از عیلامی‌ها تا مادها در باغ‌موزه کتیبه‌های کاخ نیاوران
باغ موزه کتیبه‌ها در مجموعه فرهنگی‌تاریخی نیاوران باهمکاری پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری به شکل یک نمایشگاه دائمی از میراث مکتوب پیشینیان، پذیرای گردشگران است.
در این نمایشگاه دائمی تعداد ۴۳ مولاژ از کتیبه‌های صخره‌ای شامل دوره تاریخی مادها به خط و زبان اورارتویی، آشوری و آرامی متعلق به مناطق اهر و سراب، دوره تاریخی پارتی و ساسانی به خط و زبان‌های فارسی باستان، اکدی، عیلامی و آرامی تا اواخر دوره ساسانی و به خط شکسته پهلوی به چشم می‌خورد.
از جمله این کتیبه‌ها می‌توان به کتیبه‌های شاپور و اردشیر در نقش رستم، کتیبه شاپور یکم در نقش رجب، کتیبه کرتیر در نقش رجب اشاره کرد.
هدف اصلی از ساخت، طراحی و اجرای باغ موزه کتیبه‌ها در مجموعه فرهنگی‌تاریخی نیاوران استفاده بهتر برای دانشجویان و محققان بود که بتوانند با خطوط تاریخی و مسائل مختلف آشنا شوند.
در باغ کتیبه‌های این مجموعه صخره‌هایی با نقوش مختلف دیده می‌شود. نقوش انسان‌هایی در حال شکار با کمند، انسان‌هایی در حال آیین رقص و همین‌طور نمادهایی مخصوص که با علائم خطی و سطحی خود بسیار زیبا و خاص هستند.
خطوطی که در این دوره زمانی دیده می‌شود در مقایسه با خطوط سطری قدمت بیش از ۲۳۰۰ پیش از میلاد را شامل می‌شود. خطوطی که بر روی ظروف عیلامی دیده می‌شود. قدیمی‌ترین خط میخی اکدی در باغ کتیبه‌ها دیده می‌شود که با نقش برجسته آئوبانینی بسیار مشهور است و مربوط به قوم لوایی در سال ۲۰۰۰ پیش از میلاد است.
بخش دیگری از تاریخچه باغ کتیبه‌های مجموعه نیاوران مربوط به دوره ماد است. البته در این منطقه هیچ نوع خط مادی یافت نشده است و نمونه‌های موجود در باغ کتیبه‌ها مربوط به دوره اورارتوها و آشوری‌ها است به طوری که شامل چندین کتیبه می‌شود.
تاریخچه کتیبه‌های هخامنشی در باغ کتیبه‌ها مربوط به سال‌های ۳۳۱ الی ۵۳۹ است که از ۵ خط آرامی، پارسی باستان، اکدی، عیلامی و هیروگلیف مصری تشکیل شده است. همین‌طور دو مولاژ از کتیبه‌های هخامنشی در این بخش دیده می‌شود که مربوط به دوره داریوش و خشایار شاه در الوند همدان است.
اولین بخش تاریخی مربوط به باغ کتیبه‌ها در خصوص گروه مادها است که به خط و زبان اوراتی نوشته شده است و همین‌طور دوره آشوری و مناطق اهر و سراب را شامل می‌شود. دوره دوم تاریخی مربوط به پارتی‌ها و ساسانی‌ها بوده و مربوط به خط و زبان‌های پارسی باستان است و شامل خط میخی و سومری می‌شود و هماهنگی‌های لازم را شامل شده است.
دوره سوم تاریخ مربوط به دوره عیلامی و آرامی و همین‌طور اواخر دوره ساسانی است و به خط شکسته پهلوی ارزیابی شده است.
بازدید از کتیبه‌های زیبا در فضای سرسبز و دلنشین مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران بسیار دل‌انگیز و سودمند است.
مجموعه فرهنگی‌تاریخی نیاوران در ایام نوروز ۱۴۰۱ تا پایان روز ۱۲ فروردین از ساعت ۹ تا ۱۹ پذیرای علاقه‌مندان به فرهنگ، تاریخ، آیین‌ها و هنر ایران زمین است و فروش بلیت در مبادی ورودی تا ساعت ۱۷ امکان‌پذیر است.