP دارد و برای انجام مراسم و جشن‌های مختلف به افراد اجاره داده می‌شود.
باغ فتحآباد خاستگاه گیاهان دارویی کشور
کرمان در خصوص پرورش داروهای گیاهی بسیار معروف است و این نوع داروها یکی از سوغاتی‌های اصلی این استان به حساب می‌آید. در زمان بازسازی باغ فتحآباد، مسئولان تلاش کردند تا بخشی از این باغ را به کشت گیاهان دارویی اختصاص دهند تا هم از ظرفیت‌های زمین‌های اطراف باغ استفاده کنند و هم منبع درآمدی برای این مجموعه باشد. خوب است بدانید که این مجموعه بزرگترین مجموعه کشت گیاهان دارویی در کشور است و تنوع گیاهی آن در جای دیگری وجود ندارد.
منبع:میراث آریا