نوشته‌ها

منبت گل‌ریز، هنر دست هنرمندان تویسرکانی

صنایع‌دستی یکی از قدیمی‌ترین فعالیت‌های بشری است و با استناد به برخی از اسناد و مدارک تاریخی، سابقه پیدایش آن به عصر حجر رسیده و قدمت آن در حدود ۱۲۰۰۰ هزار سال است.

صنایع‌دستی و هنرهای بومی بازتاب نگرش معنوی و تظاهرات روحی، قومی و بومی اقوام مختلف ایرانی است و می‌تواند معرف فرهنگ سرزمین ما باشد. با توجه به ارزانی و سهل الوصول بودنِ مواد اولیه صنایع‌دستی و نقش مهم و کاربردیِ نیروی انسانی در تولید آن، این هنر از نظر اقتصادی نیز بسیار با اهمیت بوده و می‌تواند یکی از راه‌های سهل‌الوصول برای تولید اشتغال از طرف دولت‌ها در نظر گرفته شود.

کشور عزیزمان ایران به سبب تنوع و تعدد این نوع از هنر به نوعی مهد صنایع‌دستی شناخته شده است و همدان نیز به علت داشتن انواع منحصربفردی از این هنرهای صناعی همواره از جمله استان‌های صاحب ادعا در حوزه صنایع‌دستی بشمار می‌رود و دومین استان کشور از لحاظ تعداد کارگاه‌های صنایع‌دستی بعد از استان اصفهان است.

منبت چوب از جمله صنایع‌دستی معروف استان همدان است که در شهرستان تویسرکان رواج داشته و قریب به ۷۷۰۰ نفر هنرمند در ۴۷۵۱ کارگاه در این رشته فعالیت کرده و امرار معاش می‌کنند.

این اساس می‌توان ادعا کرد ۲۳ درصد اشتغال شهرستان تویسرکان به صنعت منبت وابسته بوده و اقتصاد و معیشت یک چهارم جمعیت شاغل در تویسرکان به مبل و منبت بستگی دارد و این امر توجه دولت‌ها به مبل و منبت و رفع مشکلات و موانع تولید در این حوزه را ضروری می‌کند.

با ابتکار و پیگیری‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در دولت دوازدهم مبنی بر معرفی شهرها و روستاهای ملی و جهانی صنایع‌دستی، تاکنون قریب به ۵۰ روستا و شهر ملی در رشته‌های مختلف صنایع‌دستی به ثبت ملی رسیده‌اند.

در تیرماه سال ۱۳۹۸ شهر تویسرکان در سومین جلسه شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی صنایع‌دستی، به عنوان شهر ملی منبت گلریز انتخاب شد. پس از آن و برای دستیابی به اهداف اداره شهرستان در حوزه صنایع‌دستی، در چهارمین جلسه شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی صنایع‌دستی که مرداد ماه سال جاری برگزار شد، روستای اشترمل نیز به عنوان روستای ملی منبت گلریز انتخاب شد.

منبت گلریز یا همان منبت فرشی، سبک خاصی از منبت است که با سرپنجه‌های هنرمندان این دیار ساخته و پرداخته می‌شود و ریشه در دل هنرمندان منطقه داشته و به جرات می‌توان گفت همانند آن را در هیچ جای کشور و حتی جهان پهناور نمی‌توان دید.

به خوبی می‌دانیم که انتخاب و ثبت ملی شهرها و روستاهایی که یک هنر و هنرصنعت در آن منطقه شهرت دارد، موجب معرفی بیش از پیش منطقه و به تبع آن تحرک و ورود بیشتر گردشگران می‌شود، در نتیجه افزایش فروش محصولات و مصنوعات دستی آن منطقه را بدنبال دارد و کمک شایانی به برندسازی و ارتقای فروش جوامع محلی و منطقه می‌شود.

حل مشکل تهیه مواد اولیه به ویژه چوب و پارچه مرغوب و جلوگیری از خام فروشی و حذف واسطه‌ها، به همراه تکمیل زنجیره تولید از جمله اقداماتی است که انجام آن گام بلندی برای تکمیل زنجیره تولید مبل و منبت در منطقه است، در این راه همکاری و همراهی دستگاه‌های اجرایی شهرستان، تشکل‌های حرفه‌ای این حوزه و طراحان، تولید کنندگان و فروشندگان را می‌طلبد.

امید آن‌که در آینده‌ای نزدیک عنوان جهانی منبت گلریز برای این شهرستان به ارمغان آورده شود.

منبع:میراث آریا

ثبت جهانی؛ اکرانی ماندگار از هنر منبت ملایر

پیکر بی‌جانشان چنان تراشیده شد تا بر قامت جهان نقش بست و هنر مبلمان منبت ملایر با قدمتی بیش از نیم قرن خود را از هزارتوی تاریخ هنر بالا کشید و بر بام صنایع‌دستی دنیا تکیه زد.

منبت
به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایرنا، حکایت این دیار حکایت مردمانی است که سال‌ها هنرمندانش عاشقانه‌هایی بر کالبد بی‌جان چوب می‌آفرینند تا برای زنده ماندن هنر دستشان، راه خود را برای نشستن در قاب رستاخیز جهان ‌هموار کنند، راهی که در سایه تدبیر دولت هموار شد و منبت ملایر، پایتخت تاریخ و تمدن ایران و سرزمین کهن آریایی‌ها را درنوردید و به آن‌سوی مرزها رسید تا منبت؛ این عاشقانه حک‌شده بر چوب را بر تارک هنر جهان بنشاند.

هنرنمایی منبت ملایر ازآنجا آغاز شد که پس از طی فرازوفرودهای فراوان، در سفر معاون وقت رئیس‌جمهوری و رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشورمان به این شهر، خبر ملی شدن منبت اعلام شد و بدون شک این افتخاری بزرگ برای مردمان این خطه هنرپرور استان‌ همدان بود که بیش از نیم‌قرن تلاش استادکاران و منبت‌کارانش را که تا رمق آخر به هنرشان وفادار ماندند، به ثمر برسانند و اردیبهشت ۹۶ در حقیقت بهار هنر منبت ملایر بود که به بار نشست و بر تقویم این شهرستان حک شد.

با ثبت ملی منبت ملایر، فصل جدیدی از توانمندی‌ها، ظرفیت‌ها و خلاقیت‌های این صنعت به روی علاقه‌مندان این هنر باز شد و شهری با بیش از پنج هزار کارگاه تولیدی ثبت‌شده و بیش از ۹ هزار منبت‌کار و استادکار ماهر که چوب و چکش و مُغار مونسشان شده و دست‌افشانی خود را نقش برجسته در کُنج کارگاه‌ها به هنردوستانش عرضه می‌کنند، حالا در عرصه جهانی حرف برای گفتن دارد و برای به دست آوردن این نشان شروع به تکاپو کردند.

ورود بیش از ۱۵۰ هزار گردشگر به شهر ملی منبت

از همان روزهای آغازین ثبت ملی هنر منبت، دولتمردان این شهر، نمایندگان مجلس و فعالان صنعت مبلمان منبت ملایر سوروسات جشنواره‌ای در قامت ملی را برپا کردند و درنهایت نخستین جشنواره ملی مبل و منبت ملایر ۱۵ شهریور ۹۶ به مدت ۱۰ روز برگزار شد و از این زمان پایتخت مبل و منبت ایران، میزبان هزاران مسافر و گردشگر از نقاط مختلف ایران‌زمین شد تا سرآغازی برای فصل گردشگری و رونق اقتصاد و تولید باشد.

در کنار این‌همه تکاپو و تلاش مسئولان، اما آنچه از همه بیشتر هنر دستِ دیار ملایر را به هم‌وطنانمان در نقاط مختلف کشور شناساند، پخش تیزرهای تبلیغاتی از رسانه ملی بود که با تیزبینی خاص اعضای هیات مدیره بازار مبل ملایر از بسته ویژه حمایتی تبلیغات تلویزیونی پیرو تأکیدات رهبر معظم انقلاب در حمایت از کالای ایرانی و تحقق اقتصاد مقاومتی استفاده کردند، طرحی که از سال ۱۳۹۶ با عنوان «طرح پخش رایگان تبلیغات تلویزیونی و رادیویی کالاهای ساخت داخل» کلید خورد و فعالان این صنعت در نخستین جشنواره مبل و منبت، موفق به کسب ۹ هزار ثانیه تبلیغات آن‌هم در بهترین پیک برنامه‌های تلویزیونی صداوسیما شدند و برای همیشه مبلمان منبت ملایر در کُنج خانه هر ایرانی نشست.

به گفته رئیس هیات مدیره بازار مبل ملایر در نخستین جشنواره مبل و منبت ملایر پس از ملی شدن این هنر صنعت، بیش از یک‌صد هزار مسافر و گردشگر در جشنواره تابستانی و نوروزی وارد این شهرستان شدند و ۴۲۰ میلیارد تومان گردش مالی نصیب این شهرستان شد و به‌جرئت می‌توان گفت ملایر یکی از موفق‌ترین جشنواره‌های خود را رقم زد.

یدالله کریمی که در این راه پُر فراز و نشیب از جان‌ودل برای مبلمان منبت ملایر مایه گذاشت، اظهار کرد: برشمردن ریزودرشت اقدامات و تلاش‌هایی که توسط دولت، مسئولان کشوری، استانی و شهرستانی، نمایندگان مجلس و فعالان این صنعت، در این مجال نمی‌گنجد و منبت ملایر مسیر خود را پرشتاب و با حمایت دولت طی کرد.

حضور هیاتی از فعالان این صنعت در کشور گرجستان، معرفی محصولات تولیدی مبلمان منبت به کشورهای حوزه اوراسیا، سفر به کشور ارمنستان و مُراوده با مقامات اقتصادی این کشور برای صادرات و واردات مبلمان منبت به کشورهای حوزه خلیج‌فارس به‌ویژه عراق و اقلیم کردستان، بازدید هیاتی از کشور غنا از مبل و منبت ملایر و تأکید بر مراودات تجاری از دیگر اقدامات مطرح‌شده از سوی رئیس هیات مدیره بازار مبل ملایر بود.

در این میان نخستین انجمن تولید و صادرکنندگان مبل و منبت کشور پس از ملی شدن منبت، در همدان با محوریت ملایر و در پله نخست با حدود ۵۰ عضو تشکیل شد و این امر سرآغاز تحولی بزرگ در عرصه صادرات، تجارت، گردشگری و درعین‌حال توسعه اقتصادی این استان و شهرستان بود که بدون شک موجب تقویت روابط تجاری این هنر صنعت با دیگر نقاط جهان خواهد شد، حرکتی نو که اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی همدان پیشگام و مصمم برای شکل‌گیری این انجمن بود.

برگزاری دومین جشنواره تابستانی شهر ملی منبت به مدت ۱۰ روز و پخش مجدد تبلیغات مبل و منبت ملایر از رسانه ملی با بیش از ۹ هزار ثانیه در جشنواره تابستانی و نوروزی و ورود بیش از ۸۵ هزار مسافر و گردشگری به این شهرستان درخشش دیگری در رونق این هنر صنعت بود، جشنواره‌ای که به رویداد بین‌المللی همدان ۲۰۱۸ رسید و نقطه عطفی در تاریخ گردشگری این استان و شهرستان و ورود شمار زیادی از گردشگران و سرمایه‌گذاران جهان بود.

دراین‌بین که منبت ملایر همچنان رشد و نمو می‌کرد تا سه‌سالگی‌اش را جشن بگیرد و اهالی هنردوستش شکیل‌ترین جشنواره‌ها را در دفتر قطور صنعت مبلمان منبت این شهر ثبت می‌کردند، فکر جهانی‌شدن آن را نیز در سر می‌پروراندند و به‌سرعت شروع به جمع‌آوری پرونده‌ای پُربار از صنعت مبل و منبت ملایر کردند.

منبع:همشهری آنلاین