هنر مینای ملیله ، گوهری درخشان در زنجان
میناکاری ملیله جزء رشته‌های منسوخ شده در زنجان بود که این هنر-صنعت در سال‌های اخیر احیاء شده و بازار زیبای زنجان را زینت بخشیده است. هنر-صنعت میناکاری ملیله در استان زنجان و برخی استان‌های دیگر بر روی طلا و نقره (هنر مينای مليله) انجام می‌شود، این هنر باارزش و زیبا يكی از قدیمی‌ترین هنرهای تزئينی ایران‌زمین است كه پيشينه آن به زمان هخامنشيان و شايد قبل‌تر از آن برمی‌گردد. ولی این هنر در دوران ساسانی نیز رواج داشته است.
این هنر به دلیل این‌که بر روی فلزات باارزش و گران‌قیمتی مانند طلا و نقره انجام می‌شود ارزش و قیمت بالاتری را دارد. هنرمندی كه در زمینه هنر مینای ملیله فعالیت می‌کند باید با چندین هنر و اصول آشنا باشد. هنرمند باید اره کاری، قلم‌زنی، چکش‌کاری و ملیله‌کاری را بداند و تمام اصول زرگری را به‌صورت كاملاً حرفه‌ای انجام دهد تا بتواند در زمینه مینای ملیله اثری از خود خلق کند.
هنر مینا به لحاظ روش تولید به دو دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شود که عبارت‌اند از مینای خانه‌بندی و مینای نقاشی شده است.در روش مینای خانه‌بندی لعاب شیشه‌ای و زنگار فلزات و در مینای نقاشی از لعاب سفید استفاده می‌شود و سپس نقاشی به وسیله رنگ‌های گیاهی و معدنی رنگ می‌گیرد.
هنر مینای ملیله زنجان برای تزیین زیورآلاتی مانند سنجاق‌سینه، دستبند، گوشواره، گردنبند با استفاده از طرح و نقش‌بندی انجام‌شده است.
هنر مینای ملیله هنری بسیار ظریف و زیباست. میناهایی که به‌وسیلۀ هنرمندان زنجانی ساخته می‌شود از نظر ظرافت و ذوق فوق‌العاده‌ای که در آن‌ها به کار می‌رود، کم‌نظیر و قابل‌توجه است. گروه ملیله مینا زیر نظر استادان چیره‌دست زنجانی پا به عرصه تولید خانواده بزرگی از محصولات ملیله با نقره مصرفی ۹۹ درصد کرده است. هدف این گروه حمایت از اصالت اثر، ارتقای ارزش هنری و پابرجا نگه‌داشتن خاستگاه اولیه هنر ملیله است.
استادان گروه ملیله مینا با تلاشی بالغ‌بر ۲۰ سال و کسب تجارب ارزنده، گام بزرگی در شناخت نیاز هنر دوستان و برآورده ساختن خواسته‌های هنری آن‌ها برداشته‌اند، ملیله‌کاری بر روی تمام ابزارآلات و وسایلی اعم از سینی، آینه و شمعدان، دستبند، استکان، قندان، گیره استکان، گوشواره و انگشتر و غیره به کار می‌رود. این هنر یکی از صنایع‌دستی فوق‌العاده منحصربه‌فرد در شهرهای زنجان زیاد دیده می‌شود.
استان زنجان دارای سابقه طولانی در امر تولید صنایع‌دستی بوده و به‌عنوان یکی از استان‌های مطرح کشور در زمینهٔ صنایع مختلف دستی و بومی است.
در راستای ثبت زنجان به‌عنوان شهر جهانی ملیله، تولید و فروش مینای ملیله امکان جذب افراد بیشتری را در کارگاه‌های ملیله فراهم می‌کند و امیدواریم درزمینهٔ اشتغال گام‌های خوبی برداشته شود.