چشم مسجد رحیم خان کور شد
خانه‌ای قدیمی که در دلِ بافت تاریخی پیرامون مسجد رحیم خان تنیده شده بود، خراب‌شده و جای آن را تیرآهن‌هایی گرفته که قرار است به یک ساختمان جدید بدل شوند؛ ساختمانی که تا این لحظه، بخشی از نورگیر مسجدِ ثبت ملی شده را مسدود کرده و مشخص نیست شکل نهایی آن سنخیتی با بنای تاریخی مجاور خود خواهد داشت یا خیر.
تیرماه سال جاری بود که خبر گودبرداری و ساخت‌وساز بیخ گوش مسجد قاجاری “رحیم خان” در ایسنا منتشر شد و معاون میراث فرهنگی استان اصفهان در پاسخ به چرایی این موضوع گفت: «این گودبرداری نبوده، بلکه یک عملیات ساختمانی انجام می‌شده که یگان حفاظت میراث فرهنگی ما آن را متوقف کرده. ما نیز با شهرداری اصفهان دراین‌باره مکاتبه کرده‌ایم و منتظر پاسخ آن‌ها هستیم.»
مشاهدات میدانیِ بعد از بیان این اظهارات، اما نشان می‌داد که عملیات ساخت‌وساز متوقف نشده و حالا که پس از گذشت شش ماه، تصاویر تازه‌تری از مسجد رحیم خان منتشرشده، می‌توان دید که بخشی از نورگیر این مسجد، توسط ستون‌هایی که بعدتر با آجر و سیمان پوشیده می‌شوند، کور شده است.
ناصر طاهری، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان در پاسخ به این سؤال که آیا میراث فرهنگی به مالک این بنا مجوز ادامه ساخت را داده؟ به ایسنا می‌گوید: خوشبختانه علیرغم مقاومت‌های زیاد، مالک مجبور به حذف نیم‌طبقه و تهیه نقشه جدیدی بر اساس ضوابط حریم مسجد شد.
او با تأکید بر اینکه ارتفاع فعلی این بنا دقیقاً مطابق ارتفاع ساختمان قبل از تخریب است، ادامه می‌دهد: در حال حاضر مالک این بنا مجاز است ۳ و نیم متر تا روی بام و ۴ و نیم متر با جان‌پناه ارتفاع داشته باشد و این ارتفاع با ضوابط حریم مسجد نیز تطابق دارد.
طاهری در واکنش به این پرسش که آیا ساخت چنین بنایی در مجاورت مسجد تاریخی رحیم خان، به منظر این بنا آسیب نمی‌زند و نورگیر مسجد را کور نمی‌کند؟ می‌گوید: ساختمانی که از قبل در مجاورت این مسجد و همین پلاک تازه‌ساز وجود داشته و دارد نیز، جلوی نورگیر مسجد را گرفته اما اکنون به این مالک گفته‌شده که نباید در آینده جان‌پناه خود را در قسمت نورگیر مسجد اجرا کند.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان در پایان خاطرنشان می‌کند که باوجود تائید نقشه، عملیات ساخت‌وساز این بنا از طریق یگان حفاظت میراث فرهنگی استان اصفهان کنترل می‌شود.
محمود درویش، معمار و شهرساز اما دربارۀ آنچه بر سر مسجد تاریخی “رحیم خان” آمده به ایسنا می‌گوید: ساختمانی که پیش‌تر، در مجاورت مسجد “رحیم خان” وجود داشت در دل بافت تنیده شده بود، اما اکنون یک بنای جدید که چندی پیش نیز تصاویر گودبرداری آن منتشر شد، جایگزین این بنا شده و به بافت تاریخی صدمه زده است.
او توضیح می‌دهد: ضرورت دارد که میراث فرهنگی استان اصفهان بر حفظ بافت تاریخی تأکید داشته باشد و برای جایگزین شدن اجزای این بافت با بناهایی که هیچ سنخیتی با سازۀ تاریخی مجاور خود ندارند، مجوز صادر نکند.
عضو انستیتو معماری بریتیش کلمبیا تأکید می‌کند: بهتر آن بود که میراث فرهنگی اصفهان مالک را مقید می‌کرد تا همان ساختمان قدیمی را مرمت کند، نه اینکه تنها حفظ ارتفاع قبلی را در سازۀ جدید مدنظر قرار بدهد؛ چرا که مرمت باعث می‌شد بنا با بستر هماهنگ و با محیط سازگار باشد و این همه، شروطی است که ما در بافت تاریخی ملزم به رعایت آن هستیم.
درویش، با اشاره به اینکه مشخص نیست شکل نهایی این ساختمان جدید چه خواهد شد، یادآور می‌شود: مسجد “رحیم خان” ازنظر فرم و پلان یکی از زیباترین و ساده‌ترین مساجد ایران است و بسیار جای تأسف دارد که در مجاورت آن با مجوز میراث فرهنگی چنین اتفاقی در حال رخ دادن است.
این معمار می‌گوید: متأسفانه روز گذشته تصاویری نیز از تخریب خانه صفوی عطاری در جلفا مشاهده کردم و نمی‌دانم دربارۀ این حجم از تخریب چه باید گفت.
منبع:ایسنا