به منظور گسترش و احیا و همچنین نیاز به داشتن منبع پژوهشی جهت تحقیق در سوابق تاریخی و تحولات کیفی هنر قالی بافی ، در سال 1356 ه.ق موزه فرش ایران با تعدادی قالی و گلیم تاسیس و افتتاح شد.

به این ترتیب برای اولین بار این امکان فراهم شد تا سیر و تحول تاریخی هنر قالی بافی ، گلیم در ایران به نمایش در آمده و مورد بررسی پژوهشگران قرار گیرد.

ساختمان موزه فرش ایران با معماری چشمگیر و نمایی شبیه به دستگاه دار قالی بنا شده است و شامل دو تالار نمایش به وسعت 3400 متر مربع می باشد.تالار طبقه همکف به نمایشگاه دائمی اختصاص دارد و تالار طبقه دوم جهت برگزاری نمایشگاههای موقت طراحی شده است.

از عناصر جالب به کار رفته در محوطه موزه طرح یک نمازخانه است که به تعبیری خالصترین و ساده ترین فرم مساجد می باشد.

مجموعه آثار موزه از طریق خرید از بازارهای بین المللی و داخلی و همچنین گرد آوری آنها از موزه ها و کاخ موزه گلستان تشکیل گردید. این مجموعه شامل با ارزشترین نمونه های قالی ایران از سده دهم هجری قمری تا دوره معاصر است که امروزه نیز از منابع غنی تحقیقی به شمار می رود.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی با انتقال قالی های نفیس و موزه ای از کاخهای سعد آباد و نیز سازمانها و ارگانهاای دولتی به موزه این مجموعه غنای بیشتری یافت.

تعداد زیادی از شاهکارهای قالی، بافت مراکز مهم قالی بافب مانند : تبریز ، اصفهان ، کاشان، خراسان، کرمان  ، کردستان و غرب کشور و مناطق عشایری به طور دائم در تالار همکف موزه به معرض نمایش گذاشته شده است .

اینک به اختصار بخشهای دیگر موزه را یاد آور می شویم:

1. موزه داری :از بخش های موزه به شمار می آیدکه در رأس فعالیتهای کارشناسان آن مستند سازی آثار و تهیه شناسنامه ، کاتالوگ، بروشور ، برنامه ریزی نمایشگاهها و همچنین راهنمایی مراجعین می باشد.
2. کارگاه مرمت: یکی دیگر از قسمتهای موزه فرش ایران واحد مرمت است که متخصصان آن در حفظ و نگهداری آثار آسیب دیده و همچنین پیش گیری از هر گونه صدمه احتمالی ، کوشا هستند.
3. کتابخانه:کتابخانه موزه داری حدودا” 7000 عنوان کتاب با موضوعات متفاوت از قبیل فرش ، هنر ، ادبیات، تاریخ و مذهب به زبانهای فارسی ، انگلیسی ، فرانسه و آلمانی و غیره می باشد.
4. مخزن: بخش مخزن در برگیرنده گنجینه نفیس از فرشهای نادری است که در استوانه­ های فولادی و مطابق عالیترین صورت نگهداری و محافظت می شوند.این استوانه ها ،آثار را از حریق ،رطوبت و همچنین آفات احتمالی مصون نگه می دارد.در بخش مخزن تهیه شناسنامه و اسناد مربوط به فرشها و همچنین سامان دهی آنان از جمله فعالیت های مهم می باشد.
5. کلاسهای آموزشی:به منظور جوابگویی به اشتیاق مراجعین و گسترش هنر اصیل قالی بافی در رشته های طراحی،بافت قالی،گبه،گلیم و مرمت در دو سطح مقدماتی و عالی با ارائه مدرک پایان دوره کلاسهای آموزشی با اساتید مجرب برگزار می گردد.

منبع:وبسایت میراث فرهنگی استان تهران